Topçu Kışlası
Halil Paşa Topçu Kışlası | |
 Taksim Topçu Kışlası | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Yıkıldı |
| Tür | Kışla |
| Mimari tarz | Osmanlı, Rus, Hint mimarileri |
| Konum | Taksim Meydanı, İstanbul  |
| Koordinatlar | 41°02′18″K 28°58′13″D / 41.03833°K 28.97028°D |
| Başlama | 1803 |
| Tamamlanma | 1806 |
| Yıkılma | 1940 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Krikor Balyan |
.jpg)
Taksim Kışlası ya da Halil Paşa Topçu Kışlası, 1806 - 1940 yılları arasında İstanbul Taksim Meydanı'nda günümüzde Taksim Gezi Parkı'nın durduğu yerde bulunan yapı. Askeri işlevlerinin yanı sıra cambaz gösterileri, at yarışları, Rum hacıların konaklaması gibi amaçlarla da kullanıldı.[1] 1940 yılında İstanbul Valisi ve Belediye başkanı sıfatıyla Lütfi Kırdar'ın isteği ve Avrupalı şehir planlamacılarından Henri Prost'un tavsiyesi üzerine yıkılan kışlanın yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı, fakat planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi.[1] Şimdi yapının yerinde Taksim Gezi Parkı vardır.
Kışla'nın tekrar inşası için Gezi Parkı'nın yıkımı çalışmaları 28 Mayıs 2013 tarihinde başlamış, fakat protestolar sonucu çalışmalar durmuştur.[2][3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]İnşa
[değiştir | kaynağı değiştir]Taksim Kışlası 1806 yılında Osmanlı padişahı III. Selim döneminde yapıldı.[4] Kabakçı Mustafa İsyanı'nda tahrip olan bina, II. Mahmud döneminde onarıldı.[5]
Yenilenme
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Bina birkaç kez yangın geçirdikten sonra Padişah Abdülmecid döneminde Tophane Müşiri Damat Gürcü Halil Rifat Paşa'nın gayretleriyle 19. yüzyıl mimari üslubunda ve çok gösterişli olarak yeniden yapıldı. Uzun avlusu ve geniş kanatları olan iki katlı yapının köşelerinde ve her cephesinin ortasında üç katlı yüksek bölümleri vardı. Rus ve Hint mimarilerinden izler taşıyan yapının iki anıtsal giriş kapısı Harbiye Caddesi ve Talimhâne Caddesi cephelerinin tam ortalarında bulunuyordu.[5]
Kışla 1860-1870 yılları arasında Osmanlı ordusunun modernleştirilmesi sürecinde önemli bir rol oynadı ve en şatafatlı günlerini yaşadı. Padişah Abdülaziz'in 1864 yılında Mısır seyahati dönüşünde kışlayı ziyaret edip kışlada yemek yemesi, kışla tarihinde önemli bir olay olarak kayıtlara geçti.
İsyandan sonra önemini yitiren kışla, 1913'te Sanayi ve Ticaret Şirket-i Milliye-i Osmaniye'ye satıldı.[1] Binanın orta kısmındaki eğitim alanı futbol sahası haline getirildi ve uzun yıllar futbol maçları ve çeşitli gösteriler için kullanıldı. Kışla, I. Dünya Savaşı'nın ardından işgal edilen İstanbul'daki Fransız kuvvetlerinin yönetiminde bulunan Senegalli askerlere tahsis edildi.[1]
Cumhuriyetin ilanından sonra da kışlanın avlusundaki futbol sahası futbol karşılaşmaları için kullanılmayı sürdürdü ve kışla Taksim Stadı adını aldı. 1923 yılında Türkiye millî futbol takımı ilk resmi maçını bu sahada Romanya'ya karşı yaptı.
Yıkım
[değiştir | kaynağı değiştir]1940'ta şehir planlamacısı Henri Prost'un önerisi ile kışlanın yıkılması, yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı. Kışlanın yıkımından sonra planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi.[1] Kışla'nın yerine Taksim Gezi Parkı inşa edildi.
Tekrar inşa
[değiştir | kaynağı değiştir]16 Eylül 2011 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin aldığı kararla yapının Kentsel Tasarım Projesi ile bir bütünlük içerisinde değerlendirilerek tekrar inşa edilmesi kararlaştırıldı.[6] Fakat 17 Ocak 2013 tarihinde Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu yapının inşasına, Gezi Parkının İstanbul’un belleğinde yer ettiği gerekçesiyle onay vermedi.[7] Bu karara İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu nezdinde itiraz edildi. Üst kurul, 1 Mart 2013 tarihinde bölgesel kurulun kararını iptal ederek Kışla'nın tekrar inşasına kesin olarak onay verdi.[8] 31.05.2013 tarihinde Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu tarafından Gezi Parkı'nda Topçu Kışlası yapımına onay veren karara İstanbul 6. İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı verdi.[9]
Tekrar inşaya tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kışlanın inşası için Taksim Gezi Parkı'nda kurulan şantiyeye, yıkım ekipmanları 28 Mayıs 2013'ün ilk saatlerinde getirildi. Durumdan sosyal medya aracılığıyla haberdar olan çevre eylemcileri ve onları destekleyen bir kısım halk, parka kamp kurarak nöbete başladı.[10]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e "hayal-et sergisi'nde Kışla". 2010 Avrupa Kültür Başkenti. 2010. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.
- ^ "İktidar geceleri kol geziyor". Taraf Gazetesi. 29 Mayıs 2013. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.
- ^ "Gezi Parkı'nda direnişe polis müdahalesi". Radikal Gazetesi. 29 Mayıs 2013. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.
- ^ Bardakçı, Murat (3 Haziran 2013). "Murat Bardakçı - Taksim Kışlası". Habertürk Gazetesi. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2020.
- ^ a b Mahmut Sami Şimşek (11 Haziran 2011). "Taksim Kışlası'nın Kaderini Topçular Çizdi". Yeni Şafak Gazetesi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Belediye Taksim Meydanı için kararını verdi". Radikal Gazetesi. 16 Eylül 2011. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.
- ^ Nebahat Koç (17 Ocak 2013). "Erdoğan'ın projesine onay çıkmadı". Vatan Gazetesi. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.
- ^ "Reddi reddettiler..." Taraf Gazetesi. 1 Mart 2013. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013.
- ^ "Gezi Parkı Nasıl Kurtulur?..." Radikal Gazetesi. 2 Haziran 2013. 12 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2013.
- ^ "Polis Gezi'de müdahale etti". Hürriyet gazetesi. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2013.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hayal-et projesi kapsamında Taksim Kışlası7 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
