The Well (Doctor Who)

315 – "The Well"
Doctor Who bölümü
Ekip
Doktor Ncuti Gatwa (On Beşinci Doktor)
Yol arkadaşı Varada Sethu (Belinda Chandra)
Diğerleri Annabel Brook – Hanno Yeft Luke Rhodri – Callo Rence Bethany Antonia – Mo Gilliben Gaz Choudhry – Kai Sabba Christopher Chung – Cassio Palin-Paleen Caoilfhionn Dunne – Shaya Costallion Gary Pillai – Albie Bethick Rose Ayling-Ellis – Aliss Fenly Frankie Lipman – Sal Van Hyten Paul Kasey – Adı Yok Jermaine Dominique – Ulric Dazen Anita Dobson – Bayan Flood Amy Tyger – Val Vivo
Prodüksiyon
Senarist	Russell T Davies Sharma Angel-Walfall
Yönetmen	Amanda Brotchie
Yapımcı	Chris May
Yürütücü yapımcı(lar)	Russell T Davies Julie Gardner Jane Tranter Joel Collins Phil Collinson
Bölümün müzik bestecisi	Murray Gold
Seri	15. sezon
Tarih	26 Nisan 2025 (2025-04-26)
Kronoloji
← Önceki Sonraki → "Lux" "Şanslı Gün"

"The Well", Birleşik Krallık bilimkurgu dizisi Doctor Who'nun 15. sezonunun üçüncü bölümüdür. Russell T Davies ve Sharma Angel-Walfall tarafından yazılan bölümün yönetmenliğini Amanda Brotchie üstlenmiştir. Bölüm, 26 Nisan 2025'te BBC iPlayer, BBC One ve Disney+ platformunda yayımlandı.

Bölümde On Beşinci Doktor (Ncuti Gatwa) ve yol arkadaşı Belinda Chandra (Varada Sethu), İletişimin tamamen kesildiği bir maden kolonisine varırlar. Yaptıkları incelemeler sonucunda, mürettebattan sağ kalan tek kişi olan işitme engelli aşçı Aliss'i bulurlar. Aliss'in arkasına geçen herkesi öldüren, ona yapışmış bir uzaylı varlığa sahip olduğu ortaya çıkar. Aliss karakterini Rose Ayling-Ellis canlandırdı ve oyuncu kadrosu Britanya İşaret Dili konusunda eğitim aldı, çekimlerde işaret dilinin doğru ve otantik olmasını sağlamak için bir danışman da sette bulunmuştu.

2008'deki "Midnight" bölümünün devamı niteliğindeki bu hikâye, başlangıçta Nijeryalı ruhlar olan Orisha'lara odaklanacak şekilde planlanmıştı. Ancak Orisha'ların gerçek bir dine ait olması nedeniyle bu fikirden vazgeçildi. Davies, hikâyenin "Midnight" bölümündeki fikirlerle benzerlik taşıdığını fark edince, bağımsız bölüm fikri bir devam hikâyesine dönüştürüldü. Bölümün çekimleri, Şubat 2024'te Galler'in Bridgend bölgesindeki Pant Quarry'de gerçekleştirildi.

Bölüm, eleştirmenlerden büyük ölçüde olumlu yorumlar aldı ve özellikle oyuncu performansları övgü topladı. Midnight Varlığı'nın geri dönüşü ise karışık tepkiler aldı; bazı eleştirmenler varlığın etkili biçimde kullanıldığını düşünürken, bazıları bu geri dönüşü gereksiz buldu ve varlığın gizemini zedelediğini ifade etti. Bölümün Gareth L. Powell tarafından yazılan roman uyarlamasının Temmuz 2025'te yayımlanması planlanmaktadır.

Konu

24 Mayıs 2025'e hâlâ dönemeyen Doktor ve Belinda Chandra, TARDIS ile 500.000 yıl sonraki bir uzay gemisine inerler. Shaya Costallion önderliğindeki bir grup askerle karşılaşırlar ve hemen bir gezegene yapılan yörüngesel inişe dahil edilirler. Yüzeye indiklerinde, askerlerin bir madencilik kolonisiyle iletişimin kesilmesini araştırdıklarını öğrenirler. Kolonide katliam izlerine rastlarlar; tüm aynalar kırılmış ve kolonistler öldürülmüştür, yalnızca işitme engelli bir aşçı olan Aliss Fenly hayatta kalmıştır. Aliss, yanındaki arkadaşının çıldırıp kendisine saldırdığını ve onu öldürmek zorunda kaldığını söyler. Belinda ve askerlerin çoğu Aliss'le kalırken; Doktor, Shaya ile birlikte koloninin kontrol merkezine gider. Orada, madencilik operasyonunun merkezinde dev bir kuyu olduğunu keşfederler. Doktor ve Belinda ayrı ayrı, askerlerin ve kolonistlerin Dünya'yı veya insan ırkını hiç duymadıklarını öğrenir.

Doktor, kolonistlerin kaydettiği son videoyu inceler ve kuyudan bir şeyin çıktığına dair ipuçları bulur. Shaya, gezegenin eskiden Geceyarısı olarak bilindiğini söyler ve Doktor, 400.000 yıl önce bu gezegende gizemli bir varlıkla karşılaştığını hatırlar. Bu sırada, Belinda kısa süreliğine Aliss'in arkasında bir şey gördüğünü düşünür, ancak grup daha yakından bakınca bir şey bulamaz. Bir asker Aliss’in tam arkasına geçtiğinde ise, havaya savrularak ölür. Doktor ve Shaya gruba geri döner. Belinda, Aliss'in arkasında gizlenen bir varlık olduğunu ve Aliss'in merkezde olduğu bir saat kadranı gibi düşünüldüğünde, tam gece yarısı (12 yönü) noktasına geçen herkesin öldüğünü teorileştirir. Aliss, onu öldüren kişinin varlığı devralacağını doğrular. Shaya'nın harekete geçmemesinden bıkan asker Cassio Palin-Paleen, komutayı onun elinden alır ve Aliss'in arkasında durup saldırıya geçmek ister. Aliss ona dönerken, arkasında kalan birkaç asker daha ölür. Sonunda Shaya kontrolü geri alır ve Aliss'e dönmesini emrederek Cassio'nun ölümüne neden olur.

Doktor, varlıkla iletişim kurmaya çalışır ve ikisinin birbirini tanıdığı görülür. Doktor, varlığın ev sahibiyle fısıltılar yoluyla iletişim kurduğunu ve Aliss'in işitme engelli olduğu için bundan etkilenmediğini anlar. Varlığın kendi yansımasından korktuğunu tahmin eden Doktor, rafine cıva sızıntısı kullanarak sıvı bir ayna oluşturur. Bu noktada Aliss serbest kalır. Grup koloniden kaçmaya çalışır. Aliss ve iki asker önce ayrılır, ancak diğerleri fark etmeden hava kilidinde dört yaşam belirtisi görünür. Doktor, Belinda, Shaya ve asker Mo Gilliben tam ayrılacakken, varlığın Belinda'nın arkasına geçtiği ortaya çıkar. Shaya, Belinda'yı ölümcül olmayan bir şekilde vurarak onu kurtarır ve varlığın kendisine geçmesini sağlar. Ardından koloni içerisinde koşarak kuyunun içine atlar.

Belinda, TARDIS’te hayata döndürülür. Doktor ile birlikte, gelecekte Dünya'nın ve insanlığın unutulmuş olması konusunda endişelerini paylaşır. Bu sırada, ana gemide, Mo yaşananları Bayan Flood'a rapor eder ve Doktor'un koloni alanının yok edilmesi emrini iletir. Bayan Flood, Doktor'un bir vindikatör kullandığını öğrenince memnun olur. Mo ve bir başka asker, TARDIS'in kaybolma sesini duyar. Etrafta bir şey bulamazlar, ancak Mo, diğer askerin arkasına baktığını fark eder ve korkmaya başlar. Ardından fısıltılar duymaya başlar, bu da varlığın Mo'yu yeni ev sahibi olarak kullanarak kaçtığını gösterir.

Yapım

Geliştirme

"The Well"in senaryosu Russell T Davies ve Sharma Angel-Walfall tarafından yazıldı. Angel-Walfall, sezonun dört konuk senaristinden biriydi. Angel-Walfall işe alınmadan önce, Jane Tranter ile başka bir Bad Wolf yapımında çalışıyordu. Tranter, Angel-Walfall'u Russell T Davies'e önerdi ve Davies onunla bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmeden önce Davies, Angel-Walfall'un yazdığı bir "doğaüstü-korku tarzı drama" senaryosunu okudu ve bu senaryoyu hikâyenin tonu için temel aldı. Angell-Walfall, çocukken Davies'in konuşma yaptığı bir etkinliğe katılmıştı ve televizyon sektörüne girdiğinde onunla çalışmayı hayal etmişti. Davies ve Walfall, bu bölüm üzerinde birlikte yoğun bir "gidip gelme" süreci yaşadılar ve bölümü geliştirmek için yakın şekilde çalıştılar. Davies, sezonu önceden tanıtırken, bölümlerin birinde "beklenmedik bir devam hikâyesi" olduğunu söylemişti. Bunun üzerine "The Well" bölümünün şu bölümlerin devam hikâyesi olduğu yönünde birçok teori ortaya atıldı: "The Impossible Planet" / "The Satan Pit" (2006), "Midnight" (2008), "The Waters of Mars" (2009) ve "Wild Blue Yonder" (2023). Sonuç olarak, bölümün "Midnight" bölümünün devamı olduğu ve hikâyenin aynı gezegende 400.000 yıl sonra geçtiği ortaya çıktı.

Senaryonun ilk versiyonunda, baş düşmanların Nijerya kökenli ruhlar olan Orishalar olması planlanıyordu. Ancak senaristler, Orishaları doğru bir bakış açısından ele almanın bir yolunu bulamayınca, hikâye bir devam bölümüne dönüştürüldü. Davies, bölüm için "The Thirteen" (On Üçler) adını da düşünmüştü.

Ekip

Aliss Fenly rolünü oynayan Rose Ayling-Ellis

Aliss Fonly karakterinii, işitme engelli oyuncu Rose Ayling-Ellis canlandırdı. Ayling-Ellis, rolünü oynarken Britanya İşaret Dili (BSL) kullandı. Yönetici yapımcı Phil Collinson, rolün başlangıçta işitme engelli bir oyuncu için yazılmadığını ve Rose Ayling-Ellis'in seçilmesinin ardından Russell T Davies'in senaryoda bazı değişiklikler yapmak zorunda kaldığını açıkladı. Oyuncu, Casting yönetmeni Andy Pryor tarafından önerilmişti. Ayling-Ellis ve Gatwa, birbirleriyle sahnelerinde BSL kullanarak iletişim kurdu. Bu değişikliklerin ardından, senaryo bir danışmana uygunluk kontrolü için gönderildi ve özellikle işitme engelli bireylerle işaret dili kullanarak yapılan iletişimde yaşanan paranoya deneyimini anlatan bir replik nedeniyle "çok olumlu bir rapor" alındı.

Christopher Chung, bölümde Cassio karakterini canlandırdı. Chung, bu role seçilmeden önce "Knock Knock" (2017) dâhil olmak üzere iki farklı Doctor Who bölümü için de seçmelere katılmıştı. Bölümde ayrıca, orijinal "Midnight" bölümünde olduğu gibi hiç görünmeyen varlığı Paul Kasey oynadı. Anita Dobson ise gizemli bir şekilde diziye yayılan hikâye örgüsünün bir parçası olan Bayan Flood karakteriyle tekrar göründü. Konuk oyuncu kadrosunda ayrıca Caoilfhionn Dunne ve Bethany Antonia da yer aldı.

Çekimler ve müzik

Çekimlerin yapıldığı yer, Pant Quarry.

Çekimler başlamadan önce, asker karakterlerini canlandıran oyuncular için 29 Ocak 2024'te, eski bir asker tarafından verilen bir eğitim kampı düzenlendi. Ekip ve oyuncular için ayrıca bir işitme engellilik farkındalık eğitimi de yapıldı. Bölüm, sezonun "Lux" bölümünün de dâhil olduğu üçüncü yağım blogunda çekildi. Bölümün yönetmenliği Amanda Brotchie üstlendi. Mekân çekimleri, 1 Şubat 2024'te Galler'in Bridgend bölgesindeki Pant Quarry'de yapıldı. Bazı sahneler, sıfırın altındaki sıcaklıklarda saat 02.00'a kadar çekildi.

Gatwa ve Sethu, bu bölümün çekimlerinin dizideki en zorlu çekimler olduğunu kabul etti. Sethu, kostüm nedeniyle migren yaşadığını ve kalan sahnelerinde dublörünün devreye girdiğini açıkladı. Setlerde, oyuncuların işaret dili sahnelerinde gerçekçiliğin korunmasını sağlamak için bir danışman da bulunuyordu. Daha basit ve doğru hareketler sağlamak amacıyla geleneksel yöntemler yerine dört noktalı bir vinç sistemi kullanıldı. Temel çekimler bittikten sonra bile dublör sahnelerinin çekimlerine devam edildi. Farklı bir bakış açısı elde etmek için bir GoPro kamera da kullanıldı. Diğer projeleri nedeniyle bölümün senaristi Angel-Walfall, kayıt seanslarına katılamadı ve bölümün yayın öncesi son hâlini izleyemedi. Bölümde, daha önce "The End of the World" (2005) bölümünde de kullanılan Britney Spears'ın "Toxic" şarkısına yer verildi.

Yayımlanma ve tepkiler

Profesyonel reytingler

Toplam puanlar
Kaynak	Reyting
Rotten Tomatoes (Tomatometer)	%91
Rotten Tomatoes (Ortalama Skor)
İnceleme puanları
Kaynak	Reyting
The A.V. Club	A-
Bleeding Cool	8/10
Evening Standard
GamesRadar+
IGN	5/10
Radio Times
Vulture

Yayımlanma

"The Well", 26 Nisan 2025'te aynı anda Birleşik Krallık'ta Batı Avrupa Yaz Saati'ne (BST) göre 08.00'da BBC iPlayer'da ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Pasifik Zaman Dilimi'ne göre 12.00'da Disney+ platformunda yayımlandı. Daha sonra aynı gün, 2024-25 FA Cup yarı final maçının uzaması sebebiyle BBC One'da BST'ye göre 19.20'de yayımlandı. Disney ayrıca bölümün uluslararası dağıtımını da üstlendi.

Reytingler

Bölüm, BBC One'da yayımlandığı gece yaklaşık 1,9 milyon seyirci tarafından izlenerek önceki bölüme göre izlenme sayısında artış gösterdi. Kanalda günün en çok izlenen dördüncü programı oldu.

Eleştiriler

Den of Geek'ten Stefan Mohamed, bölümün oyunculuk performanslarını övdü ancak Varlık'ın saldırı yöntemini ve Bayan Flood'ın kısa görünümünü eleştirdi; bu yan hikâyenin, önceki sezonun olay örgüsüne fazla benzediğini düşündüğünü belirtti. GamesRadar+'tan Will Salmon da özellikle Ayling-Ellis ve Dunne'ın performanslarını öne çıkararak yardımcı oyuncu kadrosunu övdü. Evening Standard'dan Vicky Jessop, bölümün ilk perdesini, sonunu ve Varlık'ın geri dönüşüne dair sürpriz gelişmeyi öne çıkardı. Engadget için yazan Daniel Cooper, Ayling-Ellis'in performansını ve işitme engelli bireyler için sağladığı temsiliyeti övdü. IGN yazarı Robert Anderson ise bölümü eleştirdi; Varlık'ın geri dönüşü dışında bölümün "içerikten yoksun" olduğunu, yardımcı oyuncu kadrosunu ve Gatwa'nın performansını yetersiz bulduğunu belirtti.

Midnight'taki Varlık'ın geri dönüşü ise karışık tepkiler aldı. Mohamed, Varlık'ın bölümdeki kullanımını övdü ve onu etkileyici şekilde korkutucu buldu. The New York Times'ta bir eleştiri kaleme alan Isobel Lewis, hikâyenin "uzun süredir eksikliği hissedilen bir korku duygusunu canlandırdığını" yazdı. Lewis, The A.V. Club için yazdığı ikinci incelemede ise Davies'in "beklentileri altüst ettiğini" belirtti ve yalnızca belirli tek bölüm düşmanlarının 17 yıllık bir aradan sonra geri dönebileceği görüşünü dile getirdi. The Nerdist'ten Kyle Anderson da Varlık'ı vurguladı ve yaratığın iyi değerlendirilmiş bir evrim geçirdiğini düşündü. Jessop, Varlık'ın kullanımını eleştirdi; ilk göründüğü bölümdeki gizemini korusa da bu tekrar ortaya çıkışının daha az etkileyici olduğunu belirtti. Salmon da benzer şekilde, sürpriz etkili olsa da Varlık'ın açığa çıkışının bölüme çok şey katmadığını, özellikle bu bölümde yaratığın ilk kez göründüğü bölümden farklı çalıştığı için etkisinin azaldığını ifade etti. Anderson ise Varlık'a getirilen yeni eklemelerin bölümü "Midnight"tan ayırmak açısından önemli olduğunu belirtti ama Varlık’ın kullanımını klişelere saplanmış ve orijinaldeki gizemini yitirmiş buldu. Varlık'ın geri dönüşünün, ilk bölümdeki etkisini "aşındırdığını" ifade etti.

Bölümün romantasyonu

The Well

Yazar	Gareth L. Powell
Yayım	10 Temmuz 2025
Yayımcı	BBC Books
Sayfa	192
ISBN	9781785949562
'Doctor Who book: Target novelisations serisi

Bölümün romanlaştırılmış versiyonu Gareth L. Powell tarafından yazıldı. Kitabın 10 Temmuz 2025'te Target Collection'ın bir parçası olarak piyasaya sürülmesi planlanmaktadır.

Dış bağlantılar

• IMDb'de "The Well"