Pota

Başlığın diğer anlamları için Pota (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Czochralski yöntemiyle silikon külçelerinin üretiminde kullanılan modern bir pota.

Bir pota, metallerin veya diğer maddelerin eritilebileceği veya çok yüksek sıcaklıklara maruz bırakılabileceği bir kaptır. Potalar tarihsel olarak kilden yapılmış olsalar da, içeriğini eritecek veya başka şekilde değiştirecek kadar yüksek sıcaklıklara dayanabilen herhangi bir malzemeden (seramik, porselen, aluminyum oksit, zirkonyum dioksit, grafit, cam veya metal (nikel, platin, vb.)) yapılabilirler.

Etimoloji

Farsça پوته romanize: pōta "hazne, kazan, metal eritme kabı" sözcüğünden dilimize geçmiştir. Farsça sözcük ise Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen pōtak sözcüğünden dönüşmüştür.

Varyantlar

Eritme potası

Laboratuvarda, alev üzerinde kil üçgen şeklinde ısıtılabilmeleri için tipik olarak konik tabanlı potalar kullanılır. Porselen potalar genellikle sadece bir kez kullanılır. Porselenin yanı sıra, nikel , platin ve kuvars camı potalar için en yaygın kullanılan malzemelerdir. Platin potalar, etkilenmeden çok yüksek sıcaklıklarda kullanılabilir. Bununla birlikte, diğer bazı numune malzemeleri çatlamaya veya kimyasal saldırıya karşı hassastır. Kuvars cam potalar termal şoka karşı son derece dayanıklıdır ve hasar görmeden kızgın halde soğuk suya daldırılarak soğutulabilir. Buharlaşmayı önlemek ve iç kısmın soğumasını engellemek için genellikle bir kapak kullanılır.

Pota altlığı, potaların yerleştirildiği alçak kenarlı porselen bir kaptır. Pota altlığı, potanın taşması veya kırılması durumunda fırınların kirlenmesini önler.

Özel bir durum, katı numuneleri gaz akımında ısıtmak için kullanılan Rose potasıdır. Delikli bir kapakla örtülüdür ve bu kapağın açıklığından açılı bir porselen tüp gazın verilmesini sağlar.

Ayrıca bakınız

• Döküm
• Dökümhane
• Kireç ocağı

Konuyla ilgili yayınlar

1. Craddock P., 1995, Early Metal Mining and Production, Edinburgh University Press Ltd, Edinburgh
2. Hauptmann A., T. Rehren & Schmitt-Strecker S., 2003, Early Bronze Age copper metallurgy at Shahr-i Sokhta (Iran), reconsidered, T. Stollner, G. Korlin, G. Steffens & J. Cierny, Eds., Man and mining, studies in honour of Gerd Weisgerber on occasion of his 65th birthday, Deutsches Bergbau Museum, Bochum
3. Martinon-Torres M. & Rehren Th., 2009, Post Medieval crucible Production and Distribution: A Study of Materials and Materialities, Archaeometry Vol.51 No.1 pp49–74
4. O. Faolain S., 2004, Bronze Artefact Production in Late Bronze Age Ireland: A Survey, British Archaeological Report, British Series 382, Archaeopress, Oxford
5. Rehren, Th. and Papakhristu, O., 2000, Cutting Edge Technology – The Ferghana Process of Medieval crucible steel Smelting, Metalla, Bochum, 7(2) pp55–69
6. Rehren T. & Thornton C. P, 2009, A truly refractory crucible from fourth millennium Tepe Hissar, Northeast Iran, Journal of Archaeological Science, Vol. 36, pp2700–2712
7. Rehren Th., 1999, Small Size, Large Scale Roman brass Production in Germania Inferior, Journal of Archaeological Science, Vol. 26, pp 1083–1087
8. Rehren Th., 2003, Crucibles as Reaction Vessels in Ancient Metallurgy, Ed in P. Craddock & J. Lang, Mining and Metal Production Through the Ages, British Museum Press, London pp207–215
9. Roberts B. W., Thornton C. P. & Pigott V. C., 2009, Development of Metallurgy in Eurasia, Antiquity Vol. 83 pp 1012–1022
10. Scheel B., 1989, Egyptian Metalworking and Tools, Shire Egyptology, Bucks
11. Vavelidis M. & Andreou S., 2003, Gold and Gold working in Later Bronze Age Northern Greece, Naturwissenschaften, Vol. 95, pp 361–366
12. Zwicker U., Greiner H., Hofmann K. & Reithinger M., 1985, Smelting, Refining and Alloying of copper and copper Alloys in Crucible Furnaces During Prehistoric up to Roman Times, P. Craddock & M. Hughes, Furnaces and Smelting Technology in Antiquity, British Museum, London