Metin Erksan
Metin Erksan | |
|---|---|
 Metin Erksan kamera başında | |
| Doğum | İsmail Metin Karamanbey 1 Ocak 1929 Çanakkale, Türkiye |
| Ölüm | 4 Ağustos 2012 (83 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Böbrek yetmezliği |
| Defin yeri | Nafi Baba Türbesi, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Meslek | Yönetmen, senarist |
| Etkin yıllar | 1950-1985 |
| Ödüller | Tüm Liste |
İsmail Metin Erksan (1 Ocak 1929, Çanakkale[1] - 4 Ağustos 2012, İstanbul[2]), Türk film yönetmeni,[1] senarist, öğretim görevlisi, Onursal Profesör.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Soyu Nafi Baba Alevi Bektaşi Tekkesine dayanır.[3] Pertevniyal Lisesinde okumuştur. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin Sanat Tarihi Bölümü'nden mezun oldu. 1947'den başlayarak çeşitli dergi ve gazetelerde sinema yazıları yazdı. Üniversite yıllarında sinemayla ilgilenen Erksan, 1950'de Atlas Film için Yusuf Ziya Ortaç'ın Binnaz adlı oyununu sinemaya uyarlayarak sektöre adım attı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nden 1952'de mezun olan Erksan, aynı yıl Dünya gazetesinde film eleştirileri yazdı. 1952'de senaryosunu Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun yazdığı Karanlık Dünya (diğer ismiyle Âşık Veysel'in Hayatı), ilk filmi oldu. Dünya Havacıları Türkiye'de (1958), Büyük Menderes Vadisi (1959) adlı iki belgesel film yaptı.
Edebiyat uyarlamalarına yönelerek kırsal kesim insanlarının sorunlarını işlediği filmlerle başarı kazandı. Susuz Yaz, 1964 Berlin Film Şenliği'nde Altın Ayı Büyük Ödülü'nü, Yılanların Öcü (1961), 1966 Kartaca Film Festivali'nde birincilik kazandı. Kuyu filmi (1968) 1. Adana Film Şenliği'nde birinci oldu. Halit Refiğ ile birlikte Ulusal Sinema anlayışının temsilcisi oldu.
1970 yılından sonra ticari filmler yönetti. 1974-1975'te TV için çağdaş beş Türk öyküsünü (Sabahattin Ali'nin "Hanende Melek", Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Geçmiş Zaman Elbiseleri", Samet Ağaoğlu'nun "Bir İntihar", Sait Faik Abasıyanık'ın Müthiş Bir Tren[4] ve Kenan Hulusi Koray'ın "Sazlık") kısa metrajlı filmler durumuna getirdi.
İDGSA İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Sinema-TV Enstitüsünde, sonradan Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümü adını alan okulda öğretim görevlisi olarak çalıştı. Ayrıca İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesinde[5] ve Işık Üniversitesi Sinema ve Televizyon Bölümünde dersler verdi. Tarih, sinema ve edebiyat eserlerinden oluşan 10 bin kitaplık arşivini Işık Üniversitesine bağışladı.[6]
2004'te Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'nü Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in elinden aldı.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Metin Erksan, 4 Ağustos 2012 tarihinde böbrek yetmezliği sebebiyle Medical Park Hastanesinde 83 yaşında öldü.[7] Boğaziçi Üniversitesi Kampüsü içinde yer alan Nafi Baba Türbesi'ndeki aile mezarlığına defnedildi.[3]
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Oyuncu[8] olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1998: Alim Hoca
Senarist[8] olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1954: Beyaz Cehennem / Cingöz Recai
- 1955: Yol Palas Cinayeti
- 1956: Ölmüş Bir Kadının Evrakı Metrukesi
- 1958: Dokuz Dağın Efesi
- 1958: Üç Arkadaş
- 1959: Binnaz
- 1959: Hicran Yarası
- 1960: Gecelerin Ötesi
- 1960: Şoför Nebahat
- 1961: Mahalle Arkadaşları
- 1962: Acı Hayat
- 1962: Yılanların Öcü
- 1963: Susuz Yaz
- 1964: İstanbul Kaldırımları
- 1964: Suçlular Aramızda
- 1965: Sevmek Zamanı
- 1966: Ölmeyen Aşk
- 1968: Kuyu
- 1969: İki Günahsız Kız (İki Hikâyeli Film)
- 1969: Yılın Kadını Değil
- 1971: Feride
- 1971: Hicran
- 1972: Süreyya
- 1973: Bir İntihar
- 1973: Dağdan İnme
- 1973: Geçmiş Zaman Elbiseleri
- 1973: Müthiş Bir Tren
- 1973: Sazlık
- 1976: İntikam Meleği / Kadın Hamlet
- 1977: Sensiz Yaşayamam
- 1977: Vahşi Sevgili
- 1982: Preveze Öncesi
- 1984: Fırtına Gönüller
Yapımcı[8] olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1963: Susuz Yaz
- 1965: Sevmek Zamanı
- 1976: İntikam Meleği / Kadın Hamlet
Yönetmen[8] olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1952: Karanlık Dünya / Aşık Veysel'ın Hayatı
- 1954: Beyaz Cehennem / Cingöz Recai
- 1955: Yolpalas Cinayeti
- 1956: Ölmüş Bir Kadının Evrakı Metrukesi
- 1958: Çakıcı Geliyor / Dokuz Dağın Efesi
- 1959: Hicran Yarası
- 1959: Nehir ve Uygarlık (Belgesel)
- 1960: Gecelerin Ötesi
- 1960: Şoför Nebahat
- 1961: Mahalle Arkadaşları
- 1961: Oy Farfara Farfara
- 1962: Acı Hayat
- 1962: Çifte Kumrular
- 1962: Sahte Nikah
- 1962: Yılanların Öcü
- 1963: Susuz Yaz
- 1964: İstanbul Kaldırımları
- 1964: Suçlular Aramızda
- 1965: Sevmek Zamanı
- 1966: Ölmeyen Aşk
- 1967: Ayrılsak da Beraberiz
- 1968: Kuyu
- 1969: Ateşli Çingene
- 1969: Dağlar Kızı Reyhan
- 1969: İki Günahsız Kız
- 1969: Yılın Kadını Değil
- 1970: Eyvah
- 1970: Sevenler Ölmez
- 1971: Feride
- 1971: Hicran
- 1971: Makber
- 1972: Keloğlan'la Can Kız
- 1972: Süreyya
- 1973: Bir İntihar
- 1973: Dağdan İnme
- 1973: Geçmiş Zaman Elbiseleri
- 1973: Hanende Melek
- 1973: Müthiş Bir Tren
- 1973: Sazlık
- 1974: Şeytan
- 1976: İntikam Meleği / Kadın Hamlet
- 1977: Sensiz Yaşayamam
- 1982: Preveze Öncesi
Yapıtları[8]
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1960: Kanlı Firar
- 1995: Ölümsüz Aşk
- 1996: Ölümün Ağzı
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1961: Türk Filmleri Yarışması - En İyi Senaryo - Gecelerin Ötesi
- 1964: Berlin Film Festivali - En İyi Film - Susuz Yaz
- 1964: 25. Venedik Uluslararası Film Festivali - Merito Biennale - Susuz Yaz
- 1965: İzmir Enternasyonal Fuarı 1. Film Şenliği - En İyi Yönetmen - Suçlular Aramızda
- 1966: Kartaca Film Festivali - Altın Madalya - Yılanların Öcü
- 1969: 1. Altın Koza Film Festivali - En İyi Yönetmen - Kuyu
- 1987: 24. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2003: Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülü
Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1987: Mare Nostrum
- 1989: Atatürk Filmi
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "TSA' da Metin Erksan". tsa.org.tr. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023.
- ^ "Ünlü yönetmen Metin Erksan vefat etti". Milliyet. 4 Ağustos 2012. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ a b https://www.facebook.com/sondakikacom (7 Ağustos 2012). "Metin Erksan, Nafi Baba Türbesi'ndeki Aile Mezarlığına Defnedildi". Son Dakika. Erişim tarihi: 12 Haziran 2023.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Müthiş Bir Tren (1975): Bilinçaltının Dehlizlerinde". Bir Dünya Film. 12 Ağustos 2018. 8 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Buradan Bir Usta Geçti". İÜ İletişim Fakültesi. 20 Ağustos 2018. 20 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2024.
- ^ "Metin Erksan Koleksiyonu Işık Üniversitesi'nde Açıldı". Işık Üniversitesi. 2012. 20 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2024.
- ^ "Nafi Baba'ya Defnedilecek". Milliyet gazetesi. 7 Ağustos 2012. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e "Sinematürk' te Metin Erksan". sinematurk.com. 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beyazperde'de Metin Erksan 30 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Metin Erksan 20 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinemalar.com'da Metin Erksan 20 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- SinemaTürk'te Metin Erksan 24 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TSA'de Metin Erksan 20 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Metin Erksan ile Türk Sineması Üzerine Mülakat 2007 13 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sevmek Zamanı
