Kaç Kaç Olayı
Kaç Kaç Olayı, Çukurova'da Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında gerçekleşmiş bir toplu kaçış olayıdır.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Mondros Mütarekesi'nin 7. maddesine göre Osmanlı İmparatorluğu İtilaf Devletleri'ne Anadolu'da istedikleri yere asker çıkarma imkânı tanımak zorunda kalmıştı. Bu imkândan yararlanan İngilizler 17 Aralık 1918'de Mersin'e asker çıkararak kısa zamanda bütün Çukurova'yı ele geçirdiler. 1 Ocak 1919'dan itibaren İngilizler yerlerini Fransızlara bıraktılar. Daha önce imzalanmış olan Sykes-Picot Anlaşması uyarınca Suriye'ye hakim olan Fransızlar böylece Çukurova'yı ve Çukurova'yı kuzeyden kuşatan Toros Dağları'nı da ele geçirmiş oldular.[1]
Fransız yönetimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransızların bölgedeki askerî güçleri yeterli değildi. Bu sebepten yerli Hristiyan halkı da (özellikle Suriye'den dönen Ermeniler) askere almaya başladılar. Bu durum büyük gerginliğe sebep oldu.
Fransız kuvvetleri silah üstünlüğü sayesinde Çukurova'ya hakim olabildiler. Buna karşılık Toros Dağları'nda başarılı değillerdi. Özellikle 28 Mayıs 1920'deki Karboğazı Baskını'ndan sonra Fransızlar güneye çekilmek ve Mersin'den doğuya giden tren yolunun kuzeyini bırakmak zorunda kaldılar.[2]
Olay
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey kesimden vazgeçen Fransızlar demiryolu ve güneyindeki varlıklarını sürdürme amacıyla etnik temizliğe başladılar. 10 Temmuz 1920'de Adana'da Türklere karşı şiddet harekâtına girişildi. Adana'da yaşayan on binlerce Türk kuzeye, Toros Dağları'na doğru kaçmaya zorlandı. Kaçanlar öncelikle Karahan köyüne, oradan da Pozantı ve Karaisalı'ya kaçıyorlardı. Birkaç gün içerisinde hareket daha da genişletildi. Türkler diğer yerleşim birimlerinden de kaçmak zorunda kaldılar.[3] Bu olay yöre tarihinde Kaç Kaç Olayı olarak bilinir. Yaz koşullarındaki Kaç Kaç Olayı'nda susuzluk ve çeşitli hastalıklar büyük kayıplara yol açtı. Ayrıca Fransız uçakları da kaçanlar üzerine taciz atışları yapmaktaydı.[4]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaç kaç olayı Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin de dikkatini çekti. 5 Ağustos'ta il merkezi geçici olarak artık millî güçlerin denetiminde olan Pozantı'ya alınmıştı.[3] Millî güçlerin mücadelesi yoğunlaşarak devam etti. Bu çatışmalar sonunda, Fransızlar Çukurova'dan çekilmek zorunda kaldılar. 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması sonunda Fransızlar Çukurova'yı boşalttılar[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mersin tarihi". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ "Cezmi Yurtseven tarih sitesi". 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ a b "İlimiz Adana sayfası". 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2010.
- ^ "Academia'da Nazif Yıldırım makalesi". 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.
- ^ "Tarihi olaylar sayfası". 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2020.