Çınar, Diyarbakır
| Çınar | |
|---|---|
 | |
 Diyarbakır | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Diyarbakır |
| Coğrafi bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Zikrullah Erdoğan |
| • Belediye başkanı | Semra Akyüz (DEM Parti) |
| Rakım | 680 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 74.207 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 76.798 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 412 |
| İl plaka kodu | 21 |
Resmî site http://www.cinar.gov.tr | |
Çınar, Diyarbakır ilinin bir ilçesidir. İlçenin yüzölçümü 1.934 km²’dir.[2]
Cumhuriyetin ilk yıllarında Diyarbakır merkeze bağlı büyük bir köy olan Çınar 23 Haziran 1937 yılında, 3223 sayılı kanun ile bağımsız ilçe haline gelmiştir. Önceleri adı "Melkis" olup merkezi daha sonra "Hanakpınar" mahallesi yakınlarına taşınan ilçenin, 1937'den önce adı "Akpınar" ve "Hanakpınar" olarak bilinmekteydi.
Tarihi eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Süleyman Ağa Mağaraları
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıkonak mahallesi yakınlarında Göksu Çayı kenarında halk arasında Karaçay denilen bölgededir. Kayalık olan yüksek bir dağ oyularak odalar açılmıştır. 2000 yıl öncesi izlerini taşımaktadır. Rivayete göre burada Süleyman Ağa adında birinin oturduğundan "Süleyman Ağa Mağaraları" denilmektedir.
Şikeftan Mağaraları
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıkonak Mahallesi yakınlarında Göksu Çayı kenarındadır. Süleyman Ağa mağaraları tipinde olup, aynı döneme aittir.
Zerzevan Kalesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Zerzevan Kalesi, Diyarbakır-Mardin Karayolu üzerinde olup Demirölçek mahallesinin 1,5 km güneyindedir. Çevrenin en yüksek tepesi üzerinde kurulmuştur. Eskiden yer yer 70 metre yüksekliğinde surlarla çevrili olan Kaleden günümüze sadece kalenin ve konutların yıkılmış duvarları kalmıştır. Genel olarak Silifke'deki uzunca burç yerleşimini anmaktadır. Kalede yaşayanların içme suyu ihtiyaçlarını karşıladıkları Diyarbakır-Mardin Karayolu kenarında geçen dereye inen yeraltı tüneli kapanmıştır. İpek yolu üzerinde kurulan bu kalenin karakol görevi gördüğü tahmin edilmektedir. Kalenin ve surların taş boyları 2 metre, dar kenarları ise yarımşar metrelik dikdörtgen bloklardır.
Aktepe Minaresi
[değiştir | kaynağı değiştir]Aktepe mahallesindedir. Osmanlı döneminde kaldığı tahmin edilmektedir. Küllahı olamayan kesme taştan minarenin ait olduğu caminin birkaç kenar duvarı da yanında bulunmaktadır. Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Müdürlüğünce tescili yapılmıştır.
Jüşnehamke Mağarası
[değiştir | kaynağı değiştir]Mardin yolu üzerinde bulunan Göksü Barajının alt kısmında bulunan H. kale mağarası çınarın en büyük ve uzun mağarasıdır. Aynı zaman karşısında bulunan mağara onların bir mahallesinin karşısında olmasından dolayı onların köy ismi olan "jüşnehamke" mağarası olarak da anılmaktadır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1940[3] | 12.377 | 828 | 11.549 |
| 1945[4] | 11.708 | 715 | 10.993 |
| 1950[5] | 15.384 | 914 | 14.470 |
| 1955[6] | 17.789 | 1.308 | 16.481 |
| 1960[7] | 21.010 | 1.504 | 19.506 |
| 1965[8] | 24.354 | 2.344 | 22.010 |
| 1970[9] | 28.344 | 3.823 | 24.521 |
| 1975[10] | 30.272 | 4.949 | 25.323 |
| 1980[11] | 35.668 | 6.115 | 29.553 |
| 1985[12] | 42.988 | 8.049 | 34.939 |
| 1990[13] | 50.445 | 10.080 | 40.365 |
| 2000[14] | 58.583 | 13.282 | 45.301 |
| 2007[15] | 62.871 | 12.725 | 50.146 |
| 2008[16] | 65.964 | 11.936 | 54.028 |
| 2009[17] | 67.504 | 11.627 | 55.877 |
| 2010[18] | 68.950 | 11.666 | 57.284 |
| 2011[19] | 66.178 | 11.634 | 54.544 |
| 2012[20] | 67.008 | 12.037 | 54.971 |
| 2013[21] | 68.530 | 68.530 | veri yok |
| 2014[22] | 69.380 | 69.380 | veri yok |
| 2015[23] | 70.519 | 70.519 | veri yok |
| 2016[23] | 71.672 | 71.672 | veri yok |
| 2017[23] | 72.682 | 72.682 | veri yok |
| 2018[23] | 74.207 | 74.207 | veri yok |
| 2019[23] | 75.640 | 75.640 | veri yok |
| 2020[23] | 76.798 | 76.798 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]İklim olarak karasal iklim söz konusudur. Çarıklı beldesinin etkisinden ve Bismil'den gelen çöl sıcaklarının etkisinden yazları çok sıcak geçer, ancak çınar genelde haziran ve ağustos aylarında yüksek sıcaklıklar yaşar. Haziranda en yüksek 45,2, ağustosta da 48,9 dereceyi bulan gölge sıcaklık değerleri ölçülmüştür. Kışın ise Karacadağ'ın da etkisiyle soğuk geçer. En düşük kış sıcaklığı -28,7 dereceyle 31 Aralık 2007 tarihinde ölçülmüştür.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "HGM | Harita Genel Müdürlüğü - Ulusal Haritacılık Kurumu". www.harita.gov.tr. 7 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-12-09.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çınar Nüfusu - Diyarbakır". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Diyarbakır Çınar Nüfusu". nufusune.com.
 | Diyarbakır ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Türkiye'deki bir ilçe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Otorite kontrolü |
|
|---|
