Alkin
| Asetilenin Üç Farklı Şekilde Gösterimi |
|---|
 |
| Alkinlerin en basiti olan Asetilen |
 |
| Maviyle gösterilen Hidrojen atomlarıdır. |
 |
| Maviyle gösterilen Hidrojen atomlarıdır. |
Alkinler, hidrokarbon zincirinde en az bir tane karbon-karbon üçlü bağı içeren organik bileşiklerdir. Yapısında sadece bir tane karbon-karbon üçlü bağı bulunduran alkinler, homolog bir sıra oluştururlar ve CnH2n-2 n=2,3,4... genel formülüne sahiptirler.[1] En basit alkin asetilendir (C2H2, etin). Alkinler, yapılarında bir tane üçlü karbon–karbon bağı bulundurduğundan moleküllerindeki karbonlar bağlayabileceği maksimum hidrojen atomunu alamaz. Bundan dolayı doymamış moleküller kategorisine girer. En basit alkin olan asetilen, İngiliz kimyager Humphry Davy’nin kuzeni Edmund Davy tarafından bulunmuştur.
Yapısında iki veya daha fazla karbon-karbon üçlü bağı içeren moleküller poliinler diye adlandırılır. Halkalı yapı gösteren alkinlere sikloalkin denir. Sikloalkinlerin yapısında bir veya daha fazla üçlü bağ bulunur. Aromatik halkalı yapılar arinler diye adlandırılır.
Homolog Seri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapılarında yalnızca bir adet karbon-karbon üçlü bağı bulunduran alkinler homolog bir yapı oluştururlar. Aşağıdaki tabloda homolog bir yapı gösteren ilk 10 alkinin genel formülü ve IUPAC adı verilmiştir.
| Doğrusal Alkinlerde IUPAC Adlandrılması | |
|---|---|
| Genel Formülü | IUPAC Adı |
| C2H2 | Etin |
| C3H4 | Propin |
| C4H6 | Bütin |
| C5H8 | Pentin |
| C6H10 | Hekzin |
| C7H12 | Heptin |
| C8H14 | Oktin |
| C9H16 | Nonin |
| C10H18 | Dekin |
| C11H20 | Undekin |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Siegfried Hauptmann: Organische Chemie, 2. durchgesehene Auflage, VEB Deutscher Verlag für Grundstoffindustrie, Leipzig, 1985, S. 256−257, ISBN 3-342-00280-8.
