Kelbessos

Kelbessos

Grekçe: Κέλβεσσος
Kelbessos Türkiye haritasındaki konumu.
Konum	Doyran, Konyaaltı, Antalya, Türkiye
Bölge	Likya, Pisidya
Koordinatlar	36°53′43″N 30°26′20″E
Tür	Yerleşim yeri, Garnizon
Sit ayrıntıları
Kelbessos antik kent, arkeolojik sit ülkesi Türkiye  içinde bulunduğu idari birim Konyaaltı  konum koordinatları 36°53′43″K 30°26′20″D

Kelbessos (Grekçe: Κέλβεσσος), Türkiye'nin güney kıyısında, günümüz Antalya ilinin Konyaaltı ilçesi sınırlarında yer alan, Doyran köyünün batısında, antik çağda Likya ve Pisidya bölgelerinin kesişiminde 1100 metre yükseklikte konumlanmış tahkim edilmiş bir dağ yerleşimidir. Termessos kentinin topraklarına (Peraiası) bağlı bir yerleşim birimi ve askeri garnizon olarak işlev görmüştür.

Yapılan kazılarda sikkeler, nekropoller (mezarlıklar) ve yazıtlar ortaya çıkarılmıştır ve kazı çalışmaları devam etmektedir.

Konum ve Topoğrafya

Yerleşimin bulunduğu alan günümüzde, Güney Anadolu'da Toros Dağlarının bir uzantısı olan Bey Dağları grubunda yer almaktadır. Stratejik konumu, kentin çevresindeki geniş bir alana hakimiyet kurmasını ve doğal savunma avantajını kullanmasını sağlamıştır.

Tarihçe

Kelbessos'un tarihi, kentsel yapılarının niteliğine göre ağırlıklı olarak Helenistik ve Roma dönemlerine tarihlendirilmektedir.

• Helenistik ve Roma Dönemleri: Kent, Helenistik Dönem'de inşa edilen surlarla tahkim edilmiş, ancak en önemli işlevi sürekli bir askeri garnizona ev sahipliği yapması olmuştur. Bu askeri kimlik, Roma Çağı boyunca da devam etmiş; lahitler, lentolar ve sivil yapılarda rastlanan silah, phallos ve kutsal sembol betimlemeleriyle pekiştirilmiştir. Yerleşim sadece askeri değil, aynı zamanda çevresindeki çiftlikler, zeytinyağı ve şarap işlikleri ile güçlü bir tarımsal ve ekonomik üretim merkezi olarak da faaliyet göstermiştir.
• Keşif ve Kazılar: Antik kent, Arkeolog Prof. Dr. Nevzat Çevik ve ekibi tarafından 2005 yılında bilim dünyasına tanıtılmıştır. Kazı çalışmaları halen devam etmekte olup, nekropoller, sikkeler ve yazıtlar gibi önemli buluntular ortaya çıkarılmıştır.

Mimari Yapılar

Kelbessos'taki başlıca yapılar, kentin hem askeri hem de dini kimliğini yansıtmaktadır:

• Principia: Kentin merkezinde yer alan ve askeri garnizonun karargah binası işlevini gören ana yapıdır. Kelbessos'un askeri karakterini somutlaştırmaktadır.
• Phallos Yapısı: Helenistik döneme ait surların dışında yer alan bu yapının giriş kapısının her iki yanında phallos kabartmaları bulunmaktadır. İşlevi tam olarak anlaşılamasa da, ritüelistik veya koruma amaçlı sembolik bir işleve sahip olduğu düşünülmektedir.
• Tapınak: Principia'nın hemen bitişiğinde, Zeus'a ya da kentin koruyucu tanrıçası Artemis Kelbessis'e adandığı düşünülen bir tapınak yer almaktadır. Artemis Kelbessis sıfatı ("ormanlık vadilerin av tanrıçası" anlamına gelir), yalnızca bu bölgeye özgü bir kültün varlığını işaret etmektedir. Tapınak planının, Neapolis ve Kelbessos'taki Artemis tapınaklarını anımsattığı belirtilmektedir.