Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi

Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi, Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde yer alan ve 16 Ağustos 1964'ten beri müze olarak kullanılan bir yapı.^[1]

Horasanlı 90.000 Alevi Türkmen Pîrlerin önderi ve büyük tasavvuf alimlerinden bir Alevî Türkmen şeyhi olan filozof Hacı Bektaş-ı Veli tarafından 13. yüzyılda kuruldu ve sonraki dönemlerde yapılan eklemeler ve onarımlarla bugünkü hâlini aldı.^[2] UNESCO, 2012'de kompleksi Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil etti.^[3]^[4] Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen özel izinle Temmuz 2015'te yapılan cem töreni, 188 yıl aradan sonra dergâhta gerçekleştirilen ilk ibadet oldu.^[5]^[6]

2019'da yaklaşık 600 bin kişi tarafından ziyaret edilen müze, Türkiye'nin en çok ziyaret edilen sekizinci müzesidir.^[7]

Yapıya ait özellikler

Hacıbektaş Müzesi; Hacı Bektaş Veli Hazretleri’nin kabrinin de bulunduğu Pir Evi, Bektaşi Tarikatı’nın kurucusu kabul edilen ikinci pir (Pir-i Sani) Balım Sultan Hazretleri’nin türbesinin de yer aldığı Balım Sultan Türbesi, Alevi-Bektaşi erkanlarının yürütüldüğü Meydan Evi, yemeklerin yapıldığı ve Bektaşi öğretisinin verildiği yerlerden birisi olan Aş Evi, misafirlerin konuk edildiği Mihman Evi, eşyaların ve erzakların muhafaza edildiği Kiler Evi, Tekke Cami, Hamam, Ekmek Evi ve At Evi bölümlerinden oluşur. Ancak, Ekmek Evi ve At Evi bölümleri günümüze ulaşamamıştır. Bununla birlikte, üç avludan oluşan Müzenin 1. Avlusunda (Nadar Avlusu) 'Allah-Muhammed-Ali'yi simgeleyen Üçler Çeşmesi ile 2. Avluda (Dergah Avlusu) Hz. Ali’yi simgelediğine inanılan 'Aslan' heykelinin yer aldığı Aslanlı Çeşme ve Meydan Havuzu ile 3. Avluda (Hazret Avlusu) Hasbahçe ve Hazire (derviş mezarlığı) yer alır. Bunun yanı sıra Balım Sultan Türbesi önünde yer alan anıtsal 'Karadut Ağacı', rivayete konu olması ve yaşlı olmasına rağmen halen meyve vermesiyle ziyaretçilerin oldukça ilgisini çekmektedir.^[8]

Üçler kapısı ve meydan havuzu

Nadar Avlusu'nu Dergâh Avlusu'ndan ayıran kesme taş örgülü duvarda kırmızı renkli taşlar, Üçler Kapısı'nın çevresinde yerini sarı renkli taşlara bırakmaktadır. Sivri kemerli kapının üzerindeki duvar üçgen bir alınlık meydana getirmekte, çift meyilli harpuşta hiç kesintiye uğramadan bunun üzerinde devam etmektedir. Kapının yanlarında kare biçiminde kırmızı taşlara on iki imamı remzeden on iki dilimli gülçeler işlenmiştir. Taşların köşelerinde görülen çeyrek güneş motifleri, Üçler Kapısı'nın bu tür motiflerin yaygınlaştığı XIX. yüzyılın ikinci çeyreğinde veya az sonra elden geçirildiğini göstermektedir. Havuz, kitabesinden anlaşıldığına göre; Beyrut Valisi Halil Paşa'nın eşi Zehra Hanım tarafından 1908 yılında yaptırılmıştır. Havuzun alınlık kısmının tepesinde mermerden yapılmış 'Hüseyni Tacı' bulunmaktadır.^[9]

Kaynakça

^ "Hacıbektaş Müze Müdürlüğüne Bağlı Müzeler".
^ "Hacıbektaş Müzesi". muze.gov.tr. 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
^ "Haci Bektas Veli Complex" (İngilizce). UNESCO. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
^ "Hacı Bektaş Veli Türbesi (Nevşehir)". Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
^ "Hacı Bektaş Veli Dergahı'nda 188 yıl sonra Cem töreni". CNN Türk. 5 Temmuz 2015. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.
^ "Aleviler İbadete Kapalı Olan Dergâhta Cem Töreni Yaptı". Milliyet. 4 Temmuz 2015. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.
^ "Ayasofya 2019'da en çok ziyaret edilen müze oldu". Anadolu Ajansı. 3 Şubat 2020. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2020.
^ "Hacıbektaş Müze Müdürlüğüne Bağlı Müzeler".
^ "HACI BEKTAŞI VELİ MÜZESİ | Kültür Portalı". web.archive.org. 6 Mart 2023. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.

Dış bağlantılar

OpenStreetMap'te Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi ile ilgili coğrafi veriler

Wikimedia Commons'ta Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Hacı Bektaş-ı Veli Müzesi – T.C. Hacıbektaş Kaymakamlığı

Nevşehir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Hacıbektaş Müze Müdürlüğüne Bağlı Müzeler".

[2] "Hacıbektaş Müzesi". muze.gov.tr. 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.

[unesco-3] "Haci Bektas Veli Complex" (İngilizce). UNESCO. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.

[4] "Hacı Bektaş Veli Türbesi (Nevşehir)". Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.

[5] "Hacı Bektaş Veli Dergahı'nda 188 yıl sonra Cem töreni". CNN Türk. 5 Temmuz 2015. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.

[6] "Aleviler İbadete Kapalı Olan Dergâhta Cem Töreni Yaptı". Milliyet. 4 Temmuz 2015. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.

[aa1-7] "Ayasofya 2019'da en çok ziyaret edilen müze oldu". Anadolu Ajansı. 3 Şubat 2020. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2020.

[8] "Hacıbektaş Müze Müdürlüğüne Bağlı Müzeler".

[9] "HACI BEKTAŞI VELİ MÜZESİ | Kültür Portalı". web.archive.org. 6 Mart 2023. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

g t d Dünya Mirası Geçici Listesi'nde Türkiye
Akdeniz	Karain Mağarası Alahan Manastırı Noel Baba Kilisesi Alanya Aziz Pavlus Kilisesi, Aziz Pavlus Su Kuyusu ve Çevresi Kekova Güllük Dağı Millî Parkı ve Termessos Likya Uygarlığı Antik Kentleri Sagalassos Perge Aziz Petrus Kilisesi Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi Mamure Kalesi Titus Tüneli Kaunos Korikos Antik Kenti Anavarza Eflatunpınar: Hitit Su Anıtı Aspendos Antik Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri Yivli Minare Kibira Antik Kenti Karatepe-Aslantaş Antik Kenti
Doğu Anadolu	Ahlat Selçuklu Mezarlığı İshak Paşa Sarayı Akdamar Kilisesi Ashâb-ı Kehf Külliyesi Van Kalesi, Höyüğü ve Tarihî Van Şehri Harput Tarihî Kenti Kemaliye Tarihî Kenti
Ege	Aizanoi Birgi Tarihî Kenti Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı Beçin Ortaçağ Kenti Laodikya Stratonikeia Antik Kenti Bodrum Kalesi Assos Antik Kenti Ayvalık Endüstriyel Peyzaj Alanı Priene Antik Kenti İzmir Tarihî Liman Kenti
Güneydoğu Anadolu	Harran ve Şanlıurfa Mardin Kültürel Peyzaj Alanı Zeugma Arkeolojik Siti Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup Kilisesi İsmail Fakirullah Türbesi Malabadi Köprüsü Gaziantep'teki Yer Altı Su Yapıları: Livaslar ve Kasteller Zerzevan Kalesi ve Mithraeum Midyat ve Çevresindeki (Tur Abdin) Geç Antik ve Orta Çağ Kilise ve Manastırları
İç Anadolu	Ahi Evran Türbesi Ankara: Modern Bir Cumhuriyetin Planlaması ve İnşası Basilica Therma Beypazarı Tarihî Kenti Hacı Bayram Camii ve Çevresi Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi İvriz Kültürel Peyzaj Alanı Konya: Selçuklu Başkenti Koramaz Vadisi Kültepe-Kaniş Arkeolojik Alanı Niğde'nin Tarihî Anıtları Odunpazarı Tarihî Kent Merkezi Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Alanı
Karadeniz	Sümela Manastırı Mudurnu Tarihî Ahi Kenti Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları Kızılırmak Deltası ve Kuş Cenneti Anadolu Türk Mirasının Erken Dönemi: Niksar, Danişmendliler Beyliği'nin Başkenti Ballıca Mağarası Tabiat Parkı
Marmara	İznik Çanakkale ve Gelibolu I. Dünya Savaşı Alanları Uzun Köprü Yıldız Sarayı II. Bayezid Külliyesi Nuruosmaniye Camii Justinianus Köprüsü
Paylaşılanlar	Denizli-Doğubayazıt Güzergâhındaki Selçuklu Kervansarayları Ceneviz Ticaret Yolu'nda Akdeniz'den Karadeniz'e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri Akçakoca Kalesi Amasra Kalesi Çandarlı Kalesi Çeşme Kalesi Foça Kalesi Galata Kulesi Güvercinada Sinop Kalesi Yoros Kalesi Anadolu Selçuklu Medreseleri Buruciye Medresesi Cacabey Medresesi Çifte Medrese Çifte Minareli Medrese (Erzurum) Çifte Minareli Medrese (Sivas) Gök Medrese İnce Minareli Medrese Karatay Medresesi Sahabiye Medresesi Yakutiye Medresesi Dağlık Frigya