Batum Muharebesi
| Batum Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi | |||||||
 Muharebenin haritası | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Ankara Hükûmeti |
 Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Kâzım Karabekir |
Giorgi Mazniaşvili | ||||||
| Güçler | |||||||
|
20,000 |
1.500 Asker | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 200+ | 84 | ||||||
Batum Muharebesi, 1921'de Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti ile Türkiye arasında Batum kentinde gerçekleşen muharebedir.
Arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bolşevikler karşısından tutunamayan Gürcistan hükûmeti, Ankara'daki elçileri Simon Mdivani'yi görevlendirerek Batum, Ahıska ve Ahılkelek'in Ankara Hükûmeti tarafından işgali talebini 8 Mart 1921'de sundu. Bunun üzerine Türk güçleri 10 Mart 1921'de Acara’nın Hulo ve Keda yöresine girmesinin akabinde 11 Martta da Batum’a girmeye başladı. Bu esnada Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti son bulmuş ve Sovyet yanlısı Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştu. Yeni Gürcü hükûmeti, 16 Martta imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Batum'un Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetine bırakıldığını belirterek Türk güçlerinin Batum'u terk etmesini istedi. Bu esnada Batum'daki Bolşeviklerde, Sergey İvanoviç Kavtaradze önderliğinde revkom (ihtilalci komite) oluşturdu. Kazım Karabekir Paşa, Moskova Antlaşmasına uygun olmayacak şekilde Batum'un önemli mevkilerinin ele geçirilmesini emretmesi üzerine Türk birlikleri 17 Martta stratejik noktaları ele geçirmek için harekete geçerken, Batum Valisi Miralay Kazım Bey'de TBMM adına şehri ilhak ettiğini bildirdi. Aynı gün, Rus işgali nedeniyle Tiflis’ten Batum’a gelmiş olan Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti Hükûmeti Başkanı Noe Jordania ve diğer hükümet üyeleri ile beraber Batum limanında bindikleri gemiyle İstanbul'a giderek ülkeyi terk ettiler. Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Sovyet Rusya'yı Batum'u işgale çağırması, Batum'da Bolşevik yanlılarının güçlenmesi ve Noe Jordania'nın Batum'u terk etmesinden sonra Gürcü ordusunun büyük kısmının yeni Gürcistan hükûmetinin yanında yer alması üzerine Türk güçleri ile General Giorgi Mazniaşvili komutasındaki Gürcü ordusuyla çatışmalar yaşandı.
Savaşta Mazniaşvili'nin birlikleri Türk ordusunu yenmeyi başardı. 20 Mart'ta Türkler Batum'dan ayrıldı. 84 Gürcü asker savaşta öldürüldü. Türkler'e karşı savaşta ölenler Batum'daki “Aziziye Meydanına” şimdiki adıyla Özgürlük Meydanı'na defnedildiler.[1][2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sarı, Mustafa (2017). "Batum'da Son Türk İdaresi (1921)". VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Kafkasya Özel Sayısı, 2. DergiPark. ss. 475-506. 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)26 Aralık 2020.
- ^ სილაქაძე დ. (2018). "ბათუმისათვის ბრძოლა". საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918–1921) : ენციკლოპედია-ლექსიკონი (PDF). თბილისი. ISBN 978-9941-13-718-1. 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.