Ekrem Akurgal

Ekrem Akurgal
Ekrem Akurgal
	Ordinaryüs Prof. Dr. Ekrem Akurgal
Doğum	30 Mart 1911; Tû'l-Kerim, Hayfa, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	1 Kasım 2002 (91 yaşında); İzmir, Türkiye
Defin yeri	Kokluca Mezarlığı, İzmir
Milliyet	Türk
Mezun olduğu okul(lar)	Berlin Üniversitesi
Evlilikler	Meral Akurgal
Ödüller	Federal Almanya, Das Grosse Verdienstkreuz mit Stern (1979); Federal Almanya, Goethe-Medaille (1981); Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü (1981); İtalya, Commendatore (1987); Fransa, Officier de l'ordre de la Légion d'honneur (1987)
Kariyeri
Dalı	Arkeoloji, Akademi

Ekrem Akurgal (30 Mart 1911 - 1 Kasım 2002), Türk arkeolog.

Çocukluğu

1911 yılında annesinin ailesinin Filistin'deki çiftliğinin bulunduğu Hayfa yakınlarındaki köyü Tû'l-Kerim'de doğdu (Tû'l-Kerim aynı zamanda sonradan arkeoloji dünyasında büyük önem kazanacak antik Caesareia kentinin kalıntılarının bulunduğu yerdir). Osmanlı'nın Hersek vilayetine müftüler ve yöneticiler yetiştirmiş köklü bir aile olan Rizvanbegovic ailesinden gelen babası başkentte doğmuş görünmesini yeğlediği için nüfusuna İstanbul yazdırmıştır. Akurgal 2 yaşındayken ailesi İstanbul'a dönmüş, bir süre Adapazarı'nın Akyazı ilçesindeki çiftliklerinde kalmışlardır. 6 yaşından itibaren halasının eski Hersek müftüsü olan ve Darülfünun 'da Arap edebiyatı müderrisliği yapan kocası Cabizade Ali Fehmi Efendi'nin evinde kalmaya başlamış ve ilk eğitimini burada almıştır.

Eğitimi

1931'de İstanbul Erkek Lisesi'ni bitirdi. Devlet sınavını kazanarak Almanya'da arkeoloji öğrenimi gördü.1934 yılında Soyadı Kanunu çıkınca, babasının isteği üzerine, bir Sümer kralının adı olan ve Sümerce'de a-'baba, su' kur- 'ülke' ve gal-'büyük' kelimelerinin yan yana gelmesinden oluşan Akurgal soyadını aldı. A-KUR-GAL Türkçeye tercüme edilmek istenirse: "Büyük su ülkesi" anlamına gelmektedir.^[1]

1957 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde ordinaryüs profesör oldu.

Arkeolojik çalışmaları

Ege'de Foça (Phokaia), Çandarlı (Pitane), Çeşme-Ildırı Erytrai ve Smyrna/Bayraklı-Tepekule Höyüğü antik kentlerini ortaya çıkarmıştır. Ölümüne dek uzun süre Bayraklı-Eski İzmir kazılarını yürüttü. Eski Yunan, Hitit-Hatti ve eski Anadolu Uygarlıkları üzerine çeşitli dillerde sayısız eseri yayınlanmıştır. Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı (TİHAK) kurucu üyesiydi.

Çalışmaları, kendisi de bir uzman arkeolog olan ve sağlığında en yakın asistanlığını yürüten eşi Meral Akurgal tarafından sürdürülmekteydi. Akurgal, Türkiye'de arkeoloji bölümlerinde akademik olarak görev yapmış ve yapmakta olan birçok arkeoloğun hocasıdır. Bu yüzden "Hocaların Hocası" olarak anılır.

Akurgal, Avrupa'da yedi akademiye üyedir ve dünyadaki pek çok bilim kuruluşunun şeref üyesidir.

Akurgal, 2002 yılında İzmir'de öldü. Ordinaryüs Prof. Ekrem Akurgal'ın 30 yılını verdiği Smyrna kazısına gömülme isteği yerine getirilmedi.^[2]

Devlet Nişanları

	Almanya Yıldızlı Büyük Liyakat Nişanı
	— 1972

	İtalya Kumandanı
	— 1986^[3]

	Fransa Légion d'honneur Subayı
	— 1987

Ödülleri

1981 - Federal Almanya Goethe Madalyası^[4]
1981 - Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü
1983 - Toplum ve İnsan Bilimleri alanı Arkeoloji dalında Türkiye İş Bankası Büyük Ödülü, "Eski İzmir I, Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı" ile
1986 - İtalya Premio Internazionale "I Cavalli d'Oro di San Marco
1992 - Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü

Fahri Doktoraları

1961 Bordeaux Üniversitesi Fahri Doktoru^[5]
1989 Atina Üniversitesi Fahri Doktoru
1990 Lecce Üniversitesi Fahri Doktoru
1990 Anadolu Üniversitesi Fahri Doktoru

Eserleri

Griechische Reliefs aus Lykien, DAI Berlin 1942
Remarques Stylistiques sur les reliefs Hittite, Ankara 1945
Spathethitische Bildkunst, Ankara 1948* Phrygische Kunst, Ankara 1955
Die Kunst Anatoliens von Homer bis Alexander, W. de Gruyter, Berlin 1961
Die Kunst der Hethiter, Max Hirmer, Mùnchen 1961, 1976; The Art of the Hittites, Thames und Hudson, London 1962; Arte degli Ittiti, Sansoni Firenze 1962
Orient und Okzident, Holle Baden Baden 1966, 1981; The Birth of Greek Art, Methuen, London 1968; Orient et Occident, Albin Michel, Paris 1969; The Art of Greece, Its Origins, Crown, New York 1968; Orient a Occidente, II Saggiatore, Milano 1969
Treasures of Turkey (Akurgal, Mango, Ettinghausen), Skira, Geneva*New York 1966 (Aynı zamanda Almanca, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca)
Urartaische und Altiranische Kunstzentren, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1968
The Art and Architecture of Turkey, Oxford University Press 1980; Kunst in der Türkei, Office du Livre, Fribourg und Wurzburg 1980; L'Art en Turquie, Office du Livre, Fribourg 1981
Eski İzmir, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1993, (also in German)
Griechische und Römische Kunst in der Türkei, München 1987
Ancient Civilizations and Ruins of Turkey, NET Yayınları, Istanbul 1993,; Civilisations et sites Antiques de Turquie, Istanbul 1986
Turquie, Akurgal, Robert Mantran, Jean Poul Roux, Pierre Bordas, Paris 1990 (also in German)
Anadolu Uygarlıkları, NET Yayınları, İstanbul 1987. ISBN 975-479-031-0
Eskiçağ'da Ege ve İzmir, Yaşar Holding Yayınlarından, dağıtım NET Yayıncılık, İstanbul 1993. ISBN 975-95252-0-8
Hatti ve Hitit Uygarlıkları, İzmir 1995
Türkiye'nin Kültür Sorunları, Bilgi Yayınevi Ankara 1998
Anadolu Kültür Tarihi, TÜBİTAK Yayınları, Ankara 1998
Bir Arkeoloğun Anıları, Türkiye Cumhuriyeti Kültür Tarihinden Birkaç Yaprak, Ekrem Akurgal. Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara 1999 ISBN 9754051665 ^[6]
Civilisations et sites antiques de Turquie (de l'epoque prehistorique jusqu'a la fin de l'empire Romain) (800 av J.-C. - 395 ap. J. - C.) Haşet Kitabevi İstanbul, 1986
Ege Batı Uygarlığının Doğduğu Yer: Doğu Hellen Kültür Tarihi İ.Ö. 1050 - 333 İzmir BB Kültür Yayınları, İzmir, 2000, ISBN 975-18-0044-7
The Hattian and Hittite Civilizations KTB Yayınları, Ankara, ISBN 975-17-2756-1
Alt - Symrna I. Wohnschichten und Athenatempel Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, ISBN 975-16-0496-6
Ancient Civilizations and Ruins of Turkey Net Turistik Yayınları, İstanbul
Hatti ve Hitit Uygarlıkları Net Turistik Yayınları, İstanbul
Eski İzmir I. Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, ISBN 975-16-0496-6
Hittite and Other Anatolian and Near Eastern Studies in Honour of Sedat Alp Editör: Ekrem Akurgal; Editör: Aygül Süel Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
L'Art en Turquie Office du Livre
The Aegean birthplace of western civilization history of East Greek art and culture 1050 - 333 BC İzmir BB Kültür Yayınları, İzmir, 2000, ISBN 975-18-0045-5
Türkiye'nin Kültür Sorunları ve Anadolu Uygarlıklarının Dünya Tarihindeki Önemi Bilgi Yayınevi, Ankara, 1998, ISBN 975-494-729-5

Kaynakça

^ Nafiz Aydın, Sümerce Dilbilgisi,364.
^ "Büyük vefasızlık". Milliyet (gazete). 3 Kasım 2002. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013.
^ "Commendatore Ordine al Merito della Repubblica Italiana". İtalya Cumhurbaşkanlığı Resmi Sitesi. 27 Aralık 1986. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. (İtalyanca)
^ "GOETHE-MEDAILLE DIE PREISTRÄGER 1955 - 2013" (PDF). Goethe Institut. 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. (Almanca)
^ Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal (1989). Anadolu Uygarlıkları. NET. ISBN 975-479-031-0.
^ Akurgal, Ekrem (2000). The Aegean, Birthplace of Western Civilization. İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayınları. ss. sayfa VI*VII.

[1] Nafiz Aydın, Sümerce Dilbilgisi,364.

[2] "Büyük vefasızlık". Milliyet (gazete). 3 Kasım 2002. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013.

[Quirinal-3] "Commendatore Ordine al Merito della Repubblica Italiana". İtalya Cumhurbaşkanlığı Resmi Sitesi. 27 Aralık 1986. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. (İtalyanca)

[Goethe-4] "GOETHE-MEDAILLE DIE PREISTRÄGER 1955 - 2013" (PDF). Goethe Institut. 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2013. (Almanca)

[5] Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal (1989). Anadolu Uygarlıkları. NET. ISBN 975-479-031-0.

[6] Akurgal, Ekrem (2000). The Aegean, Birthplace of Western Civilization. İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayınları. ss. sayfa VI*VII.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülü sahipleri
1979-1989	Yaşar Nabi Nayır (1979) Necip Fazıl Kısakürek (1980) Ekrem Akurgal (1981) verilmedi (1982) Sedad Hakkı Eldem (1983) Ahmet Adnan Saygun (1984) Süheyl Ünver (1985) Şefik Bursalı (1986) Esin Atıl (1987) Lütfi Ömer Akad (1988) Sami Güner (1989)
1990-1999	Zühtü Müridoğlu (1990) Karikatürcüler Derneği (1991) Yaşar Kemal (1992) Pertev Naili Boratav (1993) Fazıl Hüsnü Dağlarca (1994) Memet Fuat (1995) Mustafa Asım Köksal (1996) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü (1997) Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (1998) Sakıp Sabancı (1999)
2000-2009	Çelik Gülersoy (2000) Rahmi M. Koç Müzesi (2001) Halil İnalcık (2002) Metin Erksan (2003) Nevzat Atlığ (2004) Turgut Cansever (2005) Sezai Karakoç (2006) Metin Sözen (2007) Çetin Altan(2008) Niyazi Sayın, Necdet Yaşar (2009)
2010-2019	Halet Çambel, Nimet Özgüç (2010) Ara Güler, Sıtkı Fırat, Sabit Kalfagil, İzzet Keribar (2011) Alparslan Babaoğlu, Salih Balakbabalar, Fatma Çiçek Derman, Cahide Keskiner, Hüseyin Öksüz, İslam Seçen (2012) Cüneyt Arkın, Nuri Pakdil, Müzeyyen Senar, Ahmet Yakupoğlu (2013) Gönül Ülkü Özcan, Celal Yılmaz, Beşir Ayvazoğlu, Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı (2014) Mehmet Özbek, Serdar Gökhan, Hakkı Acun, Ötüken Neşriyat (2015) Nesrin Sipahi, İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Kenan Işık, D. Mehmet Doğan, Cahit Koytak (2016) Safa Önal, Cüneyd Kosal, Nurhan Atasoy, Süleyman Uludağ, Baksı Müzesi (2017) Emin Ongan Üsküdar Mûsikî Cemiyeti, Ara Güler Müzesi (2018) Antakya Medeniyetler Korosu, Odunpazarı Modern Müze (2019)
2020-2029	Hisart Canlı Tarih ve Diorama Müzesi, İstanbul Grafik Sanatlar Müzesi, Mim Sanat Akademisi (2020) Afyonkarahisar Klasik Müzik ve Caz Derneği, Türk Edebiyatı Vakfı, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı (2021) Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı, Kenan Yavuz Etnografya Müzesi, Gökyay Vakfı Satranç Müzesi (2022) Sadberk Hanım Müzesi, Anadolu El Sanatlarını Geliştirme ve Yaşatma Derneği, İbrahim Alimoğlu Müzik Müzesi (2023)