Sâbis Muharebesi
 | Bu madde, İngilizce Vikipedi'de yer alan aynı konulu maddeden Türkçeye çeviri yapılarak genişletilebilir. Başlıca çeviri yönergeleri için [genişlet] düğmesine tıklayınız.
|
| Sâbis Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Dünya Savaşı Irak Cephesi | |||||||
 Sâbis tabyalarına yapılan saldırıyı gösteren ayrıntılı bir harita | |||||||
32°29′17″N 45°57′14″E / 32.488°K 45.954°D
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Fenton Aylmer |
 Goltz Paşa Ali İhsan Bey | ||||||
| Güçler | |||||||
|
18,891 piyade 1,268 Süvari 68 topçu bataryası |
8,500 piyade 1,500 süvari 32 topçu bataryası | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
İngiliz kaynağı: 4,000[1] Türk kaynağı: 513 ölü,2508 yaralı, 455 kayıp, Toplam: 3476[2] | 1,290[1] | ||||||
Sâbis Muharebesi (İngilizce: Battle of Dujaila), I. Dünya Savaşı sırasında 8 Mart 1916 tarihinde İngiliz ve Hint tümenleri ile Osmanlı 6. Ordu'su arasında, I. Kût'ül-Amâre Kuşatması sırasında gerçekleşen muharebedir. Müşir Colmar von der Goltz liderliğindeki Osmanlı kuvvetleri, İngiliz-Hint yardım gücünün sığındığı Kut'u kuşatırken, Korgeneral Fenton Aylmer önderliğindeki şehri kurtarma çabaları sonuçsuz kalmış ve İngilizler 3.476 kayıp vermişti.
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]8 Mart 1916 sabahından itibaren İngilizler sağ sahilde Sabis Tepesini şiddetli topçu ateşi ile bombaladıktan sonra 13. Kolordu Cephesinden taarruza başlamışlardı. Önceleri bu tepeyi çok zayıf kuvvetlerle tutmuş olan 13. Kolordu, İngilizlerin hava keşfi yapmak, toplarını yerleştirmek ve Sabis güneyinden kuşatmayla görevlendirdikleri kuvvetlerin etkisini beklemek gibi sebeplerden dolayı hareketlerini geciktirmeleri üzerine bundan yararlanarak, ihtiyatlarını Sabis bölgesine göndermiş ve burasını kuvvetlendirmeye zaman ve imkân bulabilmişlerdi. Bu şekilde ancak saat 09.00’dan itibaren bütün kuvvetleri ile taarruza geçebilen İngilizler, 13. Kolordu birliklerinin şiddetli direnişine uğrayarak bir başarı elde edemediler.[2]
Düşman, kolordu cephesinin özellikle Sabis Tepesi ile güney bölgesini çok üstün kuvvetlerle (dört piyade, bir süvari tugayı) zorluyordu. Ancak Ebter Tepesinden Dicle Nehri’ne kadar olan kısımdan taarruz edecek olan düşman kuvvetleri (tahminen iki piyade tugayı) bu cephede oyalama muharebesi yaparak ciddi bir teşebbüse girişmediklerinden 13. Kolordu cephenin bu kısmından arttırdığı kuvvetleri asıl taarruz bölgesine göndererek burasını takviye etmekte ve İngilizlerin tekrar ettikleri taarruzları her defasında uzaklaştırmaktaydı.[2]
Saat 16.00’ya doğru İngilizler bütün kuvvetlerini Sabis Tepesi’ne karşı toplayarak bu tepeyi merkezden bir topçu ateşi ile bir saat kadar topa tutmuş daha sonra hücuma kalkarak bazı siperlere girmeyi başarmışlardır. Bu sıralarda nehrin sağ sahiline geçirilmiş olan 51. Tümenin 7. Alayı sıkı yürüyüşlerle cephenin bu kısmına gelerek bomba ve süngü ile düşman üzerine hücum etmiş ve kanlı bir çarpışmadan sonra siperleri alarak düşmanı geri püskürtmeyi başarmıştır.[2]
Sonuç
[değiştir | kaynağı değiştir]Artık İngilizler sağ sahilde giriştikleri bu teşebbüste bir başarı elde edemeyince kurtuluşu geri çekilmekte bulmuşlar ve bütün cepheden geri çekilerek taarruzdan önceki yerlerine dönmüşlerdi. İngilizlerin bu muharebede verdikleri zayiat General Townshend’ın “Irak Seferim” adlı eserine göre 513 ölü, 2508 yaralı, 455 kayıp, toplam 3.476'dır.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dipnot
- ^ a b Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: A Comparative Study, Routledge, 2007, 978-0-415-77099-6, p. 93.
- ^ a b c d e BAYKOÇ 2006 3 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ss. 51-52.
Alıntı
- Kur. Alb. Hulusi BAYKOÇ. Birinci Dünya Savaşımda Kafkas ve Irak Cephesinde 5 nci Seferî Kuvvetler (52 nci Tümen). Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, 2006, ss. 51-52.