Mnara
 Antik Likya şehirleri. Kırmızı noktalar: dağ zirveleri, Beyaz noktalar: antik şehirler | |||||||
  Mnara Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||
| Konum | Ovacık, Kemer, Antalya, Türkiye | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölge | Likya | ||||||
| Koordinatlar | 36°39′21″N 30°28′50″E / 36.6557865°K 30.480449°D | ||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||
| Tarihçe | |||||||
| Kuruluş | Helenistik Dönem | ||||||
| Terk ediliş | 8. yüzyıl | ||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||
Mnara
 | |||||||
Mnara veya Marmara, antik Likya bölgesinde Helenistik Dönem'de kurulmuş, Roma ve erken Bizans dönemlerinde iskan görmüş bir yerleşimdir.
Sit alanı günümüzde Antalya’nın Kemer ilçesi sınırları içinde yer alan Ovacık köyünün doğusunda yaklaşık 1400 metre rakımlı Kavak Dağı’nın zirvesinde bulunmaktadır.[1][2] Burası aynı zamanda Toros Dağları'nın batı uzantılarından Bey Dağları grubu içerisinde yer alır.
Yerleşimin ve halkının adı (etnonim), Diodorus Siculus tarafından alıntılanmıştır.[3] Kasabanın bölgesi, Stadiasmus Patarensis'te Mnerike (Grekçe: Μναρική) olarak adlandırılmıştır.[4][5]
Mnara antik kentinin Marmara ismi ile özdeşleştirilmesi, genellikle Kavak Dağı mevkiinde kabul görmüştür. Burası, Kemer'in batısında, 1350 metre yükseklikteki tepenin üstü ve yamaçlarına yayılmıştır.[6][7][8] Kazılar 2004 yılında başlamış olup halen devam etmektedir.[5]
Konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik yerleşim, Kavak Dağı üzerinde, deniz seviyesinden 1470 metre yüksekliğe ulaşan, kuzey-güney doğrultusunda uzanan ve belirgin şekilde izole edilmiş bir tepe üzerinde stratejik olarak konumlanmıştır. Bu topografik avantaj, kentin surlarla tahkim edilme gereksinimini ortadan kaldıracak düzeyde sarp bir doğal koruma sağlamıştır. Mnara'nın konumu, Doğu Likya'nın geniş bir kısmını kontrol etme kapasitesine sahip olup, aynı zamanda Side'ye kadar uzanan tüm Antalya Körfezi'nin çıplak gözle izlenmesine olanak tanıyan üstün bir gözlem noktası sunmaktadır.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kentin tarihi hakkındaki mevcut veriler kısıtlıdır. Miliarium Lyciae'de adı geçen Mnarike bölgesinin merkezi burasıydı. Ancak antik kaynaklar, kış mevsimini Faselis'te (Phaselis) geçiren Büyük İskender'in kenti zapt ettiğini, zira Mnara halkının (Mnaralılar) Phaselis'in tarımsal mahsullerini yağmaladığını ve zarar verdiğini kaydetmektedir.
Siyasi ve Askeri Dönüşüm:
- Mnara'nın savaşçıları oldukça yetenekliydi ve kaleleri ele geçirilemez (impregnable) konumlara kurulmuştu.[3] Ancak, ele geçirilemez konumuna rağmen yerleşim, Büyük İskender'in istilasının ardından Faselis topraklarının bir parçası haline geldi.
- Bu siyasi değişikliğin bir sonucu olarak, Marmara ve Faselis arasında bir sympoliteia (ortak vatandaşlık veya birleşik site devleti) ilişkisi tesis edildi.
- Bununla birlikte, yerleşimin siyasi statüsü Helenistik dönem boyunca farklılık göstermiş ve bu dönemde bağımsız bir Polis (şehir devleti) olarak varlığını sürdürmüştür.
Yapısal özellikler temel alındığında, yerleşimin öncelikle Helenistik Dönem'de tesis edildiği ve Roma Dönemi boyunca da iskân görmeye devam ettiği anlaşılmaktadır. Kentteki arkeolojik bulgular, yerleşimin Erken Bizans Dönemi'nde küçüldüğünü ve nihayetinde 8. yüzyılda tamamen terk edildiğini göstermektedir.
Kalıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerleşim, yapılarının kalıntıları yamaçlarında bulunan, son derece sarp ve erişilemez bir kaya akropolisi üzerine konumlanmıştır.
Kentte herhangi bir şehir duvarına rastlanmamıştır ve tıpkı Arikanda örneğinde olduğu gibi, burada da sadece hem denize hem de vadiye hakim bir konumda bulunan bir kule kalıntısı görülmüştür.
Bir tapınağın kalıntıları, pençeli ve/veya toynaklı hayvan kabartmalarını ve tanımlanamayan erkek/tanrı figürlerine ait heykel parçalarını içermektedir.
Tapınağın planı, Neapolis ve Kelbessos’taki Artemis’e adanmış tapınakların planlarını anımsatmaktadır.
2007 yılında Rhodiapolis’te ortaya çıkarılan bir ev sunağı, sunağın Mnara Artemis’ine adanmış olduğunu belirtmekte ve buradaki tapınağın da Artemis’e adandığını işaret etmektedir.
Yerleşimin en üst noktasında, Kemer'e ve Pamfilya Denizi'ne (Mare Pamfilium) hakim bir konumda küçük bir bouleuterion (meclis binası) bulunmaktadır. Bu yapı, on bir sıra oturma yeri bulunan dikdörtgen planlıdır. Ön cephesinde yer alan, güçlü bir teras duvarı üzerindeki platform, tüm manzaraya (panoramaya) bakmaktadır.
Kayalık yamaçta binaların kalıntıları ve açıkça görülebilen bir agora (pazar yeri/toplanma alanı) bulunmaktadır. Daha aşağıda ise dikdörtgen taş bloklardan inşa edilmiş, büyük bir kapı açıklığına ve üç pencereye sahip geniş bir Helenistik yapı ve hemen yanında büyük bir sarnıç yer almaktadır. Su kapları burada doldurulurdu ve bu sarnıcın ağzının yanında, fazla suyu boşa harcamamak adına geri göndermek için kullanılan, gargoyle benzeri bir taş (oluk) bulunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mnara Antik Kenti". Kültür Portalı. Erişim tarihi: 5 Kasım 2025.
- ^ "Mnara Antik Kenti Kavak Dağı". Wikiloc | Dünyanın Parkurları. Erişim tarihi: 6 Kasım 2025.
- ^ a b Diodorus Siculus. Bibliotheca historica (Historical Library). 17.28.
- ^ NİHAL TÜNER (2002). "LYKIA 'NIN YERLEŞIM COÖRAFYASINDA YENI LOKALİZASYONLAR". Likya İncelemeleri I. Istanbul: 68.
- ^ a b Çevik, Nevzat (2008). "Northeast Lycia. The New Evidence - The Results from the past ten years from the Bey Mountains Surface Surveys". Adalya. 11: 205-207.
- ^ Antalya Museum Government Website (Türkçe)
- ^ Richard Talbert, (Ed.) (2000). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press. s. 65 ve dizin notları eşlik ediyor. ISBN 978-0-691-03169-9.
- ^ Lund Üniversitesi. Digital Atlas of the Roman Empire.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
