Wielkopolska Ayaklanması
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Ekim 2016) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Wielkopolska Ayaklanması | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Direnişçiler | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Polonyalı direnişçiler |
 Weimar Cumhuriyeti | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
|
Stanislaw Taczak Józef Dowbor-Muśnicki | |||||||||||
Wielkopolska Ayaklanması (Lehçe: Powstanie Wielkopolskie) veya 1918-1919 Büyük Polonya Ayaklanması (Almanca: Großpolnischer Aufstand 1918-1919), Alman hakimiyetinde bulunan Poznań'daki Polonyalıların Weimar Cumhuriyeti'ne karşı ayaklanmasıdır.
Arka planı
[değiştir | kaynağı değiştir]1795 yılında Polonya'nın üçüncü kez bölünmesiyle bağımsız Polonya-Litvanya Birliği ortadan kalktı. 1795 yılından I. Dünya Savaşına kadar olan dönemde Polonyalılar birçok başarısız ayaklanma gerçekleştirdi. Ancak 1806 ayaklanması Fransızların desteği ile başarıya ulaştı ve bunun sonucunda Varşova Düklüğü kuruldu. Ancak sekiz yıl yaşayabilen devlet, Napolyon Savaşlarının sonucunda Prusya ve Rusya arasında tekrar bölündü. Alman baskısı altında Polonyalılar sistematik ayrımcılık ve ırkçılığa maruz kaldı.
I. Dünya Savaşı sonucunda Rusların hakimiyetinde yaşayan Polonyalılar onlardan ayrılarak İkinci Polonya Cumhuriyeti'ni kurdu. Bunun üzerine Almanların hakimiyetinde yaşayan Polonyalılar da kurulan cumhuriyete katılmak istediler.
Bu istek Polonyalıların yoğun yaşadığı bölgelerde daha yoğundu. Bunların arasında önemli sanayi kenti olan ve %60'ı Polonyalı olan Poznań kenti de vardı.
Ayaklanma
[değiştir | kaynağı değiştir]
27 Aralık 1918 yılında piyanist ve gelecekte Polonya başbakanı olacak olan Ignacy Jan Paderewski'nin Poznan'da milliyetçiliği artıran konuşmasının ardından ayaklanma başladı. Ayaklanmaya katılanlar Polonya Askeri Örgütüne mensuptu.
Almanya'da durum karışıktı. İmparator II. Wilhelm tahtını bırakmak zorunda kalmıştı. İmparatorluğun yerine Weimar Cumhuriyeti kuruldu. Ancak sıkıntılar hâlâ devam ediyordu. Ülkede Alman Devrimi yaşanıyordu. Bu yüzden ordu ayaklanmayı bastırmak için kuvvet yollayamadı. Bu durum ayaklanmanın başarı ile sonuçlanmasında önemli faktördü.
Ayaklanmaya katılan direnişçilerin çoğu 1919-1921 yılları arasında Silezya'da meydana gelen ayaklanmalarda yer aldı.
