Koçahevi Kilisesi
 | |
| Konum | Sülünkaya, Oltu |
|---|---|
| Koordinatlar | 40°42′42″K 41°57′25″D / 40.71167°K 41.95694°D |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Taş, dolgu duvar |
Koçahevi Kilisesi veya Keçek Kilisesi (Gürcüce: ქოჩახევის ეკლესია veya ქეჩეკის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı Sülünkaya köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisesidir.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Koçahevi Kilisesi'nin bulunduğu Tao bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın sınırları içinde bulunuyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi, 1549 tarihli Gürcistan seferinin ardından tamamen ele geçirmiştir. Yapı, 2016 yılında yılında Gürcü araştırmacılar tarafından tespit edilmiş, Sülünkaya köyünün geç dönemdeki eski adına istinaden kilise Keçeki Kilisesi olarak adlandırılmıştır. Oysa Sülünkaya köyü 1595 tarihli Osmanlı mufassal defteri ile daha geç dönemdeki cebe defterinde (1694-1732) Koçahev (كوچاخو) olarak geçer.[2][3] Bu yer adı, "zencefil deresi" anlamındaki Gürcüce Koçahevi'den (კოჭახევი) değişime uğramış olabilir.[4][5] Koçahevi Kilisesi günümüze yarı yıkık halde ulaşmıştır.
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Koçahevi Kilisesi, Sülünkaya köyünün yerleşim alanının 1,7 kilometre kuzeyinde, bir sırtta yer alır. Dikdörtgen planlı ve tek nefli yapı, dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiştir. Nitekim kabaca yontulmuş orta irilikteki yüzey taşlarının bir kısmı günümüze ulaşmıştır. Kilisenin çatısı çökmüş, duvarları büyük ölçüde yıkılmıştır. Giriş kapısı güneyde bulunan kilisesin batı de doğuda birer küçük penceresi bulunmaktadır. Ancak bu pencereler büyük ölçüde tahrip olmuştur. Sunak bölümündeki iki niş bugüne ulaşmıştır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 245. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 597.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 348
- ^ "კოჭა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "ხევი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5