Berissa
Grekçe: Βηρίσσα | |||||||||
  Berissa Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||||
| Diğer adı | Baulus, Bolus | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konum | Aktepe, Tokat, Türkiye | ||||||||
| Bölge | Pontus | ||||||||
| Koordinatlar | 40°5′1″K 36°30′26″D / 40.08361°K 36.50722°D | ||||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| Bağlı olduğu | Sebasteia metropolisi | ||||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||||
Berissa
 | |||||||||
Berissa (Grekçe: Βηρίσσα), ayrıca Berisa, Verisa veya Verissa olarak da yazılır. İskoç arkeolog ve Yeni Ahit uzmanı W. M. Ramsay tarafından[1] Tokat şehrinin 25 kilometre güneybatısındaki Baulus (ayrıca Bolus olarak da bilinir) köyüyle özdeşleştirdiği,[2] Pontus Polemoniacus adlı geç Roma eyaletinde yer alan bir yerleşimdi. Burası, günümüzde Tokat ili merkez ilçesine bağlı Aktepe köyü olarak bilinir.[3]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Aziz Basil zamanında Berissa, Basil'in LXXXVI ve LXXXVII. mektuplarında görüldüğü gibi, Ibora piskoposluğuna dahil edilmişti, ancak kısa süre sonra Sebasteia metropolisi ile Armenia Prima'da bağımsız bir piskoposluk oldu. Bu önemli değişiklik, piskoposu Maxentius'un, Armenia Prima'daki meslektaşlarıyla birlikte İmparator I. Leo'ya sinodal mektubu imzaladığı 458'den önce gerçekleşti (Mansi, XII, 587-589). Hierokles, 6. yüzyılın başında, onu bağımsız bir şehir olarak ele almaz; ancak 536 tarihli Novellae Constitutiones'da Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından Armenia Secunda şehirleri arasında böyle bahsedilir. İmparator, 536'da Armenia Quarta eyaletini oluştururken, yerleşik kilise teşkilatını değiştirmeden Armenia Prima'ya Armenia Secunda adını verdi, böylece Berissa, Sebasteia'nın bir suffragan piskoposluğu olarak kaldı.[2] Berissa, Verissa adıyla Armenia Secunda'nın bir parçasıyken, bir noktada piskoposluk, başpiskoposluk rütbesine yükseltildi ve Verissa hala Roma Katolik Kilises tarafından itibari bir piskoposluk olarak kabul edilmektedir.[4]
Sonraki piskoposları arasında, 553'te Konstantinopolis'te toplanan Beşinci Ekümenik Konsili'nde (Mansi, IX, 175) ve 680-681'de toplanan altıncı konsilde (Mansi, XI, 66) hazır bulunan Thomas sayılabilir. Daha sonra Notitiae Episcopatuum'da Sebasteia'nın oy hakkı sahibi olarak görülür. Bazı metinlerde Merisse veya Kerisse adıyla geçer ancak bunlar muhtemelen paleografik hatalardır.[2][5][6][7]
Berissa, 15. yüzyıla kadar bir Latin piskoposluğuydu; o tarihte II. Paul, ölen piskopos John'un yerine Fransisken Libertus de Broehun'u atamıştı (Wadding, Annales Minorum, VI, 708).
Artık yerleşimsel bir piskoposluk olmayan Berissa, günümüzde Katolik Kilisesi tarafından unvanlı bir piskoposluk olarak listelenmiştir.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ W. M. Ramsay. The Historical Geography of Asia Minor (İngilizce).
- ^ a b c "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Berissa". www.newadvent.org. 27 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
- ^ "Nişanyan Yeradları - Türkiye ve Çevre Ülkeler Yerleşim Birimleri Envanteri". Nişanyan Yeradları. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
- ^ "Verissa (Titular See) [Catholic-Hierarchy]". www.catholic-hierarchy.org. 23 Kasım 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2025.
- ^ Raymond Janin, v. 1. Bérissa, in Dictionnaire d'Histoire et de Géographie ecclésiastiques, cilt VIII, 1935, coll. 498-499
- ^ Quien (O.P.), Michel Le (1740). Oriens christianus: in quatuor patriarchatus digestus : quo exhibentur ecclesiae, patriarchae caeterique praesules totius orientis (Latince). ex Typographia Regia.
- ^ wyd, Gams Pius Bonifacius (1816-1892) (1931). "Series episcoporum Ecclesiae catholicae, quotquot innotuerunt a beato Petro apostolo. Cz.1". PAN Biblioteka Kórnicka.
- ^ Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana 2013 978-88-209-9070-1), p. 849