Zeynep Sultan
| Zeynep Sultan | |
|---|---|
| Doğum | y. 1715 Topkapı Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 25 Mart 1774 (58-59 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin | Zeynep Sultan Camii, Fatih, İstanbul |
| Eş(ler)i | Sinek Mustafa Paşa Melek Mehmed Paşa |
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
| Babası | III. Ahmed |
| Dini | İslam |
Zeynep Sultan veya Zeynep Âsımâ Sultan (y. 1715, İstanbul - 25 Mart 1774, İstanbul), Osmanlı padişahı III. Ahmed'in kızı, III. Mustafa ile I. Abdülhamid'in kız kardeşi.
Doğum
[değiştir | kaynağı değiştir]Zeynep Sultan, 1715 yılında Topkapı Sarayı'nda doğdu. Babası Sultan III. Ahmed'dir.[1]
İlk evlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Zeynep Sultan, 1728'de (Küçük) Sinek Mustafa Paşa ile (Küçük) vezir'in yeğeni Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ile evlendi.[2] Düğün töreni Topkapı Sarayı'nda gerçekleşti. 8 Aralık'ta Zeynep'in çeyizini Kıbleli Sarayı olarak bilinen sarayına göndermiş ve ertesi gün düğün alayı gerçekleştirilmiştir.[3][4]
İkinci evlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]1764 yılında Mustafa Paşa'nın ölümünden sonra Zeynep Sultan, daha önce üvey kardeşi III. Mustafa döneminde Osmanlı donanmasının büyük amirali olan Melek Mehmed Paşa ile 1765 yılında evlenmiştir. Melek Mehmed Paşa, iki kez Kaptan-ı derya olarak görev yapmış ve 1792'de sadrazamlık yapmıştır.[5][6]
Hayır kurumları
[değiştir | kaynağı değiştir]Zeynep Sultan, 1769'da Eminönü'nde "Ruh-i Sultaniye Camii" olarak bilinen bir cami bağışladı. Caminin yanında bir okul ve çeşme inşaası da vakfın bir parçası. [5][7] Bugün Zeynep Sultan Camii.[8]
Gülhane Parkı karşısında eğimli ve dar bir araziye yerleşen külliye binaları ihata duvarıyla çevrili, doğu ve batı yönünde iki girişi bulunan bir bahçe içerisinde yer alır. Sıbyan mektebinin olduğu batı tarafındaki kapı üzerine “Duâcızâde” imzalı, 1769 tarihli, celî sülüsle Yâsîn sûresinin 58. âyeti yazılmış, kitâbenin üstü mermer bir tepelikle taçlandırılmıştır. Külliye arsasının eğimi ve yükseklik farkı cami, sıbyan mektebi ve medresenin kat görünüşlerini etkilemiş, batı tarafında bodrum katı açıklıklarına yer verilememiştir.[9]
Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Zeynep Sultan 25 Mart 1774'te öldü[6] ve Eminönü'nde bulunan kendi camisine gömüldü.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kurşun, Zekeriya (2005). Üsküdar Sempozyumu II, 12-13 Mart 2004: bildiriler, Cilt 1. Üsküdar Belediyesi. s. 198. ISBN 978-9-759-20195-1.
- ^ Uluçay 2011, s. 133.
- ^ Duindam, Tülay; Artan; Kunt, Metin (11 Ağustos 2011). Royal Courts in Dynastic States and Empires: A Global Perspective. BRILL. ISBN 978-9-004-20622-9.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 439.
- ^ a b Uluçay 2011, s. 134.
- ^ a b Sakaoğlu 2008, s. 440.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 440-1.
- ^ Sumner-Boyd, Hilary; Özgürce, John (30 Kasım 2009). İstanbul'da Gezinmek: Klasik Şehir Rehberi. Tauris Parke Ciltsiz Kitaplar. ISBN 978-0-857-73005-3.
- ^ "ZEYNEB SULTAN KÜLLİYESİ İstanbul Eminönü". İslam Ansiklopedisi. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2020.
- ^ Uluçay 2011, s. 135.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- M. Cağatay, Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Oğlak Yayınları.
- Necdet, Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayınları. 978-9-753-29623-6.