Fatih Sultan Mehmet Köprüsü
| Fatih Sultan Mehmet Köprüsü | |
|---|---|
.jpg) | |
 | |
| Diğer ad(lar) | İkinci Köprü FSM Köprüsü |
| Taşınan | Motorlu taşıt |
| Geçiş | İstanbul Boğazı |
| Konum | Beykoz ve Sarıyer, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°05′28″K 29°03′41″D / 41.09111°K 29.06139°D |
| Sahibi | Karayolları Genel Müdürlüğü |
| Tasarım | BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş. Freeman Fox & Partners |
| Türü | Asma köprü |
| Malzeme | Beton · Çelik |
| Şerit sayısı | 4+4 |
| Ayak sayısı | 4 |
| Uzunluk | 1510 m |
| Genişlik | 39 m |
| Yükseklik | 105 m |
| Dikey açıklık | 1090 m |
| Ortalama trafik | 234.774 araç [1] (2024) |
| Başlangıç tarihi | 29 Mayıs 1985[2][3] |
| Bitiş tarihi | 29 Mayıs 1988[3] |
| Açılış | 3 Temmuz 1988) |
| Kullanım | Otoyol 2 |
| Önce yapılan | Boğaziçi Köprüsü |
| Tarihî durumu | Kullanımda |
| Geçiş ücreti | ₺33,00 (otomobil) ₺14,00 (Motorsiklet) ₺42,00 (3,20 metreden büyük her türlü iki akslı araçlar) 3,4,5,6 ve üstü akslı araçların geçişi yasaktır[4] |
  Fatih Sultan Mehmet Köprüsü (İstanbul) | |
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü veya halk arasında bilinen adıyla İkinci Köprü İstanbul'da Kavacık ile Hisarüstü arasında, Asya ile Avrupa'yı Boğaziçi Köprüsü'nden sonra ikinci kez bağlayan asma köprü. Ankraj blokları arasındaki uzunluğu 1.510 m, orta açıklığı 1.090 m, genişliği 39 m, denizden yüksekliği 64 m'dir.[3]
Köprünün temeli 29 Mayıs 1985'te atılmış[2][3] ve yapımına 4 Aralık 1985 günü başlanmıştır.[3] Hâlen dünyanın en büyük çelik asma köprüleri içinde 14. sırada yer alan bu büyük proje 3 Temmuz 1988 tarihinde dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılmıştır.[5]
Köprünün proje hizmetleri İngiliz Freeman, Fox ve Partners firması ve BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş. firması[6] tarafından yerine getirilmiş, inşaatını ise Türkiye'den STFA, Japon Ishikawajima Harima Heavy Industries Co. Ltd., Mitsubishi Heavy Industries Ltd. ve Nippon Kokan K. K. adlı şirketlerin oluşturduğu konsorsiyum 125 milyon dolar karşılığında üstlenmiştir.
Teknik ve temel özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Fatih Sultan Mehmet Köprüsü projesinin temel özellikleri, taşıyıcı kule temellerinin boğazın iki yakasındaki yamaçlara oturması, kulelerin tabliye mesnet düzeyinden başlaması ve tabliyesinin Boğaziçi Köprüsü'ndeki gibi ortotropik, berkitmeli panellerden oluşan aerodinamik enkesitli kapalı kutu biçiminde olmasıdır. Boğaziçi Köprüsü'nden farklı olarak bu köprünün askı kabloları dikey olarak düzenlenmiştir. Bu kablolar çiftli tertiplenmiş olup gerektiğinde bu kablolardan biri kolayca değiştirilebilecektir.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün kule temelleri 14 m x 18 m boyutunda ve ortalama 6 m yüksekliğindedir. Ama zemin durumuna göre yer yer kademeli olarak proje kotundan 20 m daha derine inilmiştir. Temellerin üzerinde yüksekliği 14 m'ye varan betonarme kaideler yer almakta ve çelik kuleler bu kaidelerin içine 5 m kadar ankre edilmiş bulunmaktadır.
Köprünün ana bloklarına mesnet oluşturan bu kulelerin yüksekliği, temel betonu üst kotundan başlamak üzere 102,1 m'dir. Kuleler yüksek mukavemetli berkitmeli çelik panellerin birbirine bulonlanarak birleştirilmesiyle 8 kademe halinde monte edilmiştir. Boyutları tabanda 5 m x 4 m, tepede ise 3 m x 4 m'dir. Düşey kuleler birbirlerine ikişer adet yatay kirişle bağlanmış olup, her birinin içinde bakım hizmetleri için bir asansör yerleştirilmiştir.
Taşıyıcı ana kablolar, her kulenin tepesinde yer alan kablo semeri üzerinden geçmektedir. Bunlar git-gel çekim yöntemi ile yapılmış, her seferinden ve bir doğrultuda 4 tel taşıyan kasnağın 4 m/sn gibi çok yüksek bir hızda çalışması sağlanmıştır. Her ana kablo bir ankraj bloğundan öbürüne uzanan 32 tane büklüm grubundan, ayrıca tepedeki semerlerle ankraj blokları arasında yer alan 4 tane ek gergi büklümünden oluşmaktadır. Her bir büklümde 504 tane, ek büklümlerde ise 288 ve 264 tane çelik tel vardır. Galvanizli yüksek mukavemetli çelikten olan tellerin çapı 5,38 mm'dir.
Kutu kesitli tabliye 33,80 m genişliğinde ve 3 m yüksekliğinde olup her iki yanında konsol olarak dışa taşan 2,80 m eninde birer yaya yolu bulunmaktadır. Dört gidiş dörtte geliş olmak üzere toplam sekiz şeritli tabliyenin aerodinamik biçimi rüzgâr yükünü azaltmaktadır. Tabliye 62 üniteden oluşmaktadır. Çeşitli uzunluktaki bu üniteler birbirine kaynakla birleştirilmiştir. Ağırlıkları 115-230 ton arasında değişen tabliye üniteleri, denizden palangalar ile yukarı çekilerek yerlerine yerleştirilmiştir.
Köprü, 3 Temmuz 1988'de[7] dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılmıştır. Köprüden geçen ilk araç Özal'ın resmî otomobili olmuştur.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Edirne-Ankara arasındaki Trans European Motorway (TEM)'in bir parçasıdır.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün panoramik görüntüsü -
Köprünün Otağtepe Parkından görünümü -
Anadolu Hisarından köprünün alttan görünümü -
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün İstanbul Boğazı'ndan görünümü (Şubat 2013)
Araç geçişleri
[değiştir | kaynağı değiştir]2024 yılında Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nden 71 milyon 814 bin 940 araç geçti.[1]
| Yıl | Boğaziçi + F.S.M Köprüsü | Yavuz Sultan Selim Köprüsü | Avrasya Tüneli |
|---|---|---|---|
| 2024 | 430.990 (günlük) [1] | 57.927 (günlük) [1] | |
| 2019 | 321.884 (günlük) [8] | ||
| 2018 | 323.843 (günlük) [8] | ||
| 2017 | 409.341 (günlük) [8] | ||
| 2016 | 368.636 (günlük) [8] | 110.000 (günlük)[9][10][11] | 68.500 (taahhüt) [12] |
| 2015 | 386.400 (günlük) [8] | İnşa halinde | İnşa halinde |
| 2014 | 411.323 (günlük) [8] | İnşa halinde | İnşa halinde |
| 2013 | 417.534 (günlük) [8] | İnşa halinde | İnşa halinde |
| 2012 | 407.380 (günlük) [8] | ||
| 2011 | 416.354 (günlük) [8] | ||
| 2010 | 405.909 (günlük) [8] | ||
| 2009 | 394.840 (günlük) [8] | ||
| 2008 | 399.009 (günlük) [8] | ||
| 2007 | 403.712 (günlük) [8] | ||
| 2006 | 381.792 (günlük) [8] | ||
| 2005 | 374.438 (günlük) [8] | ||
| 2004 | 366.078 (günlük) [8] | ||
| 2003 | 345.700 (günlük) [8] | ||
| 2002 | 331.163 (günlük) [8] | ||
| 2001 | 328.411 (günlük) [8] |
Kısıtlamalar ve Geçiş İzinleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nü; 1. sınıf araçlar, 2. sınıf araçlar (Kamyon ve Otobüsler hariç), Tüm servis araçları (Turizm, Personel, Okul vb.), Karavanlar, Toplu Taşıma Araçları (IETT ve Halk Otobüsü, Otobüs A.Ş. vb. Taksi dolmuş) ve KGM'den izinli kamu kurum ve kuruluşlarının resmi plakalı hizmet araçları kullanabilmektedir.[13]
Köprüleri kullanımına izin verilen araçların dışındaki 2. 3. 4. ve 5. sınıf araçlar ile Kimyasal ve Tehlikeli Madde Taşıyan araçların zorunlu olarak Yavuz Sultan Selim Köprüsünü kullanması gerekmektedir. Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nü ise bütün araç sınıfları kullanabilmektedir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- 15 Temmuz Şehitler Köprüsü
- 1915 Çanakkale Köprüsü
- Osmangazi Köprüsü
- Türkiye'deki köprüler listesi
- Türkiye'deki tarihi köprüler
- Yavuz Sultan Selim Köprüsü
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Otoyol ve köprülerden 1 milyar 80 milyon araç geçiş yaptı". TRT Haber. 3 Ocak 2025. 3 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2025.
- ^ a b "Milliyet - 30 Mayıs 1985 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 8 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e "Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün Tarihçesi, Karayolları Genel Müdürlüğü" (PDF). 12 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020.
- ^ "15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri Geçiş Ücretleri Tarifesi". KGM. 1 Ocak 2024. 22 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
- ^ "İTÜ raporu s.35" (PDF). 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2010.
- ^ "BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş." 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2010.
- ^ "İTÜ" (PDF). 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2010.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s "OTOYOL VE KÖPRÜ GELİRLERİ (2001-2019)" (PDF). 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ "Kısıtlamalar ve Yasaklamalar". kgm.gov.tr. 11 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2022.
- Encyclopaedia Britannica'nın Fatih Sultan Mehmet Köprüsü başlığı.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Uzaydan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü 10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Kıyısı olan İlçeler |
|  | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| İskeleler |
| |||||
| Fenerler |
| |||||
| Coğrafya | ||||||
| Ulaşım | ||||||
| Çeşitli | ||||||
- II. Mehmed
- İstanbul Boğazı
- İstanbul Boğazı geçişleri
- İstanbul ilindeki köprüler
- Türkiye'deki karayolu köprüleri
- Türkiye'deki asma köprüler
- Türkiye'deki paralı köprüler
- Beykoz'daki altyapı
- Sarıyer'deki altyapı
- 1988'de tamamlanan köprüler
- 1988'de Türkiye'de kurulan oluşumlar
- Beykoz'daki ulaşım yapıları
- Sarıyer'de ulaşım
- Rumelihisarı, Sarıyer
- Anadolu Hisarı (mahalle)