Eşkuni
Eşkuni veya Eşkeni (Gürcüce: ეშქუნი veya ეშქენი ), tarihsel Palakatsio bölgesinde, günümüzde Ardahan iline bağlı Çıldır ilçesinin sınırları içinde ortadan kalkmış bir köydür.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Eşkuni veya Eşkeni (ეშქუნი veya ეშქენი ) adı, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde de Eşkun (اشكون) olarak geçer. Ancak bu defteri yayımlayan Türkolog Sergi Cikia, bu yer adının kökeni ve anlamı konusunda bilgi vermemiştir.[2]
Eşkuni veya Eşkeni köyünün bulunduğu Palakatsio bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın sınırları içinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.
Eşkuni veya Eşkeni köyü, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde, Gürcistan Vilayeti içinde, Çıldır livasının Canbaz nahiyesine bağlıydı. Defterde Eşkun köyünün Tanburaci köyünün yanında olduğu belirtilmiştir. Köyün nüfusu 5 Hristiyan haneden oluşuyor ve hane reisleri Gürcü adlarını (Matata, Simon, Batata, Manase) taşıyordu. Köyde buğday, arpa, çavar ve keten tohumu tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.[3][4]
Eşkuni veya Eşkeni köyü, Çıldır Eyaleti’nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde de Eşkun (اشكون) şeklinde yazılmıştır. Hicri 1143 (1730/1731) tarihinse aynı idari konuma sahip olan köyün hasılası 11.000 akçe idi ve burası Süleyman adında birine verilmişti.[5]
Eşkuni veya Eşkeni köyünün bulunduğu bölge, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Osmanlı Devleti tarafından savaş tazminatının bir parçası olarak Rusya'ya bırakılmıştır. Ancak köyün adı, Rus idaresinin 1886 tarihinde gerçekleştirdiği nüfus sayımında, Ardahan sancağının Çıldır kazasında (uçastok) yer almamıştır. Bu durum, bu tarihten önce Eşkuni’nin köy olmaktan çıktığını göstermektedir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 184. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 402.
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 402.
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი : თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 272
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 858
- ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı"- 403-442