Daldis
Grekçe: Δάλδις | |||||||
  Daldis Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||
| Konum | Kemer, Salihli, Manisa, Türkiye | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölge | Lidya, Katakekaumene | ||||||
| Koordinatlar | 38°41′15″K 28°08′18″D / 38.68750°K 28.13833°D | ||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||
| Tarihçe | |||||||
| Devir(ler) | Protogeometrik, Geometrik, Arkaik Klasik | ||||||
| Kültür(ler) | Lidya, Roma Dönemi | ||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||
Daldis
 | |||||||
Daldis (Grekçe: Δάλδις), Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Kemer ve Kale köyleri yakınlarındaki Nardı Kale mevkiinde yeri tesbit edilmiş ve henüz toprak altında olan bir antik kenttir.
Eski bir piskoposluk merkezi olan yerleşim, günümüzde bir Latin Katolik titular piskoposluk makamıdır. Antik dönemde, üzerinde Δαλδιανων yazısı bulunan sikkeler de basmıştır. Ayrıca, antik yazarlar tarafından doğrulanmamış olsa da, epigrafik ve diğer kanıtlardan yola çıkarak Flaviocaesaria veya Phlabiokaisareia adını taşıdığı da tahmin edilmektedir.[1][2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Daldis kelimesinin etimolojisi tam anlamıyla çözülememiştir. Lidya ve Frigya sınırları arasında ama Lidya'da olduğu bilinen bu kenti ilk olarak Karl Buresch[3] tesbit etmiş ve Aus Lydien adlı eserinde bu kent hakkındaki bulgularını yayınlamıştır. Yeri ve Roma egemenliğine kadar süregelen varlığı bilinse de, şehirin kuruluş tarihi tam olarak bilinmemektedir ve bu konuda yapılmış araştırmalar yetersiz kalmaktadır.
Daldis hakkındaki dolaysız ilk bahis MS 79'daki Flavyen conventus listesindedir; yine de, Nardi Kale mevkiinde Lidya yerleşimi olduğu hakkında yeterli malzeme de vardır. Bunlara ek olarak, Batlamyusun Coğrafya El Kitabında (5.2.21, Δάλδειά), Daldisli (ya da Efesli) Artemidorus'un Oneirocrit adlı eserinde (3.66, πόλισμα Λυδίας) ve Suda'da (Ἀρτεμίδωρος; πόλις δέ ἐστι τῆς Λυδίας ἡ Δάλδις) bahsi geçmektedir. Daldis, Roma egemenliği döneminde de gelişmiş bir kentti ve Δαλδιανων[4][5] adıyla sikke basılıyordu.[6] İmparator Vespasianus ve oğulları döneminde bir saygı gösterisi olarak, bir ara Flaviopolis (Flavio yurdu, kenti) olarak anıldı. Julia Gordos (Gördes), Satala (Adala), Thyateira (Akhisar), Daldis, Loudda (Sacayak)ve Saittai (Sidas) yönünde geçen yolların kavşağında yer alıyordu. Roma Katolik Kilisesi'nin Daldis piskoposluğunun tarihi, şehirdeki geç antik bir piskoposun oturduğu zamana kadar uzanır.
Osmanlı döneminde Nardi diye anıldı ve zamanla da terkedilip yıkıntıya dönüştü. Günümüzde Daldis kentinin kalıntıları Kemer ve civardaki diğer köylerde dağınık bir şekilde yer almaktadır ve bu yüzden define avcılarının yoğun yağmalamasına maruz kalmaktadır. Tarihi kalıntılar, civardaki ilkokul avlusunda tutulmakta veya Manisa müzesinde sergilenmekteditr.
Poyraz köyünün doğusunda yer alan ve bir Lidya eseri olan tarihi su kemerinin Poyraz köyüne gelmeden Kemer köyü ile Kale köyü arasında kalan Daldis'e su götürmek için yapıldığı bilinmektedir. Bu tarihi su kemeri günümüzde, Sardes antik şehirine ek olarak, Salihli'nin en önemli tarihî eserlerinden biri olarak ayakta durmaktadır. Ayrıca, antik Yunan filozofu ve rüya yorumcusu Artemidorus, annesinin Daldisli olmasından dolayı, Artemidorus Ephesius (Efesli) adının yanı sıra Artemidorus Daldianus (Daldisli) olarak da bilinmektedir. Antik çağın 257. (MÖ 249) Olimpiyat oyunlarında güreş veya Pankration'da kazanan olarak taçlandırılan Lidyalı Daldis'ten Marcus Aurelius Pius da antik bir olimpiyatçıydı. Bulunan bir yazıtta Grekçe: ὀλυμπιονίκης Πεισαἷος παράδοξος adıyla geçmektedir.[7]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Selene ve üzümleri tasvir eden yerel Daldis sikkesi, ΔΑΛΔΙΑΝΩΝ, (138-192 yılları arasına tarihli) -
İmparator Septimius Severus'un madeni parası ve arka yüzünde Apollon ve Kybele tasviriyle Artemidorus'a gönderme yapan bir Daldis sikkesi, ΔΑΛΔΙΑΝΩΝ, (193-211 yılları arasına tarihli) -
-
Yerel vali Philippus'un parası ve Persephone'nin kaçırılmasının tasvirini yapan bir Daldis sikkesi, ΔΑΛΔΙΑΝΩΝ, (244-249 yılları arasına tarihli)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Lund Üniversitesi. Digital Atlas of the Roman Empire.
- ^ Richard Talbert, (Ed.) (2000). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press. s. 56 ve dizin notları eşlik ediyor. ISBN 978-0-691-03169-9.
- ^ Avusturya Şansölyesi Karl Buresch ile karıştırılmamalıdır.
- ^ "Daldis - Google araması". 9 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
- ^ Daldis/Falviopolis sikke örnekleri 29 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Daldis. Dictionary of Greek and Roman Geography (Tr: Yunan ve Roma Coğrafyası sözlüğü). 1854 (açık erişim 9 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.).
- ^ Moretti, Luigi (2014), Luigi Moretti e il catalogo degli Olympionikai. Testimonianze epigrafiche, letterarie, papirologiche e numismatiche sui vincitori degli agoni olimpici panellenici (Ellade e Magna Grecia: 776 a.C. - 393 d.C.) (İtalyanca)