Maçka Palas
 Maçka Palas (Ekim 2021) | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Mimari tarz | Neo-klasik |
| Şehir | İstanbul |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 41°02′51″K 28°59′39″D / 41.04750°K 28.99417°D |
| Tamamlanma | 1922 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Giulio Mongeri |
| Tanınma nedeni | İstanbul'da konaklardan büyük apartmanlara geçiş döneminde dairelerinde devrin ünlü sanatçı ve ayıdınlarının yaşaması. |
Maçka Palas, İstanbul'un Şişli ilçesinin Nişantaşı semtinde bulunan, 1922 tarihli binadır.
Maçka Caddesi ile Bronz Sokağı'nın kesiştiği yerde, Birinci Ulusal Mimarlık Akımının öncü mimarlarından Giulio Mongeri tarafından konut olarak inşa edilmiş sekiz katlı bina, neo-klasik üsluptadır. İstanbul'da konaklardan büyük apartmanlara geçiş döneminin ünlü binalarından olan Maçka Palas'ın dairelerinde, başta Abdülhak Hamit Tarhan olmak üzere ve edebiyat ve kültür dünyasından birçok ünlü yaşamıştır.
2008'den beri üst katları otel, alt katları mağaza olarak kullanılmaktadır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İnşası
[değiştir | kaynağı değiştir]Maçka Palas, 1922 yılında zengin İtalyan tüccar Vincenzo Caivano tarafından İtalyan asıllı Mimar Giulio Mongeri'ye inşa ettirildi. Yapının yerinde daha önce Sultan Abdülmecit'in torunu Münire Sultan’ın sarayı bulunuyordu.[2] Milano'daki Brera Akademisi'nden mezun olan Mongeri, Münire Sultan Sarayı'nın yerine Maçka Palas'ı yaparken Milano'daki saraylardan etkilendi.[3]
Maçka Caddesi ile Bronz Sokağı’nın kesiştiği yede 35-41 numaralı yerde inşa edilen Maçka Palas, 11 ayda tamamladı. Yapıldığı dönemde teras olarak kullanılan bölüm ile birlikte sekiz kattan oluşuyor ve içinde 64 geniş daire bulunuyordu. Yapının dört kapısı ve dört kapı numarası vardı. İnşaat biter bitmez su, elektrik, havagazı, kalorifer bağlanmış ve İtalya'dan asansörler getirtilmişti.[4]
Binayı inşa ettiren Caivano'nun umudu, binayı karşısında bulunan İtalyan Elçiliğinin çalışanlarına kiralamaktı ancak elçilik Ankara'ya taşınınca planı gerçekleşmedi.
Ünlü kiracıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Binanın en ünlü kiracılarından birisi şair Abdülhak Hamit Tarhan oldu. Şairin parasızlığını ve yalnızlığını dile getirdiği "Süleyman Nazif’in Şair-i Azam’ı" başlıklı şiiri 25 Aralık 1922’de Tanin gazetesinde yayımlanmış ve birçok kişiyi derinden üzmüştü.[5] İstanbul Belediyesi Maçka Palas'ta bir daire kiralayarak şaire tahsis etti. Abdülhak Hamîd bu binada önce bodrum katında, daha sonra 4 numaralı dairede yaşadı.[6] Yakup Kadri'nin ifadesine göre şair, şu dizeleri Maçka Palas için yazdı: "Sanmayın yer katında bir bodrum / Açmışım gökyüzünde bir uçurum!” 13 Nisan 1937’de Maçka Palas’taki odasında zatürreden öldü.
Safiye Erol, 1933-1961 yılları arasında A blok 16 numaralı dairede yaşadı[7]. Dairesi, salı toplantılarıyla meşhurdu. Bu dairede Safiye Hanım, Nezihe Araz, Sofi Huri, Samiha Ayverdi ve Nihad Sami Banarlı ile birlikte beşli bir grup kurarak yaklaşık iki yıl süre ile Mesnevi'nin ilk cildini tercüme etmişlerdi.[4]
Romancı Kerime Nadir de 1940'ta ailesi ile Maçka Palas'a taşındı.[8] Spor yazarı Turgay Şeren, İstiklâl Marşı'nın bestecisi Zeki Üngör, ilk spor spikeri Sait Çelebi, İttihat ve Terakki'nin Maliye Nazırı ve Galatasaray Lisesi öğretmenlerinden Tahir Erer, İngiliz Warrington ailesi, kozmolog Abdülfeyyaz Tevfik Bey (Yergök), Besteci Refik Fersan ve kemençeci Fahire Fersan çifti Maçka Palas'ın ünlü kiracıları arasındaydı.
Görkemini yitirmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Caivano, 1967 yılında hayatını kaybedince Maçka Palas'ın mülkiyeti oğlu Achille Caivano'ya geçti. Caivano, babası kadar binayla ilgilenmeyince bina eski ihtişamını kaybetmeye başladı. Alt katlarında Necmi Rıza Çiçekçilik, İstasyon Sanatevi ve Kuaför Cemal Şenelmas gibi mağazalar açıldı. Bahçedeki ağaçlar kesildi ve Polat Palas adlı yapı inşa edildi; tenis kortunun yerine daha sonra bir otopark yapıldı.[4] Achille Caivano’nun eşinin 4 Aralık 1988’de ölümüyle Maçka Palas iki evlatlığı ile Yunanistan’daki akrabalarına kaldı.[9]
Otel olması
[değiştir | kaynağı değiştir]1994'te binayı Doğuş Holding satın aldı; daireler boşaltıldı ve 1996'da restorasyon başladı. 1997'de zemin katlar dükkan olarak, 1998 sonunda üst katlar Körfezbank Genel Müdürlüğü'nün ofisleri kullanıma açıldı.[4] Abdülhak Hamit'in dairesi (4. kapı, 4 numara) banka tarafından bir sanat evine dönüştürüldü.[10] Mimar Ali Esad Göksel, yapının tarihini "Bir Sadakat Hikayesi" (1999) adıyla kitaplaştırdı.
Bina, iki yıl süren restorasyonun ardından 2008 yılında 90 odalı lüks bir butik otel haline dönüştürüldü, Hyatt Maçka Palas adını aldı.[1] Restorasyon sırasında binanın dışı aynen korunurken içinde hemen her şey değişti.
2019'da Restoran zinciri sahibi Nusret Gökçe Maçka Palas'ı Doğuş Grubu'ndan satın aldı ve çatı katındaki kendi lüks dairesine taşındı; otelin altına kendi restoranı Nusret'in bir şubesini açtı.[11][12]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Ayten SERİN (25 Ekim 2008). "Maçka Palas tarihinde otel dönemi başlıyor". Hürriyet. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ Gzt (6 Aralık 2020). "İki edebiyat mahfili iki dünya". Gzt. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ "Maçka - Beşiktaş". Arpa boyu yol. 17 Mart 2018. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ a b c d "Maçka Palas'ın tarihi yazıldı". Hürriyet. 11 Temmuz 1999. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ Bingöl, Ulaş (10 Ocak 2019). "Şair-i Azam'a Mektup'a Dâir Bir İnceleme". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (44): 137-152. doi:10.21563/sutad.511065. ISSN 1300-5766. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi28 Haziran 2025.
- ^ Durmuş, Gökay (30 Nisan 2021). "Selim İleri Romanlarında Abdülhak Hâmid Tarhan'a Yönelik Yaklaşımın Nitelikleri". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (51): 299-320. doi:10.21563/sutad.984789. ISSN 1300-5766. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi28 Haziran 2025.
- ^ Kaplan, Tuba (14 Eylül 2024). "Bir edebî salon sahibi olmak: Safiye Erol ve kültür hayatında salon sohbetleri". Gzt. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ Gümüş, Gülay (2019). "Kerime Nadir'in öyküleri üzerine bir inceleme". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ "Dönemin en lüks binasıydı". Milliyet. 11 Eylül 2003. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ Tuğrul ŞAVKAY (5 Aralık 2000). "Hayatın İçinden". Hürriyet. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ "Nusret şimdi de sarayıyla gündemde". Hürriyet. 27 Aralık 2022. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
- ^ "Nusret Gökçe, Şair-i Azam'ın evine yerleşti". Hürriyet. 30 Ağustos 2021. 28 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Maçka Palas ile ilgili coğrafi veriler - Maçka Palas ve Giulio Mongeri, Afife Batur, Manifold, 10 Haziran 2021
| Otorite kontrolü |
|
|---|