Çevre mühendisliği

Çevre mühendisliği, Türkiye'de resmi olarak tanınan bir mühendislik disiplini olarak 1970'li yıllarda ortaya çıkmıştır. İşte Türkiye'de çevre mühendisliğinin kısa tarihçesi:

• 1970 öncesi: Doğal kaynakları koruyucu ve çevreye zarar verici eylemleri kısıtlayan yasalar binlerce yıldır çeşitli toplumlar tarafından geliştirilmiştir. 19. yüzyılda Londra ve Paris'teki kanalizasyon inşaası kararnameleri ve 20. yüzyıl başlarında ABD milli park sisteminin oluşturulması önemli örneklerdir.
• 1970'ler: Çevre Mühendisliği, Türkiye'de ilk kez 1970'lerde çevre sorunlarının artmasıyla birlikte önem kazanmıştır. Bu dönemde, su kirliliği, hava kirliliği, katı atık yönetimi ve endüstriyel kirlenme gibi çevresel sorunlar gözle görülür hale gelmiştir.
• 1980'ler: Uluslararası kamuoyunda oluşan çevre koruma bilincinin Türkiye'ye yansımalarını 1980 sonrasında gözlemleyebilmekteyiz. Bu süreçte çevre ile ilgili yasal düzenlemeler yapılmış, bir takım resmi kurumlar ve sivil toplum kuruluşları kurulmuştur. Bu kurum ve kuruluşlar Türkiye'de çevre konusunda faaliyetlerde bulunmaya başlamış ve dünden bugüne birçok başarılı işlere imza atmışlardır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasaları arasında ilk olarak 1982 Anayasası çevre ile ilgilenmiş ve 1983 yılında Türkiye'nin ilk çevre kanunu kabul edilmiştir. Çevre Kanunu, kirleten öder prensibini benimsemiş ve çevre ile ilgili bir takım tanımlamalar yapmıştır. 1980'lerde çevre mühendisliği, Türkiye'de daha da tanınmış ve gelişmiştir. Bu dönemde üniversitelerde çevre mühendisliği bölümleri açılmaya başlanmıştır. Çevre Mühendisliği Bölümü (ÇMB) ilk olarak 1973 yılında Ortadoğu Teknik Üniversitesinde (ODTÜ) sonra 1975 yılında Ege Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Fakültesi bünyesinde kurulmuş ve aynı yıl içinde Ege Üniversitesine bağlı İnşaat Fakültesi içinde bir bölüm olarak yer almıştır. Kurucusu alanında yurt içi ve yurt dışı birçok başarılara imza atan değerli hocamız Prof. Dr. Ahmet Samsunlu'dur.
• 1990'lar: 1990'lı yıllarda çevre mühendisliği, Türkiye'de daha da yaygınlaşmıştır. Diğer üniversitelerde de çevre mühendisliği bölümleri açılmış ve lisans düzeyinde eğitim verilmeye başlanmıştır. Ayrıca, çevre mühendislerinin mezun olduktan sonra çalışabilecekleri çeşitli sektörlerde talep artmıştır.
• 2000'ler: 2000'li yıllarda çevre mühendisliği, Türkiye'de daha da yaygınlaşmış ve çevre konuları ulusal ve uluslararası düzeyde daha fazla önem kazanmıştır. Çevre mevzuatı ve düzenlemeleri geliştirilmiş, çevresel etki değerlendirmeleri ve çevre yönetim sistemleri gibi uygulamalar yaygınlaşmıştır.
• Günümüz: Türkiye'de çevre mühendisliği, çevresel sorunların çözümü ve sürdürülebilirlik alanında önemli bir rol oynamaktadır. Üniversitelerdeki çevre mühendisliği programları, öğrencilere çevre sorunlarının analiz edilmesi, projelerin tasarlanması ve uygulanması konusunda eğitim vermektedir. Ayrıca, çevre mühendisleri, kamu kurumlarında, özel sektörde ve danışmanlık firmalarında çevresel projelerde çalışmaktadır.

Toprak etüdü üzerinde çalışan çevre mühendisi

Çevre Mühendisi Kimdir?

Çevre mühendisliği, doğal kaynakların kullanımı ve insan sağlığına uygun çevre koşullarının yaratılması ile ilgili mühendislik dalıdır. Diğer mühendislik dallarından farklı olarak, doğanın kaynaklarını tüketmeyi değil, doğaya sahip olduklarını geri vermeye çalışan bir mühendislik dalıdır.

Çevre mühendislerinin başlıca çalışma alanları; su ve atık su arıtma, hava kirliliği kontrolü, katı atık bertarafı, toprak kirliliği, gürültü kirliliği vb. dir. Bir "mühendislik" dalı olan Çevre Mühendisliğinin başlıca faaliyet sahası su, hava ve toprak için birinci önceliği ve amacı, bu ortamların kirlenmemesi için yapılması gerekenleri belirlemek ve henüz kirlenmeden yapılması gerekenleri uygulamaya almaktır. İkinci olarak ise, eğer bu ortamlardan herhangi birisi herhangi bir şekilde kirlenmiş ise, bu ortamın doğal haline geri döndürülebilmesi için yapılacakları belirleyerek uygulamaya koymaktır. Bunu yaparken de mevcut en uygun teknolojik çözümler araştırılır ve uygulanacak tedbirler belirlenir. Daha çok sanayi tesislerinden kaynaklanan bu atıkların arıtılması için uygulanan arıtma projelerinde makine, inşaat, kimya ve biyoloji bilim dallarından da faydalanılmaktadır. Evsel ve sanayi atık su arıtma tesislerinin tasarımı, inşası ve işletilmesi, su şebekeleri, isale hatları, kanalizasyon tesislerinin tasarımı ve inşası çevre mühendislerinin en çok ilgilendiği konular olarak sıralanabilir. Çevre Mühendisliği ayrıca içme suyu arıtımı, atık suların geri çevrimi ve yeniden kullanılması, çevresel etkilerin değerlendirilmesi raporu hazırlanması, hava ve toprak kirliliği, tesis içi proses kontrolü ve temiz üretim teknolojilerinin araştırılması gibi konularla da uğraşmaktadır.

Çevre Mühendisliği alanında son zamanlarda üretilen teknolojilerden birisi de temiz enerji kaynağı olan biyo-gazlardır. Evsel veya endüstriyel atık su çamurunda bulunan organik maddelerin oksijensiz çalışan (anaerobik) mikroorganizmalar tarafından parçalanmasıyla metan gazı açığa çıkar. Bu metan gazının kojenerasyon tesislerinde işlenmesiyle zararlı emisyon değeri daha düşük olan biyo-gaz elde edilir.

Çevreci ve Çevre Mühendisi arasındaki fark nedir?

Çevreci, genel olarak çevrenin korunması ve doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı konularında duyarlı olan bir kişidir. Çevre sorunlarına dikkat çeker, bilinçlendirme yapar, çevre dostu davranışları teşvik eder ve çevre politikalarının iyileştirilmesi için çalışır. Çevreciler, farkındalık yaratma, eylem yapma, protesto gibi yöntemlerle toplumun çevre konularına olan ilgisini artırmaya çalışırlar. Çevresel sorunların çözülmesini isteyen ve bu yolda gönüllü çaba harcayan herhangi bir meslek grubuna dahil olan ya da olmayan herkes çevreci olarak tanımlanabilir. Çevreciler genel olarak çevreye hiçbir zarar gelmemesini savunurlar.

Çevre mühendisi ise, çevre sorunlarının çözümüne teknik bir perspektiften yaklaşan bir mühendislik uzmanıdır. Çevre mühendisleri, çevresel sorunları analiz eder, projeler geliştirir ve uygular. Su ve hava kirliliği kontrolü, atık yönetimi, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı gibi konularla ilgilenirler. Çevre mühendisleri, mühendislik bilimleri ve yöntemlerini kullanarak çevresel sorunlara teknik çözümler üretirler. Çevre Mühendisleri gelişim için sanayiye ihtiyaç olduğunu ama uygun teknolojiler kullanılarak oluşabilecek kirliliğin asgari seviyede tutulabileceği görüşündedir ve çevre, ekonomi ve sanayi arasında denge kurma amacındadır.

Çevre Mühendisleri Hangi Eğitimleri Alır?

Çevre Mühendisliği bölümünde eğitim süresi 4 yıldır. Ancak, bazı okullarda 1 yıl yabancı dil hazırlık programı uygulanmaktadır. Çevre Mühendisliği bölümünde okutulan belli başlı dersler şunlardır:

Matematik	Ölçme Bilgisi	Endüstriyel Kirlenme Kontrolü
Fizik	Hidrolik	Katı Atıkların Kontrolü
Kimya	Ekoloji	Deniz kirliliği kontrolü
Lineer Cebir	Zemin Mekaniği	Su kirliliği ve kontrolü
Teknik Resim	Gürültü kontrolü	Hava kirliliği ve kontrolü
Analitik Geometri	Fiziksel, kimyasal ve biyolojik temel işlemler	Su getirme ve kanalizasyon uygulamaları
İstatistik	Geri dönüşüm ve yeniden kullanım	Çevre kaynaklarının planlanması
Çevre Jeolojisi	Çevresel Etki değerlendirmesi	Çevresel Modelleme
Çevre Jeotekniği	Gürültü kirliliği ve kontrolü	Çevre Biyoteknolojisi
Çevre Kimyası	Arıtma Tesislerinin İşletimi	Şehircilik ve Yerleşme
Çevre Mikrobiyolojisi	Arıtma tesisi hidroliği ve tasarımı	Tehlikeli maddelerin kontrolü
Çevre Ekonomisi	Arıtma çamurlarının kontrolü ve bertarafı
Çevre Hukuku	Yenilenebilir enerji kaynakları

Çevre Mühendisleri Hangi Alanlarda Çalışabilir?

Çevre mühendisleri genel olarak aşağıda belirtilen alanlarda çalışabilmektedirler.

Altyapı Sistemlerinin Tasarımı	Doğal Kaynakların Yönetimi	Katı Atık Depolama Sahalarının Tasarımı
Altyapı Sistemlerinin Yapımı	Doğaya Yeniden Kazandırma Planları	Katı Atık Depolama Sahalarının Yapımı
Arıtma Çamurları ve Bertarafı	Enerji Yöneticiliği	Katı Atıkların Kontrolü ve Yönetimi
Atıksu Arıtma Tesisi İşletilmesi	Geri Dönüşüm ve Yeniden Kullanım	Katı Atıkların Toplanması ve Taşınması
Atıksu Arıtma Tesisi Tasarımı	Gürültü Kirliliği ve Kontrolü	LPG İstasyonları Sorumlu Müdürlük
Atıksu Arıtma Tesisi Yapımı	Yenilenebilir Enerji Kaynakları	Proje Tanıtım Dosyalarının Hazırlanması
Atıksu Laboratuvar Hizmetleri	Yeraltı Suyu Kirliliği ve Modellemesi	Satış ve Pazarlama
Biyoenerji Sistemleri	Gürültü ve Titreşim Ölçümleri	Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı (TMGD)
Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS)	Hava Gazı Arıtma Sistemleri İşletimi	Tehlikeli ve Özel Atıkların Kontrolü ve Bertarafı
Çevre Danışmanlığı	Hava Gazı Arıtma Sistemleri Tasarımı	Temizsu Arıtma Tesisi İşletilmesi
Çevre İzinleri ve Lisanslar	Hava Gazı Arıtma Sistemleri Yapımı	Temizsu Arıtma Tesisi Tasarımı
Çevre ve Atık Yönetimi	Hava Kirliliği Laboratuvar Hizmetleri	Temizsu Arıtma Tesisi Yapımı
Çevre Yönetim Sistemleri	İş Sağlığı ve Güvenliği	Temizsu Laboratuvar Hizmetleri
Çevresel Etki Değerlendirmesi	Kalite Yönetim Sistemleri	Toprak Kirliliği ve Kontrolü
Deniz Deşarjı Yapılarının Projelendirilmesi	Katı Atık Depolama Sahaları Rehabilitasyonu
Deniz Kirliliği ve Kontrolü	Katı Atık Depolama Sahalarının İşletilmesi