Konya Arkeoloji Müzesi
 Konya Arkeoloji Müzesi bahçesi, 2019 | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Arkeoloji müzesi |
| Mimari tarz | Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi |
| Konum | Konya, Türkiye |
| Koordinatlar | 37°52′05″K 32°29′37″D / 37.86806°K 32.49361°D |
| Başlama | 1899 |
| Teknik ayrıntılar | |
| Kat sayısı | 2 |
| Resmî site | |
Konya Arkeoloji Müzesi, Konya'da bulunan 1899'da kurulmuş arkeoloji müzesi.
Anadolu'da kurulan ilk arkeoloji müzesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'nden sonra Türkiye'de açılan ikinci arkeoloji müzesidir. Özellikle Roma dönemine ait mermer lahitler açısından dünyaca önemli bir müzedir. Çatalhöyük'ten çıkan Neolitik devir buluntuları, Asur Koloni Dönemi'ne ait hamam mimarisine ait parçalar, Roma Dönemi heykelleri müzedeki diğer önemli eserlerdendir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Konya ve çeveresinde bulunan eski eserler, 19. yüzyıl sonunda toplanmaya başlamış ve Konya Bedesteni'nde depolanmıştır. Müze, Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa'nın valiliği sırasında, Sultani Mektebi'nin avlusunda, İstanbul'daki Müze-i Hümayun'un Konya Şubesi olarak depo şeklinde kurulmuştur. Kuruluş tarihi kimi kaynaklarda 1901 veya 1902 olarak yer alır. Ferit Paşa'nın yazışmaları ve kitabelere göre kuruluş tarihinin 1899 olduğu tespit edilmiştir.[1][2]
Konya Bedesteni'ndeki depo
[değiştir | kaynağı değiştir]Anadolu seyahati sırasında Konya'ya uğrayan Fransız araştırmacı Clement Huart'e göre henüz 1891'de yılında iken Konya'da bir müze vardı[3]. Araştırmacı, harap durumdaki bir bedestende Selçuklu, Yunan ve Roma dönemlerine ait bazı taş eserler bulunduğunu ifade etmiş ve buradan "Konya Belediye Müzesi" olarak bahsetmiştir. Bahsedilen mekânın bugünkü anlamda bir müze oşmadığı, ancak eski eserlerin Kanuni döneminde yapılmış Konya Bedesteni'nde toplanmaya başlandığı anlaşılmaktadır.[3]
O devirde İstanbul'da Fethi Ahmet Paşa'nın öncülüğünde Aya İrini Kilisesi'nde kurulan müze için eser toplamak üzere imparatorlukta valilere genelge gönderilmiş, Konya valisi de eserler göndermişti. Gönderilemeyen eserlerin bedestende biriktirildiği düşünülür. Konya bedesteni, 1898'de yıktırılmış ve yerine 1901'de Sanayi Mektebi yaptırılmıştır.[4]
Mekteb-i İdadi bahçesindeki müze deposu
[değiştir | kaynağı değiştir]sKonya'daki Mekteb-i İdadi’nin bahçesine "Müze-i Hümayun şubesi" olarak yapılan bina, Konya Arkeoloji Müzesi'nin ilk binasıdır. Ağustos 1899'da tamamlanan yapı, dönemin Maarif Müdürü Azmi Bey'in gayretiyle yapılmıştı.[3][5] Bu yapının kitabesi, Mevlana Müzesi’nin bahçesinde sergilenir.[3]
İnşaat sırasında Konya'nın kazalarından gönderilen eserlerle Konya Asar-ı Atika Müzesi'ndeki eser sayısı 1899 yılı Aralık ayı başlarına kadar, 60-70 parçaya ulaştı. Açılış, 10 Aralık 1899'da gerçekleşti.[5] Tek odalı müze binası eser teşhiri için yeterli gelmediğinden, eski binanın kuzeyine 1924 yılında bir oda daha eklendi. Yapı, sonraki devirlerde rde belediyenin kavşak genişletme çalışmaları sırasında yerinden kaldırılmış; Karma İlköğretim Okulu bahçesinin güneybatı köşesine aslına uygun şekilde yeniden inşa edilmiştir.[5]
İdadi bahçesine taşındıktan sonra Konya İdadisi'nde tarih öğretmeni olan Mustafa Halit Bey uzun süre müzenin müdürü olarak görev yaptı. Halit Bey'den sonra 1927 yılına kadar müze müdürü olarak Naci Fikret Bey (Baştak) görev yaptı.[5]
Mevlana Dergâhı Müzesi ve İplikçi Camii
[değiştir | kaynağı değiştir]Konya'daki Mevlana Dergâhı, 1926 yılında, "Konya Asâr-ı Atîka Müzesi" adıyla müze olarak düzenlendi. Mekteb-i İdadi bahçesindeki müze deposundaki eserler, bu müzeye taşındı. Gazi Mustafa Kemal, 1931 yılında Konya ziyareti sırasında müzede yaklaşık iki buçuk saat geçirmiş; müzenin şeref defterine şu şekilde kayıt düşmüştür: "Tertip ve intizamdan çok memnun oldum".[6]
Arkeolojik koleksiyon kimi kaynaklara göre 1951'de, kimi kaynaklara göre 1953'te İplikçi Camii'ne nakledildi; Mevlana dergâhındaki Konya Asâr-ı Atîka Müzesi 1954 yılında yeni bir düzenleme ile Mevlâna Müzesi adını aldı. 1960 yılında İplikçi Camii ibadete açılınca arkeolojik eserler Alaadin Camii avlusuna taşındı. Sahip Ata Caddesi ile Ahmet Küçük Armağan Sokağı'nın kesiştiği noktadaki yeni müze binası 1962'de tamamlanıncaya kadar Alaaddin camiinin avlusunda kaldı.[2]
Modern müze binası
[değiştir | kaynağı değiştir]Konya Arkeoloji Müzesi, 1962'de geniş sergi salonları olan modern müze binasına nakledilmiştir.[7]
Koleksiyon ve bölümler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Müzede Neolitik Çağ, Erken ve Orta Tunç Çağı (Asur Ticaret Kolonileri), Demir Çağı (Frig, Urartu), Klasik, Hellenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserler sergilenmektedir. Dört ana salonda Prehistorik Eserler, Demir Çağı Eserleri, Roma Çağı ve Sikke bölümleri bulunur. Müze bahçesinde ise çeşitli taş eserler ve mezar stelleri sergilenmektedir.
Prehistorik Eserler Salonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Erbaba Höyüğü, Süberde Höyüğü, Çatalhöyük kazılarında elde edilmiş Neolitik Çağa ait eserlerin sergilendiği bölümdür. El yapımı pişmiş toprak kaplar, çakmak taşı ve obsidiyen ok ve mızrak uçları gibi eserler bulunur.
Eski Tunç Çağı Eserleri bölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağırlıklı olarak Sızma Höyük ve Karahöyük kazılarından gelmiş eserlerin bulunduğu bölümdür. Beyşehir Gölü çevresinden gelen üzerleri yivli pişmiş toprak kaplar da bu bölümde sergilenir.
Orta Tunç Çağı Eserleri bölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]MÖ 2. binyılın ilk çeyreğinde Asurlu tüccarlar tarafından Anadolu'da kurulan ticaret ağının önemli bir istasyonu olan Karahöyük'te 1952 yılından itibaren sürdürülen sistemli kazılarda elde edilen buluntular sergilenir. Bu buluntular içinde çarkta yapılmış, çeşitli biçimlerde pişmiş toprak kaplar, hayvan biçimli kaplar, üzüm salkımı biçiminde kandiller, silindir mühürler, bronz halkalar bulunur.
Demir Çağı Eserleri bölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Konya Alâeddin Tepesi'nde bulunmuş üzeri figürlü Frigya dönemine ait kap parçaları, Karapınar ilçesinin 20 km kuzeyindeki Kıcıkışla'da bulunan çeşitli formlarda Frigya dönemi boyalı kapları ile pişmiş toprak, boyalı Lidya kapları, üzeri figürlü plakalar, Urartulara ait bronz fibulalar vardır.
Klasik Devir Eserleri bölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Kıcıkışla'dan gelen Klasik Devre ait üzeri parlak siyah boyalı objeler bulunur.
Helenistik Devir Eserleri bölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Üzeri parlak perdahlanmış tabaklar, çanaklar ve derin oymalı bir kap kalıbına ait bir parç ayer almaktadır.
Roma Devri Eserleri bölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Beyşehir'in Yunuslar köyündeki Tiberiopolis kentinde bulunan Herakles Lahidi, Iconium Nekrepolü'nde bulunan Roma Devri lahitleri, bir Poseidon heykeli, pişmiş toprak kandiller, pişmiş toprak lahitler, koku kapları ile cam gözyaşı şişeleri, deney tüpleri, parfüm kapları, sürahiler, bardaklar ve cam bilezikler, değerli taşlardan yapılmış yüzük kaşları, altın yüzük ve küpeler, fildişi taraklar ve manikür aletleri sergilenir.
Bizans Devri Eserleri bölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]
Selçuklu ilçesindeki Tatköy'de bulunan MS 6. yüzyıla tarihlenen kilisede yapılan kazı çalışmasında ele geçirilen 6,30x3,50 metre boyutlarındaki taban mozaiği ile Çumra ilçesindeki Alibeyhöyüğü'nde Kilise mevkiinde 1991 ve 1992 senelerindeki kazılarda elde edilmiş taban mozaikleri sergilenmektedir. Bir vitrinde ise Bizans dönemine ait, bronz kapı tokmakları, haçlar, markalar, kazan kulpları, rölikerler ve ok uçları bulunmaktadır.
Bahçedeki Eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Müzenin girişindeki revakta, Sille'den ve Konya merkezinden gelmiş, Bizans dönemine ait taş ve mermerden mimari parçalar, mezar taşları, Roma döneminden mezar stelleri sergilenmektedir.
Ön bahçede, taş ve mermerden yapılmış Roma dönemine ait heykeller, lahitler, mezar sandukaları ve steller, mezar aslanları, kül kutuları, sütun başlıkları ile yazıtlar vardır. İçlerinde özellikle Aziz Pavlos'u ziyaret ettiği şehirler olan Iconium, Lystra ve Derbe yazıtları çok önemlidir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Muşmal, Hüseyin (Mart 2009). "Anadolu'nun İlk Eski Eser (Arkeoloji) Müzesi: Konya Âsâr-ı Atîka Müzesi'nin Kuruluşu" (PDF). Tarihin Peşinde.
- ^ a b Muşmak, Hüseyin. "Konya Asar-ı Atika Müzesi". www.konyapedia.com. 8 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2025.
- ^ a b c d Karaduman, Hüseyin (13 Temmuz 2025). "Konya Mevlana Müzesi'nin Kuruluşu". Semazen. Erişim tarihi: 22 Eylül 2025.
- ^ Baş, Ali; Bozkurt, Tolga (1 Ağustos 2003). "KONYA BEDESTENİ". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (10): 507-529. ISSN 2667-4750.
- ^ a b c d Muşmal, Hüseyin (Nisan 2014). "Konya Asar-ı atika Müzesi" (PDF). Konya Ansiklopedisi.
- ^ Bakırcı, Naci. "Arkeoloji Müzesi". Konyapedia. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2025.
- ^ "KONYA ARCHAEOLOGICAL MUSEUM". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Erişim tarihi: 22 Eylül 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Otorite kontrolü |
|
|---|
