Nanotıp

Nanotıp ya da nanaomedikal, nanoteknolojinin tıbbi uygulamada kullanan,[1] tarihi nanobilim anlayışlarını[2] ve buluşları pratik uygulamaya dönüştüren tıp dalıdır. Nanotıp, nanomalzemelerin ve biyolojik cihazların tıbbi uygulamalarından nanoelektronik biyosensörlere ve hatta biyolojik makineler gibi moleküler nanoteknolojinin olası gelecekteki uygulamalarına kadar uzanır. Nanotıbbın güncel sorunları, nanoskaladaki malzemelerin (yapısı nanometre ölçeğinde, yani bir metrenin milyarda biri olan malzemeler) toksisitesi ve çevresel etkisiyle ilgili endişelerdir.[3][4]
Nanomedikal, yakın gelecekte değerli bir araştırma araçları ve klinik olarak yararlı cihazlar seti sunmayı amaçlamaktadır.[5][6] Ulusal Nanoteknoloji Girişimi, gelişmiş ilaç verme sistemleri, yeni terapiler ve in vivo görüntüleme içerebilecek ilaç endüstrisinde yeni ticari uygulamalar beklemektedir.[7] Nanomedikal araştırmaları, dört nanomedikal geliştirme merkezini destekleyen ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri Ortak Fon programından fon almaktadır.[8] Bu yeni bilim biçiminin fonlanmasının amacı, canlı dokuların biyolojik, biyokimyasal ve biyofiziksel mekanizmalarını daha da geliştirmektir.[8] Günümüzde daha fazla tıp ve ilaç şirketi nanomedikal araştırma ve ilaçlara dahil olmaktadır. Bunlar arasında immünoloji ve fibrotik hastalıklar için ilaç verme sistemlerine odaklanan Bristol-Myers Squibb; COVID-19 aşısı ve mRNA terapötikleri üzerindeki çalışmalarıyla bilinen Moderna; ve kansere odaklanan ve şu anda hedeflenen hücreler üzerindeki radyasyonun etkisini artıran bir ilacı test aşamasında olan bir şirket olan Nanobiotix bulunmaktadır. Diğer şirketler arasında genetik ilaçlarda uzmanlaşmış ve hücre hedefli lipit nanopartikülünü geliştirmiş olan Generation Bio ve akut myeloid lösemiyi tedavi eden bir ilaç olan Vyxeos'u geliştiren ve kanser ile sinirbilime odaklanan Jazz Pharmaceuticals bulunmaktadır. Cytiva, mRNA aşıları ve nükleik asit kullanan diğer tedaviler de dahil olmak üzere viral olmayan genomik ilaçlar için dağıtım sistemleri üretme konusunda uzmanlaşmış bir şirkettir ve Ratiopharm, çeşitli kanserler için bir ilaç olan Pazenir'i üretmesiyle bilinir. Son olarak, ağrı yönetimi konusunda uzmanlaşmış olan Pacira, opioid içermeyen ilk tedavi olan osteoartrit diz ağrısı için ZILRETTA'yı üretmesiyle bilinir.[9]
Son yıllarda ortaya çıkan nanoteknoloji için küresel fonlama yılda %45 oranında arttmış ve ürün satışları 2013 yılında 1 trilyon doları aşmıştır.[10] 2023 yılında küresel pazarın değeri 189,55 milyar dolardı ve önümüzdeki on yılda 500 milyar doları aşması öngörülmektedir.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nanomedicine: Basic Capabilities. 1. Austin, TX: Landes Bioscience. 1999. ISBN 978-1-57059-645-2. 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2007.[sayfa belirt]
- ^ "Nanomedicine Timeline". NANOMEDICINE.ORG (İngilizce). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2025.
- ^ Cassano, Domenico; Pocoví-Martínez, Salvador; Voliani, Valerio (17 Ocak 2018). "Ultrasmall-in-Nano Approach: Enabling the Translation of Metal Nanomaterials to Clinics". Bioconjugate Chemistry. 29 (1): 4-16. doi:10.1021/acs.bioconjchem.7b00664. PMID 29186662.
- ^ Cassano, Domenico; Mapanao, Ana-Katrina; Summa, Maria; Vlamidis, Ylea; Giannone, Giulia; Santi, Melissa; Guzzolino, Elena; Pitto, Letizia; Poliseno, Laura; Bertorelli, Rosalia; Voliani (21 Ekim 2019). "Biosafety and Biokinetics of Noble Metals: The Impact of Their Chemical Nature". ACS Applied Bio Materials. 2 (10): 4464-4470. doi:10.1021/acsabm.9b00630. PMID 35021406.
- ^ "The emerging nanomedicine landscape". Nature Biotechnology. 24 (10): 1211-7. October 2006. doi:10.1038/nbt1006-1211. PMID 17033654.
- ^ Freitas, Robert A. (March 2005). "What is nanomedicine?". Nanomedicine: Nanotechnology, Biology and Medicine. 1 (1): 2-9. doi:10.1016/j.nano.2004.11.003. PMID 17292052.
- ^ Nanotechnology in Medicine and the Biosciences. Development in Nanotechnology. 3. Gordon & Breach. 1996. ISBN 978-2-88449-080-1.[sayfa belirt]
- ^ a b "Nanomedicine". commonfund.nih.gov. Erişim tarihi: 2 Aralık 2024.
- ^ a b Ali, Owais (22 Ekim 2024). "The Global Nanomedicine Market: Key Players and Emerging Technologies in Healthcare". azonano.com. Erişim tarihi: 3 Aralık 2024.
- ^ "Market report on emerging nanotechnology now available". Market Report. US National Science Foundation. 25 Şubat 2014. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016.[ölü/kırık bağlantı]