Bergama Baskını
| Bergama Baskını | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Yunanistan |
 Kuvâ-yi Milliye | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Albay Zafiryos |
Yusuf İzzet Paşa | ||||||
| Güçler | |||||||
|
12 Haziran: 800 piyade, 80 süvari, 3 Makineli tüfek, 2 top[1] 19 Haziran: 3.000 piyade[2] | 500 milis ve nizamiye eri[3] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 400+ zayiat[4] | Yunan tarafından daha düşük milis ve er kaybı | ||||||
|
| |||||||
Bergama Baskını, Yunan ordusunun Türk-Yunan Savaşı esnasında yaptığı bir baskındır. Yunan ordusu Mayıs 1919'da İzmir'e çıkmasından beri Ege Bölgesi'ndeki şehirleri işgal etmeye devam ediyordu. Yunan kuvvetlerinin 10 Haziran 1919'da Reşadiye'ye (Zeytindağ) ulaştığı haberi gelince sırada Bergama'nın olduğu anlaşılmış. Bergama Mühimmat Deposu memuru silah ve cephane Yunanların eline geçmesin diye depoyu havaya uçurdu.
Bergama'yı saran ve baskına katılacak olanlar: Soma ve Kınık'tan Niyazi ve Abdullah müfrezeleri. Balıkesir'den Zarbalı Hulusi Bey komutasında[kaynak belirtilmeli] bir askeri müfreze ve bir parti pehlivan müfrezesi, Kaşıkçı'dan Mehmet Ali Çavuş müfrezesi, Turanlı'dan mülazım Nuri ve Hüseyin Bey müfrezeleri, Ayvalık'tan Binbaşı Cemal Bey müfrezesi ve Ekrem Bey'in müfrezesi, Kozak'tan Çakıcı Rahmi müfrezesi. Bölgede bulunan bu Türk millî kuvvetleri Bergama'ya 15 Haziran (başka kaynaklara göre 14 Haziran) günü öğlene doğru ani bir saldırı düzenleyerek Yunan birliklerini 400 üzerinde ağır zayiata uğrattılar. Yunan askerleri burada aldıkları mağlubiyetin intikamını 17 Haziran'da Menemen'de sivillere bir katliam gerçekleştirerek aldılar.[7] Belediye makamlarının bildirdiğine göre 1.000'den fazla Türk öldürülmüş fakat sonradan bir Fransız subayı tarafından yapılan tahkikata göre 200 ölü ve 200 yaralı Türk'ün olduğu saptanmıştır.[8]
Yunan ileri karargâhı, komutanları albay Zafiryos'a saldıran Türk kuvvetleri hakkında 3.000 piyade ve 500 milis gibi çok abartılı rakamlar vermişti. Bergama'da bulunan Türk kuvvetleri 500'dü.[3]
Yunanlar 19 Haziran günü Bergama'ya 3.000 kişilik bir kuvvetle yeniden geldiler. Yüksek sayıda ve üstün teçhizatlı olan Yunan kuvvetine karşı koyabilecek güçte olmadıklarını anlayan Türk millî kuvvetleri Bergama'dan çekilmeye karar verir. Yunanlar, üstün güçlerle 19 Haziran'da yaptıkları bir taarruzla Bergama'yı işgal etmeyi başarırlar. Türk birliklerinin geri çekilirken sırtını koruyan 1 Makineli tüfek ve 56 kişilik savaşçı grubu vardı.[9] Teğmen Sabri bey yönetimindeki bu grup, bütün Türk kuvvetleri Bergama'dan çekilene kadar Yunan kuvvetini akşama dek oyaladı.[10]
Menemen'de olduğu gibi Yunan ordusunun baskının intikamını almak istemesinden korkan Türk siviller, Bergama ve çevresinden göç etti. Göç edenlerin sayısı 80.000[5]-100.000[6] arasında tahmin edilmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ İlhan Tekeli, Selim İlkin: Ege'deki sivil direnişten kurtuluş Uşak heyet-i merkeziyesi ve Ibrahim [Tahtakılıç] Bey, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1989, ISBN 9751601657, sayfa 116 30 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a.g.e. Hasan İzzettin Dinamo, 1986, sayfa 275 10 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a b a.g.e. Hasan İzzettin Dinamo, 1986, sayfa 274 7 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a.g.e. Tekeli, İlkin, 1989, sayfa 120 23 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a b Turgut Özakman: Vahidettin, M. Kemal ve milli mücadele: yalanlar, yanlışlar, yutturmacalar, Bilgi Yayınevi, 1997, ISBN 9754946698, sayfa 219.
- ^ a b Hasan İzzettin Dinamo: Kutsal isyan: Millî Kurtuluş savaşı'nın gerçek hikâyesi, Cilt 2, Tekin yayınevi, 1986, sayfa 275 18 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Salâhi Ramadan Sonyel: The Turco-Greek conflict, Cyprus Turkish Cultural Association, 1985, sayfa 19. (İngilizce)
- ^ Talat Yalazan: Türkiye'de vahşet ve soy kırımı girişimi (15 Mayıs 1919 - 9 Eylül 1922), Genelkurmay Basımevi, 1994, sayfa 50 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a.g.e. Dinamo, 1986, sayfa 275 21 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ a.g.e. Dinamo, 1986, sayfa 275.