Popüler kültürde Mustafa Kemal Atatürk
1938'deki ölümünden bu yana, Mustafa Kemal Atatürk günümüz kültüründe farklı tasvirlere konu olmuştur. Bu tasvirler müzik, sinema ve şiir gibi çeşitli sanat alanlarında hayat bulmuştur. Bunların yanı sıra televizyon belgeselleri ve reklamlarına konu olmuştur.
Kurgusal tasvirler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sarı Zeybek: Can Dündar tarafından 1993'te çekilen belgesel, Atatürk'ün hayatının son 300 gününü, hastalığının öyküsünü anlatmaktadır.[1]
- Kurtuluş: Kurtuluş Savaşı'nı konu alan ve Atatürk'ü Rutkay Aziz'in canlandırdığı, 1994 yılında çekilen televizyon dizisidir. Dizinin yönetmenliğini Ziya Öztan yapmış, metinlerini Turgut Özakman yazmıştır. II. İnönü Muharebesi'nin sonundan Mudanya Mütarekesi'ne kadar uzanan yaklaşık 1,5 yıllık bir dönemi anlatmaktadır. Çekimleri 2 yıl süren, yaklaşık 300 aktör ve 400 bin figüranın rol aldığı 6 bölümlük dizinin toplam maliyeti 37,6 milyar TL olmuştur.[2]
- Cumhuriyet: Cumhuriyeti konu alan ve Atatürk'ü Rutkay Aziz'in canlandırdığı, 1998 yılında gösterime giren filmdir. Yönetmenliğini Ziya Öztan, senaristliğini ise Turgut Özakman yapmıştır.[3]
- Atatürklü İş Bankası reklamı: Türkiye'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün canlandırıldığı reklam. 10 Kasım 2007'de Atatürk'ün 69. ölüm yıldönümünde genel olarak yayınlanmıştır. Reklamda Atatürk rolünü Haluk Bilginer oynamıştır.[4]
- Mustafa: Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümünün 70. yıldönümü için hazırlanan, Can Dündar'ın yazıp yönettiği ve müziklerini Goran Bregovic'in bestelediği filmdir.[5]
- Dersimiz: Atatürk: İlkokul 5. sınıftaki bir grup çocuğun Atatürk'le ilgili ödevlerini yaparken çocuklardan birinin tarihçi dedesinin anlattıkları ve tarihin gerçekçi canlandırmalarını konu alan bir filmdir. 2009 yılında çekilen filmde Atatürk'ü Halit Ergenç canlandırmaktadır. Filmin senaryosu Turgut Özakman'a aittir.[6]
- Veda: Senaryosunu yazan, yönetmenliğini yapan ve müzikleri oluşturan Zülfü Livaneli'dir. Filmde Atatürk'ü Fikret Kağan Olcay (6-7 yaş), Bartunç Akbaba (14-17 yaş), Sinan Tuzcu (20-40 yaş) ve Burhan Güven (-57 yaş) canlandırmaktadır.[7] Film 2010 yılında gösterime girmiştir.[8]
- Ya İstiklal Ya Ölüm: Yönetmenliğini Yasin Uslu'nun üstlendiği, senaryosunu Funda Çetin'in yazdığı 6 bölümlük mini dizidir. Atatürk'ü İlker Kızmaz canlandırmıștır. Dizide 16 Mart 1920'de İstanbul'un işgal edilip Meclis-i Mebûsan'ın dağıtılması, Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde vücut bulan Kuvâ-yi Milliye hareketi ve Ankara'da yeni bir meclisin kuruluş süreci anlatılmaktadır. Dizi 16 Mart-23 Nisan 2020 arasında yayınlanmıştır.[9]
İptal edilen projeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye hükûmeti tarafından 1951 yılında, Atatürk'ün hayatını konu alacak bir film hazırlanması yönünde bir girişim oldu. Atatürk'ü canlandırması için yapılan teklifi kabul ederek Ankara'ya gelen Douglas Fairbanks Jr., devlet töreniyle karşılandı ve Anıtkabir'i ziyaret etti. Ancak oyuncu, ülkesine döndükten sonra senaryonun yazılması konusunda sorunlar yaşandı ve proje iptal edildi. İlerleyen yıllarda Atatürk rolünün teklif edildiği Yul Brynner, İstanbul'a geldi. Ancak bu girişim de sonuçsuz kaldı.[10]
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]- Atatürk silüeti: bir doğa olayı ile her yıl Ardahan ilinin Damal ilçesinin Ata Mahallesi'nde Karadağlar'ın eteğine her yıl beliren ünlü silüet.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sarı Zeybek". Can Dündar. 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011.
- ^ "Milliyet Arşiv 22/03/1994". 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015.
- ^ "Cumhuriyet". sınematurk.com. 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2011.
- ^ "Bu film bir kurguydu, belgesel değil". Milliyet Gazetesi. 26 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2011.
- ^ "Mustafa". NTV-MSNBC. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Dersimiz Atatürk 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Sinemalar.com) Erişim tarihi: 18 Ağustos 2011
- ^ "Veda". www.vedafilm.com. 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2011.
- ^ "Veda (2010)". IMDB. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2011.
- ^ "Ya İstiklal Ya Ölüm - Oyuncular". Yaistiklalyaolum.com.tr. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2020.
- ^ "Dünya sinemasında Atatürk adayları". Hürriyet. 10 Kasım 1998. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
- ^ Ardahan'daki 'Atatürk silüeti' görülmeye başlandı 15 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. trthaber.com, 31 Mayıs 2017
| Hayatı |  | |
|---|---|---|
| Ailesi ve yakınları | ||
| Yaverleri | ||
| Düşünsel | ||
| Söylevleri | ||
| Yapıtları | ||
| Kurumsal | ||
| Anıt ve müzeler | ||
| Diğer | ||
