Şarköy Çıkarması
| Şarköy Çıkarması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Balkan Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Bulgaristan Krallığı |
 Osmanlı Devleti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Gen. Stiliyan Kovachev |
Binbaşı Enver bey | ||||||
| Güçler | |||||||
| Bilinmiyor | 15,000[1] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Hafif |
1,000 ölü ve yaralı, 450 esir, 2 gemi battı | ||||||
Şarköy Çıkarması (Bulgarca: Битка при Шаркьой), Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasındaki Birinci Balkan Savaşı sırasında 8-10 Şubat 1913 tarihlerinde gerçekleşen harekât ve muharebe.
Türk ordusu, Kırklareli ve Lüleburgaz muharebelerinde aldığı zaferlerden sonra Çatalca mevzilerine kadar ileri harekâtını sürdüren Bulgar ordusunu arkadan sarmak ve keza Bulgar ordusu tarafından kuşatılmakta olan Edirne'yi kurtarmak amacıyla Şarköy ve Bolayır bölgesine karşı bir çıkarma yaptı. O dönem yarbay rütbesinde bulunan Enver Paşa tarafından tasarlanan çıkarma harekâtı eksikliklerine rağmen başarıyla tamamlansa da, taarruz özellikle Bolayır kolordusu ile 10.kolordu arasında koordinasyonun planlamanın sağlanamamasından başarılı olamadı ve Türk ordusu gerek Şarköy'de gerek Bolayır'da Bulgar ordusu tarafından püskürtüldü.[2]
Bu başarısızlıktan sonra Edirne'ye yardım etme olanağı kalmadığı gibi, İstanbul'un da Bulgaristan'ın eline geçip geçmeyeceği Çatalca'daki direnişin başarısına kaldı.
Muharebe Öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]29 Ocak 1913'te Osmanlı İmparatorluğu'nda Jön Türk lideri Enver Bey liderliğinde bir darbe gerçekleştirildi. Beş gün sonra (3 Şubat), yeni hükûmet tıkanan ateşkes görüşmelerini sonlandırıp topraklarını geri almak amaçlı Balkan devletlerine karşı muharebeleri yeniden başlattı. Osmanlı birlikleri Edirne kuşatmasını kaldırmak için Çatalca ve Bulayır'da (Gelibolu yakınlarında) Bulgar mevzilerine karşı taarruza geçmeye çalışırken Bulgarlarda Çatalca'da muharebeleri yeniden başlattı. Ana Bulgar kuvvetlerinin gerisinde Şarköy'a amfibik çıkarmanın, bu operasyonların başarısına katkıda bulunacağı Enver Paşa'ca planlanmaktaydı.
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı'nın planı Bolayır ile aynı anda ve eş zamanlı olarak Şarköy'den Osmanlı birliklerinin saldırıya kalkması ve Bulgar Ordusunu şoka uğratmak üzerine kuruluydu. Bu amaçla 7 Şubat'ta 15.000 askerden oluşan 10. Osmanlı kolordusu,[1] Yeşilköy, İstanbul ve diğer birçok limandan 32 nakliye gemisine yüklendi.[3] Üç zırhlı kruvazör ve birkaç küçük gemiden oluşan askeri bir filonun koruması altında çıkarma alanına yaklaştılar. Çıkarma, 8 Şubat'ta, Bolayır saldırısıyla aynı anda sabah 7'de başlayacaktı. Ancak hava koşulları ve planlamada hatalarla çıkarma gecikti. Bunu bilmeyen Bolayır'daki Gelibolu Mürettep kolordusu çoktan planlandığı şekilde saldırıya başlamıştı. Oysaki Şarköy'deki birliklerin boşaltılması, Şarköy'ün 3 km batısında, Bulgar birlikleri tarafından korunmayan bir kıyı şeridinde saat 13:00'te başlayabildi. Osmanlı kuvvetleri şehrin doğusuna, kuzeyine ve yakınlarına ilerledi ve iki Makedon-Edirne Gönüllüleri birliğiyle karşılaştı. Bu birlikler Osmanlı'nın sayısal üstünlüğüne rağmen, yine de örgütlü bir şekilde geri çekildikleri akşama kadar Şarköy'de kalıp direnmeyi başardılar.[2] Bunun neticesinde ilerleyemeyen yardıma gelemeyen Osmanlı birlikleri Bolayır'daki Gelibolu kolordusunu zora soktular. 8 Şubattaki Bolayır Muharebesi ağır Osmanlı kayıpları ve yenilgisi ile neticelendi. Hedeflenen eşzamanlı saldırı planı başarısızlığa uğradı.
Bununla birlikte Gelibolu kolordusunun yenilgisi ve harekâtın Bolayır kolunun başarısızlığına karşın, Enver Paşa Şarköy'den kötü havaya rağmen saldırıda ısrarlıydı. Yeni Osmanlı birlikleri 9 Şubat'ta karaya çıktı. Ancak Bolayır'daki birlikleri başarısızlığa uğratan Bulgar komutanlığı, Makedon-Edirne milislerinin tüm ana birimlerini (Tümgeneral Nikola Genev komutasındaki), ikinci Trakya piyade bölümünün ikinci tugayını ve 50. piyade alayını buraya göndermişti. Neticede 10 Şubat'ta Bulgar birlikleri bu defa taarruza geçerek Osmanlı kuvvetlerini Marmara Denizi kıyılarına itti. O zaman, Gelibolu'dan gelen Osmanlı taarruzunun Bulayır Muharebesi'nde bozguna uğratıldığı iyice ortaya çıktı. Çıkarmanın devamı artık işe yaramaz hale geldi ve Osmanlılar geri çekilmek zorunda kaldı. Bulgar topçusunun yoğun bombardımanı altında 10. Kolordu yeniden gemilere yüklenerek Gelibolu'na yenilgiye uğramış Bolayır Kolordusunun olduğu yere sevk edildi.[2]
Sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu başarısızlık neticesi Edirne'ye Gelibolu tarafından yardım etme imkanı kalmadı. İstanbul'un savunulması Çatalca ordusu'nun başarısına kaldı. Bu kanattan Edirne'ye ilerleme yönünde İkinci Çatalca Muharebesi içindeki 16-19 Mart 1913 Osmanlı saldırıları da başarısızlıkla sonuçlandı ve Edirne Bulgar ve yardıma gelen Sırp birliklerinin eline geçti. Osmanlı İmparatorluğu Mayıs 1913'te Londra Antlaşması ile Midye-Enez Hattına çekilip bu hattın dışındaki yerleri Balkan Devletlerine bırakmak zorunda kaldı. 2.Balkan Savaşı'nın başlaması ile Edirne,Lüleburgaz,Kırklareli, Dimetoka Osmanlılarca geri alınabildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Марков, Г. България в Балканския съюз срещу Османската империя, 1912 – 1913 г., София 1989, 1.3. Сражението „кланица“ при Булаир и Шаркьой 3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (от сайта „Книги за Македония“, 4 септември 2009)
- ^ a b c Въчков, Александър (2005). Балканската война 1912 – 1913. Анжела. ss. 119 - 121.
- ^ Войната между България и Турция 1912 – 1913 (София 1933), том VII, стр. 270 – 272
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Balkan Savaşı 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.