Örme Dikilitaş

Örme Dikilitaş
	Arka planda Marmara Üniversitesi ile güneye bakan Örme Dikilitaş (onarımdan sonra)
Koordinatlar	41°00′19″K 28°58′29″D / 41.00528°K 28.97472°D
Konum	Konstantinopolis Hipodromu, (bugün Sultanahmet Meydanı, İstanbul, Türkiye)
Tür	Anıt
Malzeme	Taş
Yükseklik	32 metre (105 ft)
Açılış tarihi	Bilinmiyor
Restore tarihi	VII. Konstantinos, 10.yy.
Adandığı	I. Basileios'un zaferlerine adanmıştır.

Örme Dikilitaş (ayrıca Konstantin Dikilitaşı olarak da bilinir) (Yunanca: Στήλη του Κωνσταντίνου Ζ´ Stíli tou Konstandínou Z´), Sultanahmet Meydanı'nın güney tarafında, Sultanahmet Camii'nin batısında, Theodosius Dikilitaşı ve Yılanlı Sütun'un yanında yer almaktadır. 32 metrelik dikilitaş kaba kesilmiş taştan VII. Konstantinos tarafından yaptırılmıştır. Anıtın yapım tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte I. Konstantin (MS 324-337) veya I. Teodosius (MS 379-395) dönemlerinde inşa edildiği sanılmaktadır.^[2] Öte yandan 10. yüzyılda VII. Konstantinos tarafından tamir edilmesinin ardından onun ismiyle anılmaya başlamıştır. O tarihlerde, söylendiğine göre VII. Konstantinos'un dedesi I. Basileios'un zaferlerini resmeden yaldızlı tunç plakalarla kaplıydı, ayrıca dikilitaşın üstünde bir küre bulunmaktaydı. Ancak söylentilere göre Dördüncü Haçlı Seferi sırasında yaldızlı tunç plakalar haçlılar tarafından çalınmıştır ve eritilmiştir.^[3]^[4]

1574 tarihli Freshfield Albümündeki çizimde Örme Sütun'un üzerinde hiçbir levha bulunmadığı görülmektedir. Sütunun kaidesindeki deliklerden eskiden mermerle kaplı olduğu anlaşılmaktaysa da bunların kaderi bilinmemektedir. Dikilitaş'tan daha yüksek olan Örme Sütun'un bir zamanlar gövdesinin tamamen bronzdan levhalarla kaplı bir anıt olduğu sanılmaktadır.^[2]

Çok sayıda Osmanlı minyatüründe rastlanan sütuna, At meydanında talim yapan yeniçeriler tırmanarak çevikliklerini gösterirlerdi. İstanbul konsolosluğunda, antik metinleri aramak ile görevlendirilen (1544-1547) Fransız bilim insanı Pierre Gilles yapı hakkında detaylı bilgi vermiştir. Sultanahmet Cami'nin yapımı sırasında yükselen toprak seviye yüzünden çukurda kalan sütunun etrafı Kırım Savaşı sırasında 1856'da Charles Newton tarafından kazılarak açığa çıkarılmıştır.^[5]

Yazıt

Dikilitaş'ın VII. Konstantin tarafından onarılmasının anısına iambik trimetrelerdeki yazıt şu şekildedir:^[1]

Τὸ τετρ[άπλευρον] θαῦμα τῶν μεταρσίων
χρόνῳ [φθαρὲν νῦν] Κωνσταντῖνος δεσπότης
οὗ Ῥωμ[αν]ὸς παῖς δόξα τῆς σκηπτουχίας
κρεῖττον νε[ο]υργεῖ [τῆς πά]λαι θεωρίας·
ὁ γὰρ κολοσσὸς θ[άμ]βος ἦν ἐν τῇ Ῥόδῳ
καὶ χαλκὸς οὗτος θάμβος ἐστὶν ἐνθάδε.

Bu dört köşeli heybetli ve harika anıt,
zamanla harap olmuşken,
şimdi İmparator Kostantinos ile
devletin şanı olan oğlu Romanos tarafından
önceki görüntüsüne nispetle daha iyi duruma getirildi.
Rodos kolosusu harikulade idi,
bu bronz anıt ise hayranlık yaratmaktadır

Kaynakça

^ ^a ^b "Walled Obelisk". Madain Project. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.
^ ^a ^b "Örme Sütun – Özhan Öztürk Makaleleri". 4 Eylül 2017. 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023.
^ "Örme Obeliski". Milliyet. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023.
^ "Hotelle". web.archive.org. 3 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023.
^ Bardill, Jonathan (2010). Konstantinopolis Hipodromu‘nun Anıtları ve Süslemeleri.(Brigitte Pitarakis). Hipodrom, Atmeydanı. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları

Dış bağlantılar

OpenStreetMap'te Örme Dikilitaş ile ilgili coğrafi veriler

Wikimedia Commons'ta Örme Dikilitaş ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

T.C. İstanbul Valiliği (Harika İstanbul) / Örme Obeliski Tanıtım Bilgisi

Mimarlık ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

İstanbul ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[madain-walled-1] "Walled Obelisk". Madain Project. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.

[:0-2] "Örme Sütun – Özhan Öztürk Makaleleri". 4 Eylül 2017. 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023.

[3] "Örme Obeliski". Milliyet. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023.

[4] "Hotelle". web.archive.org. 3 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023.

[5] Bardill, Jonathan (2010). Konstantinopolis Hipodromu‘nun Anıtları ve Süslemeleri.(Brigitte Pitarakis). Hipodrom, Atmeydanı. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Konstantinopolis'in kamu alanları ve yapıları
Yol ve meydanlar	Amastrianum Augustaion (milyon taşı) Arkadios Forumu Filadelfion Dört Tetrark Portresi Hebdomon Konstantin Forumu Leon Forumu Mese Odos Öküz Forumu Strategion Theodosius Forumu
Saray ve konaklar	Anemas Zindanları Antiohos Sarayı Blaherne Sarayı Büyük Saray Bukoleon Sarayı Dafni Sarayı Halki Kapısı Hrisotriklinos Lausus Sarayı Magnaura Mangana Sarayı Plakidianai Tekfur Sarayı
Limanlar	Julianos Limanı Neorion Limanı Prosforion Limanı Theodosius Limanı
Kamu binaları	Hipodrom Örme Dikilitaş San Marco Atları Theodosius Dikilitaşı Yılanlı Sütun Konstantinopolis İmparatorluk Kütüphanesi Konstantinopolis Üniversitesi
Anıt sütunlar	Arkadios Sütunu Çemberlitaş Sütunu Gotlar Sütunu Jüstinyen Sütunu Kıztaşı Leon Sütunu Barletta Devi Theodosius Sütunu
Su sistemleri	Aetios Sarnıcı Aspar Sarnıcı Ballıgerme Su Kemeri Binbirdirek Sarnıcı Bozdoğan Kemeri Fildamı Sarnıcı Mazul Kemeri Hagios Mokios Sarnıcı Sultan Sarnıcı Şerefiye Sarnıcı Yerebatan Sarnıcı Zeuksippos Banyoları
Kilise ve manastırlar için Konstantinopolis kilise ve manastırlarına bakınız.