Metin Sözen
Metin Sözen (24 Mayıs 1936, Harput, Elazığ - 2 Ağustos 2025[1]), Türk mimar ve öğretim görevlisi.[2] ÇEKÜL'ün (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı) başkanlığını yürüttü.[3] Türkiye'deki, başta tarihi yapılar olmak üzere, kültürel mirasın korunması üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmış bir mimar, öğretim görevlisi ve sivil toplum kuruluşu yöneticisiydi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mehmet Muhsin Sözen ve Ülfet Sözen çiftinin çocuğu olarak Elazığ'ın Harput şehrinde 24 Mayıs 1936'de dünyaya gelen Metin Sözen, babasının devlet memuru olması nedeniyle ilk ve orta öğretimini Türkiye'nin farklı şehirlerinde tamamladı. İlkokulu Malatya ve Konya'da okuduktan sonra; orta öğrenimine Konya'da başladıysa da Antalya, Adana, İzmit ve Kabataş’ta devam etti.[2]
Yüksek eğitime İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde başladı ve aynı üniversitesinin Tarih Kürsüsü'ne 1960 yılında asistan olarak kabul edildi. 1967 yılından itibaren ise İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde Tarih ve Restorasyon Kürsü’sünde asistanlığa devam etti. Aynı üniversitede 1973 yılında doçentlik, 1979 yılında ise profesörlük unvanını aldı.
İTÜ’deki öğretim üyesi görevine ek olarak, Türkiye'nin doğal ve kültürel mirasını korumak amacıyla 1990 yılında vakıf statüsünde kurulmuş sivil toplum kuruluşu olan ÇEKÜL’ün başkanlık görevini yürüttü.[3]
Ayrıca TBMM'ye bağlı olan saray, köşk ve kasırların ve içindeki tarihi eşyaların daha iyi korunması için oluşturulan ve de Millî Saraylar Başkanlığı bünyesinde olan Bilim ve Değerlendirme Kurulu başkanlığı yaptı.[4]
Ödülleri ve onurlandırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]- Üstün Hizmet Ödülü: TBMM Başkanlığı tarafından verildi.
- Vakıf İnsan Ödülü: Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından verildi
- Ağa Han Mimarlık Ödülü
- Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü: 2002 yılında TMMOB Sözen’e Türkiye’deki ulusal varlıkların gözetilmesi hususunda hem Türkiye’de hem de ülke dışında yaptığı çalışmalardan ötürü Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü'nü verdi.[5]
- Koruma Ödülü: 2006 yılında Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilk kez verdiği bir ödül olan 1. Ulusal Mimarlık Koruma Ödülleri’nden Koruma Onur Ödülü’ne layık görülmüştür.[6]
- Kültür ve Sanat Ödülü: 2007 yılında Türkiye Cumhuriyet Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın her sene verdiği Kültür ve Sanat Ödülü’nü kazanmıştır. Ödül kendisine Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından verilmiştir.[7]
- İsmi, Kars'taki bir caddeye verilmiştir.[8]
- Onursal Doktora: 8 Aralık 2016 tarihinde İstanbul Kültür Üniversitesi Sözen'e Türk Sanatı ve Mimarlığı konusundaki araştırmaları ile Türkiye'deki doğal ve tarihi mirasın korunmasına ve tanıtımına yaptığı katkılardan dolayı "onursal doktora" unvanı vermiştir.[9]
Yayınları
[değiştir | kaynağı değiştir]Sözen'in İstanbul Üniversitesi'nde asistanlığa başladığı dönemden günümüze kadar birçok alanda basılı yayınları vardır.[10][11]
- Anadolu Medreseleri, Selçuklu ve Beylikler Devri (1970)
- Anadolu Kentleri (1971)
- Diyarbakır'da Türk Mimarisi / Turkish Architecture in Diyarbakır (1971)
- 50 Yılın Türk Mimarisi (1973)
- Sinan, Architect of Ages
- Bir İmparatorluğun Doğuşu: Topkapı
- Turas el-imare el-Türkiyye vel-Mimar Sinan /Türkish Architecture and Sinan/L'arcitecture Türkey et I'Architecte Sinan (1976)
- Türk Mimarlığının Tarihsel Gelişimi (1980)
- Anadolu'da Akkoyunlu Mimarisi (1981)
- Tarihsel Gelişimi içinde Türk Sanatı (1983)
Hazırladığı belgeseller
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Prof. Dr. Metin Sözen hayatını kaybetti". T24. 2 Ağustos 2025. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2025.
- ^ a b "Prof. Dr. Metin Sözen". Mared.gen.tr. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
- ^ a b "ÇEKÜL". Çekül Vakfı web sitesi. 20 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
- ^ "Bilim ve Değerlendirme Kurulu çalışmalarına başladı, 11 Mart 2004". TMMB web sitesi. 21 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
- ^ "Mimarlığa Katkı Dalı Jüri Özel Ödülü, 2002, Metin Sözen". Mimarlar Odası web sitesi. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
- ^ "Metin Sözen'e Koruma Onur Ödülü". Arkitera. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
- ^ "Kültür ve Sanat Ödülü, Prof. Dr. Metin Sözen'e verildi". Haberler.com. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
- ^ "Prof. Dr. Metin Sözen Caddesi ışıksız kaldı". Kars: KHA. 26 Eylül 2010. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ a b c d "Bir Kültür İşçisi: Prof. Dr. Metin Sözen". Edebice.com. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
- ^ "Metin Sözen". Arkeoloji ve Sanat. 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2010.
| 2006 | .svg) | |
|---|---|---|
| 2007 | ||
| 2008 | ||
| 2009 | ||
| 2010 | ||
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Üstün Hizmet Ödülü sahipleri
- Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülü sahipleri
- İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri
- 20. yüzyıl Türk mimarları
- 21. yüzyıl Türk mimarları
- Türk mimarlık akademisyenleri
- 2025'te ölenler
- Elazığ ili doğumlular
- 1936 doğumlular
- Kurgusal olmayan eserler veren Türk yazarlar
- Türk mimarlık yazarları