Hiyeratik
| Hiyeratik Hieratic Script | |
|---|---|
 | |
| Tür | Logografik |
| Diller | Mısırca |
| Oluşturan | Antik Mısır |
| Dönem | M.Ö. 3000 - M.Ö. 700 |
| Durumu | Kullanılmıyor |
| Bu sayfa UFA fonetik Unicode semboller içerir. Doğru bir görüntüleme desteğiniz bulunmadığı takdirde, soru işaretleri, kutular veya diğer Unicode karakterleri görebilirsiniz. IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak için, bakınız Yardım:IPA. | |
Hiyeratik yazı, Hiyeroglif yazıdan aşamalı olarak oluşan Mısır yazısı. Hiyeroglif yazıdaki resim formel resim yazısını, aynı temellere dayanarak oluşan bir yuvarlak hatlı yazıya dönüşmesi ile oluşmuştur.[1] Antik Mısır'da hiyerogliflerin el yazısı formu olarak geliştirilmiş ve MÖ 3. binyıldan Demotik yazının yaygınlaştığı MÖ 7. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Hiyeratik yazı, Mısır'ın dilsel ve kültürel evrimini yansıtan, hiyeroglif ile Demotik arasında köprü kuran temel bir yazı sistemidir.[2]
Tarihsel Gelişim
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski Hiyeratik (Eski Krallık) Döneminde, İlk hiyeratik örnekleri (örneğin Abusir Papirüsleri) görülmüş ve günlük kayıtlar ile idari belgelerde kullanılmıştır. Orta Hiyeratik (M.Ö. 2025 - M.Ö. 1700) erken döneminde mektup ve muhasebe kayıtları (Örneğin Lahun Papirüsleri) için kullanılmış, geç dönemde ise resmi belgeler, edebi metinler ve muhasebe kayıtlarında kullanılmıştır. Yeni krallık döneminin başları olan 18. Hanedan döneminde birleşik ve süslü bir yazım stili tercih edilirken Ramses dönemi (19. ve 20. Hanedan) ile resmi işlerde hukuki ve edebi metinlerde, gayri resmi olarak günlük kayıtlar ve mektuplarda kullanılmıştır. Sonrasında M.Ö. 3 binyıldan 7. yüzyıla kadar hiyeratik ve demotik yazılar olarak ikiye ayrılmıştır.[2]
Terminoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Yunanca "kutsal" anlamına gelir. Yunanlar, dini metinlerde kullanılan az kısaltılmış stili bu şekilde adlandırdı.
Malzemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Papirüs, tahta, taş ve çömlek ostraka(seramik parçalar) üzerine, kamış fırçası kullanılarak mürekkeple yazılmıştır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "hiyeratik yazı - Nedir Ne Demek". www.nedirnedemek.com. 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- ^ a b "Hieratic script". www.ucl.ac.uk. 8 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2025.
- ^ Roma döneminde kamış ağılları ( ''calami'' ) de kullanılmıştır.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ancient Egyptian scripts – hieratic 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Hieratic Script 13 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Egyptian scripts 12 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | ||
 | Yazı sistemi, alfabe veya harf ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
