Oksitan-Romen dilleri

Oksitan-Romen
Coğrafi dağılım	Fransa, İspanya, Andorra, Monako, İtalya
Sınıflandırma	Hint-Avrupa İtalik Latin-Falisk Latince Latin/Romen İtalo-Batı Batı Latin Gallo-Romen (tartışmalı) Oksitan-Romen
Alt bölümler	Katalanca/Valensiyaca Oksitanca Aragonca (bazen) Gardiol?
Önceki formlar	Eski Latince Halk Latincesi Ön-Romence Eski Oksitanca
Oksitanca mor tonlarında, Katalanca kırmızı tonlarında ve Aragonca sarı tonlarında gösterilmiştir.

Oksitan-Romen dilleri (Katalanca: llengües occitanoromàniques, Oksitanca: lengas occitanoromanicas, Aragonca: luengas occitanoromanicas); Güney Fransa ile Kuzeydoğu İspanya'da konuşulan Katalanca/Valensiyaca, Oksitanca ve bazen de Aragonca dillerini kapsayan bir Latin dilleri koludur.

Oksitan-Romen dillerinin daha geniş Latin dil grupları içinde sınıflandırılması, Batı Latin lehçe sürekliliğinde geçişsel nitelikler taşımasından ötürü süregelen bir tartışma konusudur.

Gardiol dili (Guardiaca), Glottolog tarafından Oksitan-Romen içinde bağımsız bir dil olarak sınıflandırılmıştır, diğerleri tarafından bir Oksitanca lehçesi olarak da sınıflandırılmıştır.

Kapsamı

Bu grup; Fransa'nın güney kesimlerinde (Oksitanya; Kuzey Katalonya dahil), Doğu İspanya'da (Katalonya, Valensiya, Balear Adaları, La Franja, Carche, Kuzey Aragon), İtalya'nın bazı kısımlarında (Oksitan Vadileri, Alghero, Guardia Piemontese), Andorra'da ve Monako'da konuşulan ve tarihi olarak Aragon Tacına bağlı Trablus Kontluğu'nda konuşulmuş olan dilleri kapsar. Bu grubun varlığı hem dilbilimsel hem de siyasi temellerde tartışılmaktadır.

Katalancanın sınıflandırması

Oksitan-Romen dillerinin sınıflandırması, 19. yüzyılın ortalarından beri tartışılmaktadır. Bazı dilbilimcilere göre hem Oksitanca hem de Katalanca/Valensiyaca, Gallo-Romen dili sayılmalıdır. Diğer dilbilimciler, Oksitanca konusunda aynı görüşteyken Katalanca ve Aragoncayı İber-Romen dili olarak görmektedirler. Mesele, grubun Batı Latin lehçe sürekliliği içindeki geçişsel nitelikleri nedeniyle karmaşıktır. Oksitan-Romen dilleri, hem Gallo-Romen hem de İber-Romen ile ortak özellikler bulundurmakla beraber bu dillerlle belli miktarda karşılıklı anlaşılabilirliğe de sahiptir. Ayrıca tarihsel olarak bu dil gruplarından büyük ölçüde etkilenmiş ve kelimeler alıntılamıştır, bu da net sınıflandırmayı daha da belirsizleştirir.

Mesele dilsel olduğu kadar siyasidir de çünkü Gallo-Romen ve İber-Romen şeklindeki ayrım, Fransa ve İspanya ulus devletlerine dayanmaktadır, haliyle tarihi ve dilbilimsel kriterlerden ziyade bölgesel kriterler baz alınmaktadır. İber Yarımadası'ndaki dillerin birliğini savunan ana isimlerden biri olan İspanyol filolog Ramón Menéndez Pidal ve -uzun bir süre boyunca- İsviçreli dilbilimci Wilhelm Meyer-Lübke (Das Katalanische, Heidelberg, 1925) gibi diğer dilbilimciler, Oksitanca ve Katalanca arasındaki akrabalığı desteklemiştir. Aragonca diğer iki dil kadar çalışılmadığından bazıları halen daha İspanyolca lehçesi olarak görmekte.

8. yüzyıldan 13. yüzyıla dek Oksitanya ve Katalonya arasında net bir sosyodilbilimsel ayrım yoktu. Örneğin Provencelı trubadur Albertet de Sestaró şöyle demiştir: "Keşişler, sizin bilginize göre hangisi daha iyidir söyleyin bana: Fransızlar mı yoksa Katalanlar mı? Buraya Gaskonya, Provence, Limousin, Auvergne ve Viennois'yı koyacağım; diğer tarafta da iki kralın ülkesi olacak.". Marsilya'da tipik bir Provencelı (Provençal) şarkısına "Katalan şarkısı" denmektedir.

Aragoncanın sınıflandırması

Aragonca, Katalanca ve Oksitanca kadar çok çalışılmış bir dil değildir. Küçük bir alana yayılmış ve kırsal kesimlerde konuşulmuş olması gibi çoğunlukla dil dışı nedenlerle tarih boyunca pek çok kez göz ardı edilmiş ve bir İspanyolca lehçesi olarak görülmüştür.

Bu dil yüzyıllar boyunca dışlanmış, ya bozuk bir lehçe ya da ikinci sınıf bir dil olarak etiketlenmiştir. Aragon’un Kastilya ile birleşmesinin hemen ardından İspanyolca prestij dili haline gelmiş ve Aragonca’nın kullanımı gerilemeye başlamıştır. Uzun yıllar boyunca devlet ve idare tarafından kullanılmış olmasına rağmen Aragonca hızla gayriresmi ortamlarda kullanılan ve hor görülen bir dile dönüşmüştür.

Bu iki dillilik (diglosya) durumu, bugün halen devam eden yoğun bir İspanyolca etkisinin başlangıcı olmuştur. Aragoncaya çok sayıda İspanyolca alıntı kelime girmiş ve dilin bu andan sonraki evrimi İspanyolcayla sıkı sıkıya bağlı hale gelmiştir. Orta Çağ Aragoncasında belgelenmiş bazı dilbilgisel özellikler kaybolmuştur; örneğin sıfat-fiil türetiminde kullanılan Latince -ŪTUM eki (ör. perduto “kayıp”) yerine -ĪTUM ekinin kullanılması (ortaya çıkan perdito biçimi, İspanyolca etkisiyle birçok lehçede perdiu biçimini almıştır). Aragoncaya giren alıntı kelimelerin bir kısmı yeni kavramların adlarıyken birçoğu da sayılar ve haftanın günleri gibi günlük yaşamın temel sözcüklerindendir. Aragoncanın morfolojisi de bu süreçte etkilenmiş olabilir. Morfolojideki İspanyolca etkisine bir örnek Latincedeki kelime sonu -Ĕ, -Ŭ (sonradan -e, -o) ünlülerinin durumudur. Kelime sonu vurgusuz -e İspanyolcada korunurken Aragoncada düşme eğilimindedir (Ara. leit, İsp. leche 'süt'). -o sesiyse lehçeye ve İspanyolca etkisine bağlı olarak genellikle daha fazla korunmuştur. Merkez lehçelerden biri olan Belsetan gibi lehçeler öncesinde -n, -r, -l olduğunda kelime sonu -o'yu düşürme eğilimindeler, ör: camín (yol, patika), rar (nadir), pel (saç). Fakat hem -o hem de -e düşmesi kullanımdan düşmekte ve kelime sonu ünlüler birçok lehçede yeniden ortaya çıkmaktadır.

Öte yandan yakın dönemde yapılan çalışmalar Aragonca dilinin özüne dair daha derinlemesine bir bakış sunmuştur. Daha önce bahsedilen etkilere rağmen Aragoncayı Oksitanca ve Katalancaya yakınlaştıran pek çok özellik hala varlığını sürdürmektedir. Günlük hayatla ilgili leksikon, başka dillerin etkisine rağmen değişime karşı daha dirençlidir. Bitki, hayvan ve kırsal yaşama dair kelimeler bunun en iyi örneklerindendir:

Türkçe	Oksitanca	Katalanca	Aragonca	İspanyolca
yulaf	civada	civada	cibada ~ cebada	avena
arpa	òrdi	ordi	hordio	cebada
meşe palamudu	aglan	glà	glan	bellota
kuşburnu	gratacuol	gavarrera ~ gavarró	garrabera ~ gabardera	escaramujo
nar	milgrana	magrana ~ mangrana	minglana ~ mengrana	granada
eğreltiotu	falguièra ~ feuse	falguera	feleguera ~ felce	helecho
sincap	esquiròl	esquirol	esquirol ~ esquiruelo	ardilla

Diğer bir örnek ek-fiilin (koşaç, 'olmak') kullanımıdır. Katalanca ve İber-Romen dilleri iki farklı kelime kullanırken Aragonca ve Oksitanca bir tane fiil kullanmaktadır:

1. Oksitanca: èsser (lehçeye göre şunlar da kullanılabilir: èstre, estar, èster)

   Èster vielha. (Yaşlı olmak, Aranca)

2. Aragonca: estar

   Estar viella (Yaşlı olmak)

3. Katalanca, aynı İspanyolca gibi: ser ve estar:

   Ser vella (Yaşlı olmak. Bu durumda ser ve estar kullanımları farklı anlamlara sebep olmakta.)

Aragonca ve Oksitanca fiil çekimleri, Katalanca’daki ser fiilinin çekimleriyle büyük benzerlik gösterir ve bu durum, bu üç dili, "olmak" fiilinin kullanım şekli açısından diğer İber-Romen dillerinden ayırır. Örneğin "Buradayız!" cümlesinde bir yer belirtirken kullanılan koşacın farklı dillerdeki kullanım şekli bu farkı açıkça ortaya koymaktadır:

1. Oksitanca: sem aicí!
2. Aragonca: som aquí!
3. Katalanca: som aquí!
4. İspanyolca: estamos aquí!

Ribagorza lehçesi

Latin dilleri, lehçe sürekliliği oluşturur. Bu süreklilik içindeki her dil, diğer bir dille birçok ortak özelliği olan bir lehçesi aracılığıyla bu diğer dile bağlanma eğilimindedir. Genellikle bu lehçeler, bağladıkları iki dilin standart biçimlerinden oldukça uzaktır ve bazen X dilinin mi yoksa Y dilinin bir lehçesi olduğunu söylemek zor olabilir. Aragonca ve Katalanca arasında Ribagorzaca (Ribagorza lehçesi, Ribagorçan) adı verilen bir varyant bulunmaktadır. Bu kurucu lehçe, Aragonca ve Katalanca arasında temiz bir geçiş sağlar. Bazı dilbilimciler bunun Aragonca diline ait olduğunu, bazıları Katalanca diline ait olduğunu ve bazıları da kendi başına bir mikro dil oluşturduğunu düşünmektedir. Günümüzde lehçenin çoğu Aragonca olarak kabul edilmekte ve bölgesel hükûmetler tarafından bu şekilde tanınmaktadır. Sorun şu ki, Ribagorza lehçesi, onu diğer Aragonca lehçelerinden ziyade Katalancaya yakın kılan daha fazla özelliğe sahip. Bu nedenle Ribagorzacanın Katalanca olduğunu savunan bazı kişiler, dilin Katalancanın yanında sınıflandırılması gerektiğini savunabilirler.

Önemli bir nokta da Aragonca ile Katalanca arasında olduğu gibi Aragonca ile İspanyolca arasında böyle bir kurucu lehçenin bulunmamasıdır. Orta Çağ boyunca Eski İspanyolca ve Eski Aragonca arasında iki dil varyantı vardı: sırasıyla Riojaca ve Navarraca. Ancak İspanyolca bu iki vayantın yerine geçti ve lehçe sürekliliği, İber-Romen dilleri ile Aragonca ve diğer Latin dilleri arasında bozuldu.

İç varyasyon

Çoğu dilbilimci Katalanca ve Oksitancayı ayırır ancak her iki dil de Oksitancanın lehçelerini lehçeler üstü gruplara sınıflandırmaya çalışan Oksitan dilbilimciler tarafından yapılan çalışmalarda tek bir dil olarak ele alınmıştır; bu durum Pierre Bec ve daha yakın zamanda Domergue Sumien örneğinde de görülmektedir.

• 
  P. Bec'e göre Oksitan-Romen dillerinin üstlehçesel sınıflandırması
• 
  D. Sumien'a göre Oksitan-Romen dillerinin üstlehçesel sınıflandırması

Her ikisi de Katalancayı, Gaskoncayı ve Langedokçanın bir kısmını içeren bir Akitanya-Pirene veya İber-Öncesi grubunda bir araya gelerek Oksitancanın geri kalanını bir grupta (Sumien: Arverno-Akdeniz) veya iki grupta (Bec: Arverno-Akdeniz, Merkez Oksitanca) bırakır.

Gaskonca ya da Katalancanın; Oksitancanın lehçeleri mi yoksa bağımsız diller mi olduğu sorusu uzun süre boyunca bilimsel temellere değil, daha çok görüş ya da kabullere dayalı olarak değerlendirilmiştir. Ancak yakın dönemli iki çalışma, Gaskoncanın ayrı bir dil olarak değerlendirilmesi gerektiğini desteklemektedir. İlk kez, soruna çözüm getirme amacıyla nicel ve istatistik temelli bir yaklaşım, Stephan Koppelberg tarafından uygulanmıştır. Elde ettiği sonuçlara dayanarak Koppelberg, Katalanca, Oksitanca ve Gaskoncanın üç ayrı dil olarak sınıflandırılması gerektiği sonucuna varmıştır. Daha yakın bir tarihte, Y. Greub ve J.P. Chambon (Paris Sorbonne Üniversitesi), Ön-Gaskoncanın oluşumunun 7. yüzyılın eşiğinde tamamlandığını, oysa Ön-Oksitanca'nın henüz şekillenmediğini ortaya koymuştur. Bu bulgular, dilbilimcileri Gaskoncanın geleneksel sınıflandırmasını terk etmeye ve “ayrı bir dil” olarak değerlendirilmesi yönünde bir eğilime sevk etmiştir. Her iki çalışma da hem Orta Çağ Oksitancası hem de Orta Çağ Gaskoncası üzerine uzmanlaşmış olan Kurt Baldinger’iın erken sezgilerini desteklemektedir. Baldinger, Oksitanca ile Gaskoncanın ayrı diller olarak sınıflandırılması gerektiğini önermiştir.

Dilsel varyasyon

Katalanca, Oksitanca ve Aragonca arasındaki benzerlikler

• Hem Katalanca hem de Oksitanca, Latincedeki kelime sonu kısa -E, -U (sonradan -e, -o) ünlülerini düşürür. Aragonca ise -E ünlüsünü her yerde, -lehçeye bağlı olarak- bazı durumlarda da -U ünlüsünü düşürür:

Türkçe	Latince		Katalanca		Oksitanca		Aragonca		İspanyolca
	Yazı	Telaffuz	Yazı	Telaffuz	Yazı	Telaffuz	Yazı	Telaffuz	Yazı	Telaffuz
ağaç gövdesi	TRÚNCU(M)	[ˈtrʊŋkũː]	tronc	[tɾoŋ(k)]	tronc	[tɾuŋ(k)]	tronco	[ˈtɾoŋko]	tronco	[ˈtɾoŋko]
el	MANUS	[ˈmanʊs]	mà	[ma]	man	[ma]	man	[man]	mano	[ˈmano]

• Eğer düşmenin sonucunda ünsüz kümesi oluşacaksa bu değişim yaşanmaz:

Türkçe	Latince	Eski Katalanca	Katalanca	Oksitanca	Aragonca
ağaç	ÁRBORE(M)	ARBRE	arbre	arbre	árbol
dört	QUÁTTOR	QUÁTRO	quatre	qautre	cuatre

• Diğer bir ortak durum da Latincedeki kelime başı FL-/CL-/PL- ünsüz kümelerinin korunmasıdır:

Türkçe	Latince	Katalanca	Oksitanca	Aragonca
anahtar	CLAVIS	clau	clau	clau
alev, ateş	FLAMMA	flama	flama	flama
dolu	PLĒNUS	ple	plen	plen ~ pleno

Oksitanca ve Aragoncanın bazı lehçeleri bu grupları öndamaksıllaştırır.

• Sözlüklerin büyük bir kısmı ortaktır ve yazılı kelimeler genellikle Katalanca, Aragonca ve Oksitanca arasında karşılıklı anlaşılabilirdir:

Türkçe	Latince	Katalanca	Oksitanca	Aragonca
eski	VÉCLA(M)	vella	vièlha	viella
gece	NOCTEM	nit	nuèit ~ nuèch	nueit ~ nit
yüksel-	PODIŌ	pujar	pujar	puyar
ye-	MANDŪCĀRE	menjar	manjar	minchar
al-	PRĒNDŌ	prendre	préner ~ prendre	prener ~ prenre
orta, yarı	MÉDIU(M)	mig	mièg	meyo
yeter, yeterli	PRŌDE	prou	pro ~ pron	prou ~ pro
ben	ÉGO	jo	ieu	yo
takip et-	SÉQUERE	seguir	seguir	seguir(e)
yaprak	FÓLIA(M)	fulla	fuèlha	fuella ~ fulla
sabah	MĀTŪTĪNUS	matí	matin	maitín

Katalanca, Oksitanca ve Aragonca arasındaki farklılıklar

Ünlü sistemlerindeki farklılıkların çoğu, vurgusuz hecelerde gerçekleşen nötralleşmelerden kaynaklanmaktadır. Her Oksitanca hem de Katalanca vurgulu hecede çok sayıda farklı ünlü bulunabilirken, fonolojik olarak farklı ünlüler vurgusuz hecede aynı şekilde telaffuz edilir. Bu nötralleşme her iki dilde de ortak olsa da ayrıntılar belirgin şekilde farklılık göstermektedir. Oksitancada nötralleşme biçimi, ünlünün vurgulu hece öncesinde mi yoksa sonrasında mı olduğuna göre değişir. Örneğin /ɔ/ vurugulu heceden önce [u], vurgulu heceden sonra [o] ve yalnızca vurgulu hecede [ɔ] olarak telaffuz edilir. Buna karşılık Katalancada nötralleşme, vurgusuz hecenin konumundan bağımsız olarak aynıdır (lehçeden lehçeye değişse de). Bu değişimlerin çoğu 13. veya 14. yüzyılın sonlarında gerçekleşmiştir.

Oksitancada öndamaksıl ve artdamaksıl öncesi öndamaksıllaşmalar nispeten daha eskidir:

Türkçe	Oksitanca	Katalanca
eski	vièlha	vella
orta, yarı	mièg	mig
ben	ieu	jo
takip et-	seguir	seguir
yaprak	fuèlha	fulla

İkili ünlüler de bu üç dili ayıran özelliklerden biridir, üç dil de farklı desen ve sistemlere sahiptir. Bunların çoğu Latincedeki tekli ünlülerin ikili ünlüleşmesinden veya zaten bulunan ikili ünlülerin tekli ünlüleşmesinden kaynaklanmaktadır:

Türkçe	Katalanca	Oksitanca	Aragonca
göz	ull	uèlh	uello
yaprak	fulla	fuèlha	fuella
köprü	pont	pont	puent
parti	festa	fèsta	fiesta
şey	cosa	causa	cosa
az	poc	pauc	poco

Katalanca ve Aragoncada ortak olup Oksitancada olmayan özellikler

Katalanca ve Aragonca konuşurları tarafından görülebilen bir fark Oksitancadaki yuvarlak ünlü kullanımıdır. Oksitanca diğerlerinin aksine luna kelimesindeki /y/ ve fuèlha kelimesindeki /œ/ ön yuvarlak ünlülerine sahiptir.

Latincedeki -nn- ikiz ünsüzünün durumu da Oksitancada farklıdır. Katalanca ve Aragonca [ɲ] sesine, Oksitanca [n] sesine dönüştürmüştür:

Türkçe	Latince	Katalanca	Aragonca	Oksitanca
yıl	annum	any	anyo	an

Başka bir farklılık da geçmiş zaman kullanımındadır. Oksitanca yalnızca 'basit geçmiş zaman'ı kullanırken Katalanca (çoğu lehçeleri) ve Aragonca (Doğu lehçeleri) 'perifrastik geçmiş zaman'ı kullanmakta. Bu yapı, git- fiilinin çekimlenip ana fiilin mastar halde eklenmesiyle oluşturulmaktadır:

Türkçe	Katalanca	Aragonca	Oksitanca
satın aldım	vaig comprar	va crompar ~ voi crompar	crompèri
satın aldın	vas comprar	vas crompar	crompères
satın aldı	va comprar	va crompar	crompèt
satın aldık	vam comprar	vam crompar ~ vom crompar	crompèrem
satın aldınız	vau comprar	vaz crompar ~ voz crompar	crompèretz
satın aldılar	van comprar	van crompar	crompèron

Katalanca ve Oksitancada ortak olup Aragoncada olmayan özellikler

Aragonca ve bazı Katalanca lehçelerini (Merkez Valensiyaca veya Ribagorza Katalancası gibi) Oksitanca ve çoğu Katalanca lehçesinden ayıran şey ilk grupta yaşanan ötümsüzleşme veya titreşimsizleşmedir. Örneğin /dʒ/ ve /z/ gibi fonemlerin yerine /tʃ/ ve /θ/ gelmiştir.

Aragonca, bu üç dil arasında -mbr- ünsüz kümesine sahip tek dildir. Ribagorzaca da bu kümeyi kaybetme eğilimindedir:

Türkçe	Katalanca	Oksitanca	Aragonca
açlık	fam	fam/talent	fambre
adam	home	òme	hombre

Oksitanca ve Aragoncada ortak olup Katalancada olmayan özellikler

Katalanca diğer iki dilden kelime başı /l/'nin /ʎ/'ye öndamaksıllaşması hususunda ayrılır. Daha öncesinde ünsüz kümelerini öndamaksıllaştırdığı söylenen Aragonca lehçeleri de kelime başı L'yi öndamaksallaştırır:

Türkçe	Oksitanca	Aragonca	Katalanca	Ribagorzaca
dil	lenga	luenga ~ lengua	llengua	lluenga ~ llengua
oku-	legir	leyer	llegir	llechir ~ lleyer

Diğer bir durumda edatla birlikte, edatın nesnesi olarak, EGO zamirinin kullanılmasıdır. Çoğu Katalanca lehçesi ve İber-Romen dilleri özne olarak EGO, nesne olarak MIHI zamirlerini kullanmakta. Aragonca ve Oksitanca ise iki durum için de EGO zamirini kullanır:

English	Occitan	Aragonese	Catalan
ben	ieu	yo	jo
benimle	amb ieu	con yo	amb mi

Vurgunun sondan üçüncü hecede bulunduğu "proparoksiton"lar Aragonca ve Oksitancada bulunmazken Katalancada bulunur:

• Oksitanca telaffuz: [myˈzikɔ]  ( dinle)
• Aragonca telaffuz: [muˈsika]
• Katalanca telaffuz: [ˈmuzikə]  ( dinle)

Sözlüksel kıyaslama

Çeşitli Oksitan-Romen dil ve lehçelerindeki sayıların yazım ve telaffuzlarındaki varyasyonlar (üst satır telaffuzu, alt satır yazımı göstermektedir):

Sayı	Oksitanca					Katalanca		Aragonca	Ön-Oksitan-Romence
	Kuzey Oksitanca		Batı Oksitanca	Doğu Oksitanca		Doğu Katalanca	Kuzeybatı Katalanca
	Auvergnece	Limousince	Gaskonca	Langedokça	Provensalca
1	vyn / vynɐ vun / vunå	ỹ / ynɔ un / una	y / yo un / ua	yᵑ / ynɒ un / una	yŋ / yno un / una	un / unə un / una	un / una un / una	un~uno / una un~uno / una	*un / *una
2	du / dua dou / duas	du / dua dos / doas	dys / dyos dus / duas	dus / duɒs dos / doas	dus / duas dous / douas	dos / duəs dos / dues	dos / dues dos / dues	dos / duas dos / duas	*dos~dus / *duas
3	tʀei trei	trei tres	tres tres	tʁɛs tres	tʀes tres	trɛs tres	trɛs tres	tɾes tres	*tres
4	katʀə catre	katre quatre	kwatə quatre	katʁe quatre	katʀə quatre	kwatrə quatre	kwatre quatre	kwatre~kwatro quatre / quatro	*kwatre
5	ʃin sin	ʃin cinc	siŋk cinq	siŋk cinc	siŋ cinq	siŋ / siŋk cinc	siŋ / siŋk cinc	θiŋko~θiŋk cinco / cinc	*siŋk
6	ʃei siei	ʃiei sieis	ʃeis sheis	si̯ɛi̯s sièis	siei sieis	sis sis	sis sis	seis~sieis seis / sieis	*sieis
7	se sé	ʃe sèt	sɛt sèt	sɛt sèt	sɛ sèt	sɛt set	sɛt set	siet~sɛt siet / set	*sɛt
8	vø veu	jɥe uèch	weit ueit	y̯ɛt͡ʃ / y̯ɛi̯t uèch / uèit	vɥe vue	buit / vuit vuit	vuit / wit vuit / huit	weito~weit ueito / ueit	*weit
9	niø~nou nieu~nou	nɔu nòu	nau nau	nɔu̯ nòu	nu nòu	nɔu nou	nɔu nou	nweu~nɔu nueu / nou	*nɔu
10	die~de dié~dé	diɛ~de detz	dɛt͡s dètz	dɛt͡s dèts	dɛs dès	dɛu deu	dɛu deu	dieθ~deu diez / deu	*dɛt͡s