Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi
 | |
| Kısaltması | UNHRC CDH |
|---|---|
| Kuruluşu | 15 Mart 2006 |
| Yasal durumu | Etkin |
| Merkezi | Cenevre, İsviçre |
| Başkanı |  Nazhat Shameem |
| Ana kuruluşu | Birleşmiş Milletler Genel Kurulu |
| Websitesi | www.ohchr.org |
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi (BMİHK) Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 15 Mart 2006 tarihinde 60/251 sayılı kararıyla[1] kurumsal statü kazanmıştır.[2]
BMİHK (İngilizce: UNHRC), daha önce 60 yıl boyunca görev yapmış olan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'nun işlevlerini üstlenmiştir. O komisyon hazırlanmış olan özel prosedürler Konsey için de geçerlidir.[3]
Üyeler
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsan hakları ile ilgili sivil toplum kuruluşları ve devlet kurumları için bir forum görevi gören Konsey, BM üyesi ülkeler tarafından seçilen 47 ülke temsilcisinden oluşmaktadır. Üç yıl için seçilen her bir üyenin en fazla iki dönem üst üste seçilme hakkı vardır.[3]
Üyelerde coğrafi dağılım dengesini gözetmek için hangi bölgeden kaç devletin seçileceği belirlenmiştir. Buna göre üye sayıların coğrafyasal dağılımı aşağıdaki tabloda gösterildiği gibidir:
| Konsey Üyelerinin Coğrafyasal Dağılımı | ||
|---|---|---|
| Coğrafyasal Bölge | Konseydeki Üye Sayısı | |
| Afrika Devletleri | 13 | |
| Asya-Pasifik Devletleri | 13 | |
| Latin Amerika ve Karayip Devletleri | 8 | |
| Batı Avrupa ve Diğer Devletler | 7 | |
| Doğu Avrupa Devletleri | 6 | |
| Toplam Üyeler | 47 | |
Evrensel Periyodik İnceleme (EPİ) (Universal Periodic Review (UPR) kuruluş kararında (60/251) Öngörülen, insan haklarının desteklemeye ve korumaya yönelik bir mekanizmadır.
Konseye Bağlı Olan Kurum, Grup ve Komiteler
[değiştir | kaynağı değiştir]Başkanlık ve Büro
[değiştir | kaynağı değiştir]2006-2012 yılları arasında Konsey Başkanı 2 yılda bir seçilirken, 2013-2016 arasında ise her yıl seçilmiştir. 2017 yılının Başkan'ı El Salvador'dan Joaquín Alexander Maza Martelli'dir.
Danışma Komitesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Konsey'in almış olduğu 5/1 sayılı karar uyarınca 18 kişilik bir Danışma Komitesi (İngilizce: Advisory Committee) kurulmuştur[4]
Danışma Komitesi, birincisi Şubat ayı için bir hafta, diğeri Ağustos ayında bir hafta olmak üzere yılda iki kez toplanır. Şubat ayının seçilme nedeni, Konsey'in dönem toplantısı Mart ayında yapması ve ona bir hazırlık olması amacıyladır.
Komitenin Görev Yetki ve Sınırları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Konsey'in çalışma alanıyla ilgili gerekli araştırmalar için yönlendirmesiyle çalışır.
- Ayrıca daha ileri araştırmalar için önerilerde bulunabilir.
- Komitenin Konseyin aldığı kararlara katılma ve karar alma yetkisi yoktur.
İlgili alanlarda uzmanlıkları olan Konsey üyeleri, coğrafi dağılım dengesine dikkat edilerek seçilir. Bu amaçla üyelerin beşi Afrika devletleri vatandaşlarından, yine beşi Asya, ikisi Doğu Avrupa, üçü Latin Amerika ve Karayipler'den, son üçü ise Batı Avrupa ve Diğer Devletler'den seçilir.
Üyeliklerin süresi üç yıl olup, seçimin yapıldığı yılın 1 Ekim'inden itibaren başlar ve üyelerin yeniden seçilme hakkı vardır. Mart 2017 itibarıyla Danışma Komitesi Üyeleri, vatandaşı oldukları devletler ve üyeliklerinin son bulduğu yıllar şöyledir:
- İbrahim Abdülaziz Alşeddi (Suudi Arabistan, 2018)
- Muhammed Bennani (Fas, 2017)
- Laurence Boisson de Chazournes (Fransa, 2017)
- Lazhari Bouzid (Cezayir, 2019)
- Mario Luis Coriolano (Arjantin, 2018)
- Karla Hananía de Varela (El Salvador, 2019)
- Mikhail Lebedev (Rusya Federasyonu, 2019)
- Xinsheng Liu (Çin, 2019)
- Kaoru Obata (Japonya, 2019)
- Obiora Chinedu Okafor (Nijerya, 2017)
- Mona Omar (Mısır, 2019)
- Katharina Pabel (Avusturya, 2018)
- Anantonia Reyes Prado (Guatemala, 2017)
- Changrok Soh (Rgüney Kore, 2017)
- Ahmer Bilal Sûfi (Pakistan, 2017)
- Imeru Tamrat Yigezu (Etiyopya, 2018)
- Jean Ziegler (İsviçre, 2019)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "BM Genel Kurulu, İnsan Hakları Konseyi'nin Kuruluş Karar metni (pdf linki)" (İngilizce). Birleşmiş Milletler. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ "Welcome to the Human Rights Council - About the Human Rights Council" (İngilizce). Birleşmiş milletler - İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Resmi Web Sitesi. 11 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017.
- ^ a b "İnsan Hakları Mekanizması - İnsan Hakları Konseyi". Birleşmiş Milletler Bilgilendirme Merkezi - Ankara. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017.
- ^ "Danışma Komitesi Hakkında" (İngilizce). OHR. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017.
