Azerbaycan'da çevre sorunları - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Sağlık etkileri
  • 2 Diğer kirlilik türleri
  • 3 Ormanlar
  • 4 Sonuç
  • 5 Ayrıca bakınız
  • 6 Kaynakça

Azerbaycan'da çevre sorunları

  • Azərbaycanca
  • English
  • Hausa
  • Ikinyarwanda
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.
Kaynak ara: "Azerbaycan'da çevre sorunları" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR
(Mayıs 2023) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)
Bu madde, bir Vikipedi editörünün, kişisel duygularını bildiren ve kişisel bir düşünme, kişisel deneme veya tartışmalı deneme gibi yazılmıştır. Lütfen maddeyi ansiklopedik bir tarzda yeniden yazarak gelişmesine yardımcı olun. (Mayıs 2023)

Sovyetler Birliği'nin çoğu eski cumhuriyeti gibi, Azerbaycan da doğal kaynakların verimsiz kullanımı da dahil olmak üzere çevre üzerinde giderek daha fazla olumsuz etkiye yol açan hızlı bir ekonomik gelişme yaşandı.[1] Azerbaycan hükûmeti, çevre korumayı artırmayı ve doğal kaynakların rasyonel kullanımını sağlamayı amaçlamış ve ülkedeki ekolojik durumu iyileştirmek için bir dizi önemli yasa, yönetmelik ve devlet programı başlatmıştır. Ancak, bu ihtiyati yasalar olması gerektiği kadar etkili olmamıştır. Petrol rafinerilerinden veri toplamak için yasal yetki verilen STK'lar genellikle engellendiğinden veya görevden alındığından ve bilgileri gayri resmi olarak toplandığından, şeffaflık Azerbaycan'da sürekli bir sorun olmuştur. Yerli petrol üreticileri, çoğu zaman düzenlemelerden kaçtılar ve Hazar Denizi'ne petrol sızıntısını engelleyemediler. Önümüzdeki 30 yılda, Azerbaycan geçen yüzyılda ürettiğinden daha fazla petrol üretecek ve halen gerçekleştirilen petrol sondaj operasyonlarında çok az koordinasyon veya çevresel önlem vardır. Hazar Denizi'ne kıyısı olan komşu ülkelerle de iletişim eksikliği bulunmaktadır.

Sağlık etkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan'daki en önemli kirlilik kaynakları şunlardır: Sovyet Dönemi'nde dökülen petrol, kanalizasyon deşarjı, tükenmiş mersin balığı stokları, şiddetli hava kirliliği ve yoğun böcek ilacı ile gübre kullanımı. Yerel halkın çoğu sürekli olarak kirletici maddelere maruz kalıyor ve bu şekilde yaşamayı da kanıksamış durumdalar. Hatta denizin yüzeyinde parıldayan petrol tabakasının güzelliğini övenler bile var Ne yazık ki, zararlı buharlara sürekli maruz kalmanın kokusu ve sonuçları, özellikle Azerbaycan'ın kıyı şeridi olmak üzere yerel halkın sağlığı için bir endişe kaynağıdır. Petrol ürünlerini yakıt olarak kullananan sanayinin yol açtığı sağlık sorunları şunlardır: akciğer, sindirim, dolaşım ve bağışıklık sistemlerinde hasarlar. En kötü durumlarda, genetik mutasyonlar da meydana gelebilir. Yeraltı suları da kanserlere, kolera ve hepatit gibi bakteriyel hastalıklara neden olan petrol sızıntılarından etkilenir.

Diğer kirlilik türleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan'ın temel ekolojik sorunları şunlardır:

  • Ulusal sınırları aşan kirlilik dahil olmak üzere kirli suların getirilmesi yoluyla su kaynaklarının kirlenmesi
  • Yerleşim bölgelerine düşük kaliteli su temini, son tüketicilere ulaşmadan önce tatlı su kaybı, kanalizasyon sistemlerinin yetersiz gelişimi
  • Endüstriyel tesisler ve ulaşım araçlarından kaynaklanan hava kirliliği
  • Toprağın bozulması (erozyon, çölleşme vb.)
  • Yanan ağaçlar iklim döngüsünü etkilediğinden ormansızlaşma
  • Sanayi ve konutların yanı sıra tehlikeli katı atıkların yanlış düzenlenmesi
  • Biyolojik çeşitlilikte düşüş
  • Orman rezervlerinde ve faunada, özellikle balık ürünlerinde azalma

Ormanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

2018 yılında Azerbaycan'ın, Orman Peyzaj Bütünlük Endeksi (FLII) ortalama puanı 6,55/10 seviyesindedir ve 172 ülke arasında dünya sıralamasında 72. sırada yer alır.[2]

Sonuç

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hükûmet tespit edilen sorunlara odaklandı ve yargı sistemi yerel sağlığı korumak için gerekli yasaları sağladı. Yabancı petrol üreticileri ve rafinerileri bu düzenlemelere her zaman olmasa da yerli petrol şirketlerinden daha fazla uyum sağlamıştır. British Petroleum, kirletici maddeleri doğal ortamın geri kalanıyla ayırarak okyanusun tabanlarını temizlemeye çalışan şirketlerden biridir. Yine de, ülke hâlâ savaşın parçaladığı geçmişini üzerinden atmaya çalışmaktadır. Azerbaycan halkının yargı sisteminin yeterinde etkin olabileceğine dair inancı düşük olduğu için yerel bir baskı gücü yoktur.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Çevre sorunları listesi

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Country Environmental Analysis: Azerbaijan" (PDF). Asian Development Bank. November 2005. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ Grantham, H. S.; Duncan, A.; Evans, T. D.; Jones, K. R.; Beyer, H. L.; Schuster, R.; Walston, J.; Ray, J. C.; Robinson, J. G.; Callow, M.; Clements, T.; Costa, H. M.; DeGemmis, A.; Elsen, P. R.; Ervin, J.; Franco, P.; Goldman, E.; Goetz, S.; Hansen, A.; Hofsvang, E.; Jantz, P.; Jupiter, S.; Kang, A.; Langhammer, P.; Laurance, W. F.; Lieberman, S.; Linkie, M.; Malhi, Y.; Maxwell, S.; Mendez, M.; Mittermeier, R.; Murray, N. J.; Possingham, H.; Radachowsky, J.; Saatchi, S.; Samper, C.; Silverman, J.; Shapiro, A.; Strassburg, B.; Stevens, T.; Stokes, E.; Taylor, R.; Tear, T.; Tizard, R.; Venter, O.; Visconti, P.; Wang, S.; Watson, J. E. M. (2020). "Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity - Supplementary Material". Nature Communications. Cilt 11 (Sayı 1): Sayfa 5978. doi:10.1038/s41467-020-19493-3. ISSN 2041-1723. PMC 7723057 Özgürce erişilebilir. PMID 33293507. 
  • g
  • t
  • d
Azerbaycan Azerbaycan konuları
Tarih
Antik Çağ
  • Kuruçay kültürü
  • Karaz kültürü
  • Leylatepe kültürü
  • Aratta
  • Kuti
  • Lullubiler
  • Turukkiler
  • Manna Krallığı
  • Atropatena
  • Albanya
Erken Çağ
  • Selçuklu Hanedanı
  • Şirvanşahlar Devleti
  • Sâcoğulları
  • Salariler
  • Revvâdîler
  • Şeddâdîler
Yeni Çağ
  • İlhanlılar
  • Akkoyunlular
  • Karakoyunlular
  • Safevîler
  • Afşar Hanedanı
  • Kaçar Hanedanı
  • Azerbaycan hanlıkları
  • Rus İmparatorluğu
20. Yüzyıl
  • Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti
  • 26 Bakü Komiseri
  • Merkezî Hazar Diktatörlüğü
  • Güneybatı Kafkas Geçici Hükûmeti
  • Aras Türk Cumhuriyeti
  • Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti
  • Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti
  • Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Modern
  • Azerbaycan Cumhuriyeti
  • Birinci Dağlık Karabağ Savaşı
Konular
  • Askerî
  • Ekonomi
Azerbaycan Arması
Siyaset ve yönetim
Azerbaycan
  • Cumhurbaşkanı
  • Cumhurbaşkanı yardımcısı
  • Bakanlar Kurulu
  • Başbakan
  • Dış ilişkiler
  • İnsan hakları
  • LGBT hakları
  • Meclis
  • Ordu
  • Seçimler
Yargı
  • Anayasa
  • Anayasa Mahkemesi
  • Kolluk kuvvetleri
Siyaset
  • Kuvvetler ayrılığı
  • Siyasi partiler
Nahçıvan ÖC
  • Yüksek Meclis
  • Azerbaycan Kabinesi
  • Başbakan
  • Dış ilişkiler
  • İnsan hakları
  • Ordu
  • Seçimler
Yargı
  • Anayasa
  • Anayasa Mahkemesi
  • Kolluk kuvvetleri
Coğrafya
  • Adalar
  • Akarsular
  • Burunlar
  • İdari Yapılanma
  • Çevre sorunları
  • Dağlar
  • Göller
  • Şehirler
  • Körfezler
  • Yarımadalar
  • Jeoloji
  • İklim
  • Koruma alanları
    • Dünya Mirasları
    • Millî parklar
Yerler
  • Karabağ
  • Aran
  • Nahçıvan
Ekonomi
  • Bankalar
    • Merkez Bankası
    • Bankacılık
  • Para birimi
  • Sanayi
  • Şirketler
  • Tarım
  • Turizm
  • Ulaşım
    • Demiryolları
    • Havayolları
    • Havaalanları
    • Bakü metrosu
  • Petrol-Doğalgaz
    • Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı
    • Bakü-Supsa Petrol Boru Hattı
    • Bakü-Novorossiysk Petrol Boru Hattı
  • Azerbaycan'da yolsuzluk
Toplum
  • Eğitim
    • Üniversite
  • Azerbaycan dili
Kültür
  • Resmi tatiller
  • Edebiyat
  • Müzik
  • Mimari
  • Sinema
  • Mutfak
  • Din
    • İslam
    • Lezgival
    • Hristiyanlık
    • Yahudilik
    • Zerdüştlük
    • Dinsizlik
    • Din özgürlüğü
  • Televizyon
    • Liste
  • Radyo
  • Gazete
  • Medya
  • Spor
  • Tiyatro
Demografi
  • Azerbaycanlılar
  • Lezgiler
  • Azınlıklar
  • Diaspora
    • İran
    • Rusya
    • Gürcistan
Semboller
  • Arma
  • Bayrak
  • Kuruluş ilkesi
  • Ulusal marş
  • g
  • t
  • d
Avrupa Çevre sorunları
Egemen devletler
  • Almanya
  • Andorra
  • Arnavutluk
  • Avusturya
  • Azerbaycan
  • Belarus
  • Belçika
  • Birleşik Krallık
  • Bosna-Hersek
  • Bulgaristan
  • Çekya
  • Danimarka
  • Ermenistan
  • Estonya
  • Finlandiya
  • Fransa
  • Gürcistan
  • Hırvatistan
  • Hollanda
  • İrlanda
  • İspanya
  • İsveç
  • İsviçre
  • İtalya
  • İzlanda
  • Karadağ
  • Kazakistan
  • Kıbrıs Cumhuriyeti
  • Kuzey Makedonya
  • Letonya
  • Lihtenştayn
  • Litvanya
  • Lüksemburg
  • Macaristan
  • Malta
  • Moldova
  • Monako
  • Norveç
  • Polonya
  • Portekiz
  • Romanya
  • Rusya
  • San Marino
  • Sırbistan
  • Slovakya
  • Slovenya
  • Türkiye
  • Ukrayna
  • Yunanistan
Sınırlı tanınmış
olan devletler
  • Abhazya
  • Güney Osetya
  • Kosova
  • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
  • Transdinyester
Bağımlı ve
diğer bölgeler
  • Åland
  • Aynoroz
  • Cebelitarık
  • Faroe Adaları
  • Gagavuzya
  • Guernsey
  • Jersey
  • Man Adası
  • Svalbard
  • g
  • t
  • d
Asya Çevre sorunları
Egemen devletler
  • Afganistan
  • Azerbaycan
  • Bahreyn
  • Bangladeş
  • Bhutan
  • Birleşik Arap Emirlikleri
  • Brunei
  • Çin
  • Doğu Timor
  • Endonezya
  • Ermenistan
  • Filipinler
  • Güney Kore
  • Gürcistan
  • Hindistan
  • Irak
  • İran
  • İsrail
  • Japonya
  • Kamboçya
  • Katar
  • Kazakistan
  • Kıbrıs Cumhuriyeti
  • Kırgızistan
  • Kuveyt
  • Kuzey Kore
  • Laos
  • Lübnan
  • Maldivler
  • Malezya
  • Mısır
  • Moğolistan
  • Myanmar
  • Nepal
  • Özbekistan
  • Pakistan
  • Rusya
  • Singapur
  • Sri Lanka
  • Suriye
  • Suudi Arabistan
  • Tacikistan
  • Tayland
  • Türkiye
  • Türkmenistan
  • Umman
  • Ürdün
  • Vietnam
  • Yemen
Sınırlı tanınmış
olan devletler
  • Abhazya
  • Filistin
  • Güney Osetya
  • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
  • Tayvan
Bağımlı ve
diğer bölgeler
  • Ağrotur ve Dikelya
  • Britanya Hint Okyanusu Toprakları
  • Christmas Adası
  • Cocos Adaları
  • Hong Kong
  • Makao
  • Kategori Kategori
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycan%27da_çevre_sorunları&oldid=29680672" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Ülkelerine göre çevre sorunları
  • Azerbaycan'daki çevre
Gizli kategoriler:
  • Ek kaynaklar gereken maddeler Mayıs 2023
  • Ek kaynaklar gereken tüm maddeler
  • Sayfa en son 07.28, 5 Mayıs 2023 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Azerbaycan'da çevre sorunları
Konu ekle