Falda
Falda (veya fimbria), albanın altından uzanan, uzun bir kuyruğu olan özel bir tunik olan papalık giysisidir.[1]
Papa'nın da tıpkı rahipler ve piskoposlar gibi kendine özgü bazı giysileri, nişanları ve ayinle ilgili nesneleri vardır. Bunların başlıcaları arasında papalık eteği ve örtüsü, fanon, ferula, mitre, taç, flabellum, zucchetto, mozzetta ve balıkçı yüzüğü yer alır. Bunların dışında piskoposlarla paylaştığı, ancak Papa'da özel bir karaktere sahip olan bazı giysiler de vardır. Ancak bunların çoğu, İkinci Vatikan Konsili ve kardinaller ile piskoposların kılık kıyafet reformundan sonra kullanılmaz hale geldi.
Giyildiğinde, faldanın etekleri o kadar uzundur ki papa yürürken hem önünde hem de arkasında kuyruk taşıyıcısı piskoposlara ihtiyaç duyardı.[2][3] Ön kısım törenden önce iki apostolik protonoter tarafından tutuluyordu; ayin sırasında bunların yerini Roman Rota'nın ilk iki denetçisi alıyordu; taraflar her zaman iki papalık nazırı tarafından destekleniyordu; ve arka taraf Papalık Tahtı'nın Yardımcı Prensi tarafından taşınıyordu. Papa oturduğunda ayaklarını eteğinin iç astarına koyar, onu taşımakla görevli olanlar da onu öyle örterlerdi ki, onun bedeninden başka tahtın ilk basamağı da tamamen örtülürdü.[4]
Falda, genellikle papalar tarafından ayin yönetirken veya kardinallerin atanması töreninde kullanılırdı.[5] Lizbon Patriği de uzun süredir devam eden bir gelenekle falda giyme hakkına ve ayrıcalığına sahipti.[1]
Faldanın uzun olan modeli önden yarım metre, arkadan ise bir metre yirmi santimetre uzunluğunda yere kuyruk halinde uzanmaktaydı. Günah çıkarma ve tövbe törenlerinde kullanılan kısa modeli ise önden 25 cm. arkadan yarım metre uzanmaktaydı.[4]
Bu tür bir giysinin kökeni 15. yüzyıla ve öncesine dayanır. Bilinen en eski kayıt 1556 yılında V. Pius'un göreve başlama töreninde geçmektedir. Başlangıçta mevsime bağlı olarak yün veya krem rengi ipekten yapılır ve albanın altına giyilirdi. Zamanla yün kullanımından vazgeçilmiş XIII. Leo'dan itibaren yalnızca ipek kullanılmaya başlanmıştır.[4] Papalık cenazelerinde kullanılabilir, burada cenaze töreninde yatarken vücudun üzerine örtülürdü. Papa, faldanın (fimbria minori) kısa bir versiyonunu da kullanabilirdi. Kullanımı XXIII. Ioannus ile azalmaya başlamış, VI. Paulus'un papalık döneminden beri kullanılmamaktadır.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Sonnen, John Paul. "The Papal Falda". Liturgical Arts Journal. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2025.
- ^ Tribe, Shawn. "The Traditional Vestments of the Supreme Pontiff as Used in the Solemn Papal Mass". Liturgical Arts Journal. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2025.
- ^ "La falda papal". liturgiapapal.org. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2025.
- ^ a b c Chile, Magnificat Una Voce (5 Kasım 2017). "Asociación Litúrgica Magnificat: Los ornamentos papales (i): la falda y el manto papal". Asociación Litúrgica Magnificat. 16 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2025.
- ^ "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Pontifical Mass". www.newadvent.org. 16 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
