Ahad Ha'am
| Ahad Ha'am | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 18 Ağustos 1856 Skvyra, Kiev Guberniyası, Rus İmparatorluğu (günümüzde Skvyra, Kiev Oblastı, Ukrayna) |
| Ölüm | 2 Ocak 1927 (70 yaşında) Tel Aviv, Filistin Mandası |
| Meslek | Gazeteci, denemeci |
| Edebî akım | Siyon Aşıkları |
| Evlilik | Rivke Schneersohn[1] |
Asher Zvi Hirsch Ginsberg (18 Ağustos 1856 - 2 Ocak 1927), daha çok İbranice ve takma adı olan Ahad Ha'am (İbranice: אַחַד הָעָם, anlamı ‘halktan birisi’, Yaratılış 26:10) ile tanınan, İbranice gazeteci ve deneme yazarı ve İsrail devleti kurulmadan önce önde gelen Siyonist düşünürlerden birisiydi. Kültürel Siyonizmin kurucusu olarak bilinir. Eretz İsrail'de bir Yahudi "ruhani merkezi" vizyonuyla, Yahudi devletinin amacı hakkındaki görüşleri, siyasi Siyonizmin kurucusu Theodor Herzl gibi Siyonist hareketin önde gelen isimlerin görüşleriyle çelişiyordu. Herzl'den farklı olarak Ahad Ha'am "sadece Yahudilerin devleti değil, bir Yahudi devleti" için çabaladı.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ginsberg, Rus İmparatorluğu'nun Kiev Guberniyası'na bağlı Skvyra'da (bugünkü Ukrayna) zengin Hasidik bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[2][3][4] Kasaba, Rus İmparatorluğu'nda Yahudilerin yasal olarak ikamet etmelerine izin verilen bir bölge olan Yahudi Yerleşim Bölgesi'nde bulunuyordu. Ginsberg kasabayı pek sevmiyordu ve orayı "Rusya'nın Hasidik bölgelerindeki en geri kalmış yerlerinden biri" olarak tanımlıyordu.[5] Rus İmparatorluğu'ndaki Yahudi ayrımcılığı ve onun oldukça dindar Ortodoks Yahudi yetiştirilme tarzı, Yahudi milliyetçiliğine dayanan bir kimlik geliştirmesine neden oldu.[6] Sekiz yaşında, kendi kendine Rusça okuyup öğrenmeye başladı. Babası Issiah, onu 12 yaşına kadar hedere gönderdi. Babası, Kiev Guberniyası'na bağlı Gopitshitza köyünde büyük bir mülkün yöneticisi olduğunda ailesini oraya taşıdı ve derslerinde başarılı olan oğlu için özel öğretmenler tuttu.[4]
Ginsberg, genç yaşlardan itibaren Haskala hareketine ilgi duyuyordu.[4] Ortodoks Yahudiliğin dogmatik yapısını eleştiriyordu ve 16 yaşına geldiğinde Ortodoksluktan uzaklaşmaya başladı, yine de kültürel mirasına ve özellikle de Yahudiliğin etik ideallerine sadık kaldı.[2][7] Ginsberg, misnagdim (Hasidik olmayan Ortodoks Yahudi) veya maskil (Yahudi Aydınlanmacı) kimliğini benimsemekten rahatsızlık duyduğu için kendisini basitçe "Ohev Yisrael" veya "İsrail Sevdalısı" olarak adlandırdı.[8] 17 yaşında Rivke ile evlendi. Shlomo, Leah ve Rachel adında üç çocukları oldu.[4] 1866'da ailesi, eşi ve çocuklarıyla beraber odessa'ya yerleşti ve aile işine girdi.[9] 1908'de Filistin'e yaptığı bir gezinin ardından Ginsberg, Wissotzky Tea şirketinin ofisini yönetmek için Londra'ya taşındı.[10] 1922'nin başlarında Tel Aviv'e yerleşti ve 1926'ya kadar şehir meclisinin Yürütme Komitesi üyeliğini yaptı. Sağlık sorunları nedeniyle 1927'de Tel Aviv'de vefat etti.[7]
Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çocukluk eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ginsberg'in çocukluk eğitimi Ortodoks Yahudiliğe dayanıyordu. 3 yaşında hedere gönderildi. Rus alfabesini öğrenmek istiyordu ancak ailesi İbranice dışındaki dillerin öğretilmesini yasakladığı için bunu gizlice yapmak zorundaydı; Ginsberg'e göre "annemin babası, büyük tzadiklerden [Hasidik liderlerinden] birinin yabancı harflerin görülmesinin gözleri kirlettiğini söylediğini kendi kulaklarıyla duymuştu."[6] Yine de, bazı sınıf arkadaşlarını kendisine Rus alfabesinin harflerini öğretmeleri için ikna etmeyi başardı. Ginsberg, küçük yaşlardan itibaren Hasidik doktrininden entelektüel bağımsızlığını gösterdi. Hederden eve dönerken yol kenarındaki tabelaları okuyarak Rusça bilgisini geliştirmeye çalıştı ancak eve geç döndüğünde Rusça öğrendiği ortaya çıktı ve bu alışkanlığı ona yasaklandı. Ginsberg, ayrıca cebir ve geometriyle de ilgileniyordu ve babasının çalışma odasında bulduğu bir kitapla bu konuları kendi kendine öğrenmeye başladı. Fakat büyükkannesi aile evinin pencerelerine yazılmış cebirsel formülleri gördükten sonra Ginsberg'in büyücülük yaptığını ailesine söylediğinde bu çabası yine yarıda kaldı.[4]
Ergenlik ve erken yetişkinlik dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ailesi Gopitshitza'ya taşındıktan sonra Ginsberg'in babası oğlu için özel öğretmenler tuttu. Ginsberg, Talmud çalışmalarında üstün başarı gösterdi ve bu Yahudiliğin ahlaki, etik ve mistik öğretilerine olan ilgisine büyük katkı sağladı. Ayrıca, Talmud öğrenimine olan yeteneği, babasına Ginsburg'un bri haham olacağı umudunu verdi ancak ailenin Gopitshitza'ya taşınmasıyla birlikte Ginsberg Hasidizm'den uzaklaştığı için bu umutlar azaldı. Ginsberg bariz bir üstün zeka sergilese de babası onun liseye gitmesini yasakladı ve bu da daha sonra üniversiteye kaydolma girişimlerini zorlaştırdı. Ginsberg, Hasidizm dışındaki edebiyata, özellikle Ortaçağ Yahudi eserlerine, İncil'e ve Haskala edebiyatına ilgi gösterdi. Babası, Hasidizm dışındaki okumaları yasaklamadı ancak büyük ölçüde kısıtladı.[4]
Ginsberg, gençlik yıllarının sonlarında ve yirmili yaşlarının başında kendini din çalışmalarına ve Yahudilik dışındaki konulara, örneğin Rusça ve Almanca öğrenmeye adadı. 1878'de Odessa'ya yaptığı ilk ziyaretinde kendisiyle aynı otelde kalan başka bir gençle tanıştı. Orada, kendisine büyük ilham veren Rus filozof Dmitry Pisarev'in eserleriyle tanıştı. Üniversiteye kaydolmak amacıyla evine döndü ve lise müfredatında gerekli olan konuları öğrenmeye karar verdi ancak öğrencilerin sınavları geçmek için öğrenmeleri gereken "aslında önemsiz detayları"[4] öğrenmek için ne zamanı ne de isteği olduğunu fark etti ve bir Rus üniversitesine kaydolma fikrinden vazgeçti. Daha sonra Breslau, Berlin, Viyana ve Leipzig'de üniversiteye gitme girişimleri de çeşitli engellerle karşılaştı ve yüksek öğrenim görmemesi onda derin bir hayak kırıklığı yarattı.[4] Yüksek öğrenim görmemesinden duyduğu memnunitetsizlik, kısmen Odessa'ya taşınmasında etkili oldu.[4]
Siyonist aktivitizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Otuzlu yaşlarının başında Ginsberg, Odessa'ya geri dönü ve burada Filistin'e Yahudilerin yerleşmesini amaçlayan Hovevei Zion (Siyonseverler) hareketinin lideri Leon Pinsker'den etkilendi. Pinsker'in aksine Ginsberg, siyasi siyonizme inanmıyordu ve ona karşı "tüm o dönemde acımasızca ve sert bir şekilde" mücadele etti.[11] Bunun yerine, diasporadaki zayıflatıcı parçalanmaya (hitpardut) karşı koymak için İbrani rönesansının manevi değerini övdü ve Filistin'de Yahudilerin toplanmasının bir çözüm olmadığına inandı. Kibbutz galuyot, uygulanabilir bir çağdaş proje olmaktan çok mesihçi bir idealdi. Gerçek çözüm, Filistin'de, Eretz İsrail'de sürgünde yaşayan Yahudilerin örnek alabileceği bir manevi merkez veya "merkez ikametgah" oluşturmaktı: Yahudi diasporasının çevresindeki dünya için manevi bir odak noktasının varlığı.[12] Theodor Herzl'in programının pratik olmadığını düşündüğü için Birinci Siyonist Kongresi'nden sonra Siyonist hareketten ayrıldı.[13] Birinci Siyonist Kongresi (1897) başlıklı makalesinde şunları savunur:
Asimilasyonun içimizde yarattığı içsel kölelikten ve manevi yozlaşmadan kendimizi kurtarmak ve ulusal yaşamımızın her alanında ortak eylemlerle ulusal birliğimizi güçlendirmek, ta ki gelecekte bir gün onurlu ve özgür yaşam sürmeye layık ve muktedir hale gelene kadar.[14]
Siyasi Siyonizm'e yönelik eleştirileri, kültürel Siyonizm doktrinin gelişmesine yol açacaktı. 1889'dan 1906'ya kadar Ginsberg, Siyonist siyasette önde gelen bir entelektüel olarak parladı.
Gazetecilik kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ginsberg'in edebiyat kariyeri, 1886'da Odessa'ya taşındıktan sonra "Ahad Ha'am" takma adını kullanmaya başlamasıyla başladı. İlk makalesi 1889'da yayınlandı.[4] Ginsberg, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Yahudi toplumu ve Siyonizmin yönelimine odaklanan bir dizi makale ve deneme yazdı. Filistin'i ziyaret ettiğinde gözlemlediği pratik Siyonizm'in aksine, esas olarak kültürel Siyonizm'e odaklanan ılımlı bir hareketin savunucuydu. Ünlü denemelerinde bazıları "Eretz İsrail'den Gerçekler" ve "Lo zu haderekh" (Bu doğru yol değil) adlı eserleridir.
Ayrıca, 20. yüzyılın başlarında önde gelen bir İbranice edebiyat dergisi olan Ha-Shiloah adlı aylık İbranice gazeteyi kurdu ve 1896'dan 1902'ye kadar baş editörlük yaptıktan sonra görevinden ayrıldı. Filistin'in Tel Aviv kentine taşındıktan sonra "Al Parashat Derakhim" adlı dört ciltlik deneme koleksiyonunu ve düzenlediği mektupların altı ciltlik koleksiyonunu yayınladı.
Ha-Shiloah
[değiştir | kaynağı değiştir]1896 yılında aile şirketinin iflasıyla Ginsberg, ana gelir kaynağı olarak İbrani edebiyatına yönelmek zorunda kaldı. Ardından Ahiasaf Yayıncılık Şirketi'nin müdürlük görevini kabul etti ve şirketin genel merkezinin bulunduğu Varşova'ya taşındı.[4] Ginsberg, şirketin 1896 yılı yıllık almanakının hazırlanmasına yardım etmek zorunda kaldı ancak kısa süre sonra daha çekici bir proje buldu, baş editörlüğünü üstleneceği aylık bir İbranice dergiye odaklandı.[15]
Ginsberg, yayına İncil'deki bir nehrin adını vererek Ha-Shiloah adını koydu. İncil'deki nehir, yumuşak akan sularıyla biliniyordu ve Ginsberg, aylık dergisinin, derginin küratörlüğünü üstlenmeyi umduğu İbrani edebiyatının yavaş ve metodik gelişimini yansıtmasını istiyordu.[15]
Ginsberg'in saygın bir İbranice dergi çıkarma arzusu, onu aylık dergiyi yüksek standartlarda ve sıkı bir kontrol altında yayınlamaya itti. Amacı, o dönemde saygın Avrupa dergileriyle aynı kalitede, Yahudilik merkezli bir dergi yaratmaktı.[15] Bu standartı oluşturmak için, düz yazı ve kurgu yazıları ayrı bölümlerde tutuldu ve Yahudi deneyimine odaklanan temayı sürdürmek zorunda kaldı.[4] Ginsberg'in editörlük tarzı da titiz ve agresifti, sık sık makalelerin bütün sayfalarını çıkarır ve uygun gördüğü yerlerde bütün denemeleri yeniden yapılandırırdı. Dergi, Batılı akademisyenler tarafından saygı görse de satışları düşüktü ve her yıl daha da azalıyordu. Ginsberg, derginin ya kapatılacağını ya da kendisinin kovulacağını öngördüğü için Ekim 1902'de istifa etti.[4]
Ha-Shiloah'ın düşük satış rakamlarına rağmen Ginsberg'in titiz ve seçici editoryal tarzı, onu bugün Odessa Stili olarak bilinen yeni, seküler İbranice deneme yazım stilinin gelişiminde önemli bir katkı sağlayan kişi olarak tanınmasını sağladı. Bu stil, genellikle açık, özlü, pozitivist ve anti-romantik olarak tanımlanır ve neredeyse tamamen Yahudi konularına odaklanır. 1896'dan 1902'ye kadar Ha-Shiloah'ın editörü olarak Ahad Ha'am, Odessa Stili'ni İbranice yazınının bir mihenk taşı olarak kabul ettirdi.[16]
Filistin'e yolculuk
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ginsberg sık sık Filistin'e ziyarete gitti ve buradaki Yahudi yerleşimlerinin gelişimi hakkında raporlar yayınladı. Bu makaleler genellikle eleştirel nitelikteydi ve hareketin eksikliklerine odaklanıyordu. Makalelerde açlık, Arapların memnuniyetsizliği ve huzursuzluğu, işsizlik ve Filistin'i terk eden insanlar hakkında bilgiler veriyordu. 1891'de bölgeye yaptığı gezinin hemen ardından yazdığı bir makalede[17], hareketin arazi satın alımlarındaki direniş, yerel tutumlar, ekonomik fizibilite ve milliyetçi motivasyon eksikliği nedeniyle başarısızlığa mahkum olduğuna inanarak "büyük hata" konusunda uyarıda bulundu.[18][19]
Eretz İsrail'den Gerçekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ginsberg, 1891 yılında Filistin'i (Osmanlı'da Beyrut Vilayeti ve Kudüs Sancağı) ilk kez ziyaret etti[20] ve Birinci Aliyah'ın, yani Filistin'e ilk Yahudi göç dalgasının (1882-1903) ilerleyişini gözlemledi. Eve döndüğünde, St. Petersburg merkezli İbranice gazete Ha-Melitz'de "Eretz İsrail'den Gerçekler" başlıklı beş makalelik bir dizi yayınladı. Makaleler, hem lojistik hem de etik açıdan göç çabalarını kapsamlı bir şekilde eleştiriyor ve bölgedeki gelecekteki Yahudi kolonizasyon çabaları hakkında kasvetli bir rapor sunuyordu.[21]
"Eretz İsrail'den Gerçekler" Türk hükümeti ve yerli Arap nüfusu hakkında endişeleri barındırıyordu çünkü her ikisi de Filistin'in bir Yahudi devletine dönüşmesine şiddetle direnecekti. Makale ayrıca şu anda Filistin'de yaşayan Yahudi yerleşimcilerin hayatı idame biçimlerini ve refahlarını da sorguluyordu.[4] Bağcılığa güvenmek kanıtlanmamıştı ve şu anda Yahudi çiftçiler için sürdürülebilir değildi. Bu durum, şişirilmiş arazi fiyatlarıyla birlikte, Siyonizmin herhangi bir hedefine ek engeller oluşturuyordu. Ahad Ha'am, yeni köylerin dışardaki hayırseverlerin cömertliğine bağımlı olması ve o dönemin yoksul yerleşimcilerinin bir Yahudi vatanı kurmak için mücadele edecekleri için Hovevei Zion hareketinin başarısız olacağına inanıyordu.[16]
Bu deneme dizisi, Siyonist hareket içinde "Arap Sorunu"nu ciddi bir şekilde ele alan ilk eserler arasında sayılmaktadır. Ahad Ha'am, ilişkilerin bozulacağı zaman Araplar ve Yahudiler arasında gelecekte düşmanlık çıkacağı konusunda uyarıda bulunmuştur:
"Yurtdışından, Arapların hepsinin etraflarında olup bitenleri ne gören ne de anlayan eşek gibi çöl vahşileri olduğuna inanmaya alışkınız ancak bu büyük bir yanılgıdır. Araplar, Şem'in tüm çocukları gibi keskin bir zekaya sahiptir ve çok kurnazdır. Suriye ve Eretz İsrail şehirleri, tıpkı Avrupa'da olduğu gibi, halkı sömürmeyi ve iş yaptıkları herkese karşı gizlice hareket etmeyi bilen Arap tüccarlarla doludur. Araplar, özellikle de şehirlerde yaşayanlar, Eretz İsrail'deki eylemlerimizi ve arzularımı anlıyorlar ancak sessiz kalıyor ve anlamamış gibi davranıyorlar çünkü şu anki faaliyetlerimizi gelecekleri için bir tehdit olarak görmüyorlar. Bu nedenle, onlar da bizi sömürmeye çalışıyor, yeni ziyaretçilerden mümkün olduğunca fayda sağlamaya çalışıyorlar. Yine de içten içe bizimle alay ediyorlar. Çiftçiler, aralarında yeni bir İbrani kolonisi kurulmasından memnunlar çünkü deneyimlerin gösterdiği gibi emeklerinin karşılığında iyi bir ücret alıyorlar ve her geçen yıl daha da zenginleşiyorlar. Büyük mülk sahipleri de bizden memnunlar çünkü taşlık ve kumlu araziler için hayal edebileceklerinden çok daha yüksek bir fiyat ödüyoruz. Eretz İsrail'deki halkımızın yaşamı, yerli nüfusu tehdit edecek noktaya geldiğindeyse onlar yerlerini kolayca terk etmeyeceklerdir..."[17]
Erken dönem Siyonist yerleşimciler hakkında şunları yazdı:
"Sürgün edildikleri topraklarda köleydiler ve birdenbire sınırsız bir özgürlüğe kavuştular, Türkiye gibi bir ülkede bulunabilecek türden vahşi bir özgürlüğe... Bu ani değişim, "köle kral olduğunda" her zaman olduğu gibi, içlerinde despotizm dürtüsünü uyandırdı ve işte şimdi Araplara düşmanca ve zalimce davranıyorlar. Haksız yere onlara saldırıyorlar, utanç verici bir şekilde sebepsiz yere onları dövüyorlar ve hatta yaptıklarıyla övünüyorlar. Bu tehlikeli ve aşağılık dürtüyü durduracak ve engelleyecek kimse yok. Elbette halkımız, Arapların sadece güç ve cesaret gösterenlere saygı duyduğunu söylerken haklıdır ancak bu, rakibin adil davrandığını hissettiği zaman geçerlidir. Rakibin eylemlerinin baskıcı ve adaletsiz olduğunu düşünmek için bir neden varsa durum böyle değildir."
Ahad Ha'am, çözümün Yahudileri Filistin'e kademeli olarak getirerek burayı bir kültür merkezi haline getirmek olduğun inanıyordu. Aynı zamanda, Siyonizmin diasporadaki Yahudi ulusal yaşamının yeniden canlanmasını teşvik etmesi gerekiyordu. Ancak o zaman Yahudi halkı bir ulus devlet kurma görevini üstlenecek kadar güçlü olabilirdi.[16]
Bu makaleler, Siyonist hareket içinde ağır eleştirilere maruz kaldı. Birçoğu, makalelerin Yahudi ulusal çabalarına tek taraflı bir bakış açısı sunudğunu, diğerleri ise makalelerin genel olarak ve özellikle Filistin'deki Yahudi yerleşimcileri karaladığını iddia etti. Ginsberg'in üyesi olduğu Hovevei Siyonistler örgütüne yönelik eleştirileri, onun Siyonizm için bir iç eleştirmen ve ahlaki pusula olarak ününü pekiştirdi.
İbranice ve Yahudi kültürünün önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahad Ha'am'ın fikirleri, ilk Aliyah'ın başarısızlıklarının ardından Siyonizm için çok zor bir dönemde oldukça popülerdi. Onun benzersiz katkısı, hem Filistin'de hem de diasporada İbranice ve Yahudi kültürünün yeniden canlandırılmasının önemini vurgulamaktı. Bu ancak 1898'den sonra Siyonist programın bir parçası haline geldiğinde geç de olsa kabul gördü. Herzl, İbraniceyi pek kullanmazdı ve birçok kişi Yahudi devletinin dilinin Almanca olmasını istiyordu.[22] Ahad Ha'am, İbranice dilinin ve Yahudi kültürünün yeniden canlanmasında ve önerilen Yahudi devleti ile İbrani kültürü arasındaki bağı güçlendirmede önemli bir rol oynadı.[23]
Kültürel Siyonizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahad Ha'am'ın Siyonist hareketle ilgili denemeleri ve eleştirilerinde sürekli olarak dile getirdiği fikirler, bugün Kültürel Siyonizm olarak bilinen akımı oluşturdu. Bu ideoloji, Yahudi diasporası genelinde kültürel ve dilsel canlanmayı teşvik etti ve diasporanın kültürel ve maneci merkezi olacak bir Yahudi devletinin kurulmasını mümkün kıldı ancak bunu zorunlu kılmadı. Ahad Ha'am ve kültürel Siyonizm ideolojisi, bireysel Yahudilerin sorunlarından ziyade Yahudiliği bir kimlik olarak rahatsız eden meselelere önem verdi.[3]
.jpg)
Pratik Siyonizmi eleştiren ilk makalesi, 1888'de HaMelitz'de yayınlanan "Lo zu haderekh" (Bu doğru yol değil) başlıklı makalesiydi.[24] Bu makalede, İsrail topraklarının tüm Yahudi diasporasını hatta çoğunluğunu bile kabul edemeyeceğini yazdı. Ahad Ha'am ayrıca Siyon'da bir "ulusal vatan" kurmanın "Yahudi sorunu"nu çözmeyeceğini ve ayrıca Eretz İsrael'deki fiziksel koşulların Aliyah'ı caydıracağını ve bu nedenle Hibbat Zion'un Yahudi halkı arasında Siyonist değerleri, en büyük zorluklara rağmen bu topraklara yerleşmek isteyecekleri kadar eğitmesi ve gerektiğini savundu. Bu makaledeki fikirler, o yıl kurduğu gizli bir topluluk olan Bnei Moshe'nin (Musa'nın oğulları) platformu oldu. 1897 yılına kadar aktif olan Bnei Moshe, İbranice eğitiminin iyileştirilmesi, İbranice edebiyatın daha geniş bir kitleye ulaşması ve Yahudi yerleşimlerinin desteklenmesi için çalıştı. Belki de daha da önemlisi, Ahad Ha'am'ın, ulusal uyanışın tüm unsurlarını içeren ancak entelektüel gücün itici gücüyle hareket eden fundamentalist bir bakış açısıyla benzersiz bir hareket başlatma girişimi olan Derekh Kehayim (1889) idi.
Peretz Smolenskin gibi milliyetçileri gölgede bırakarak Batı'daki asimilatif bireycilik anlayışının göçü azaltmaya çalışan Ruslaşmış Yahudileri daha da yabancılaştırdığını savundu. "Bu izalasyon, Doğu Avrupa Yahudilerini yoksullaştırıyordu. Hovevei'de göçü kısıtlamaya çalışanlar bile ulusal bilincin yok olmasına ve Yahudi kimliğinin atomizasyonuna yol açacaktı. Sadece antisemitizm bizi Yahudi yapmıştı.[25] Derekh, ulusların tarih boyunca yükseliş ve düşüşler yaşadığını, ancak milliyetçilik Yahudi bilincinden neredeyse tamamen kaybolduğunu savundu. Sadece küçük bir grup soylular bunu sürdürüyordu."
1890'lar boyunca Ahad Ha'am milliyetçilik ateşini canlı tutmak için çalıştı.[26] Ahlak kavramları, bayrağın onuru, kendini geliştirme ve ulusal canlanma üzerinde duruldu. Avdut betokh herut adlı eserde, bağımsız Yahudiliğin geleceği hakkındaki karamsarlık tartışılırken bir ayrılık yaşandı.[27] Eleştirmen Simon Dubnov buna atıfta bulundu ancak Fransız Yahudilerini batılılaştırarak idealize etmesi nedeniyle taviz verdi. Hareket için, Odessa'daki asimilasyon konusundaki endişeler, Ahad Ha'am'ın ilerici Siyonizmi için ölümcül oldu. 1891'de Filistin'de bir "manevi merkez" ihtiyacı ortaya çıktı, Bnei Moshe'nin Vladimir (Zeev) Tiomkin'in Yafa'daki ideal topluluğuna verdiği desteğe karşı amansız muhalefeti, Eretz İsrael'den Gerçekler adlı eserdeki tartışmayı daha da şiddetlendirdi.
1896 yılında altı yıl boyunca görev yaptığı İbranice aylık dergi Hashiloah'ın editörü oldu. 1903 yılında editörlük görevinden ayrıldıktan sonra Wissotzky Tea Company ile iş dünyasına geri döndü.[28]
1897 yılında, Basel Siyonist Kongresi'nin "uluslararası hukukta tanınan" (völkerrechtlich) bir Yahudi ulusal vatanı çağrısı üzerine Ha'am, o dönemde Filistin'deki Yahudi yerleşimlerinin içler acısı durumunun göz önünde bulundurarak völkerrechtlich tanınan bir devlet fikrini alaycı bir şekilde ele alan Yahudi Devleti Yahudi Sorunu başlıklı bir makale yazdı. Yurtdışında Yahudi milliyetçiliğinin yeniden canlanmaması halinde Yahudi ulusal vatanı için gerçek bir destek sağlamanın imkansız olacağını vurguladı. Ulusal vatan kurulup uluslararası hukukta tanınsa bile zayıf ve sürdürülemez olacaktı.
1898'de Siyonist Kongre, Siyonist hareketin hedeflerini ilerletmek ve Yahudi halkının yeniden canlanmasını sağlamak için bir araç oalrak diasporada Yahudi kültürünü yayma fikrini benimsedi. Bnei Moshe, kendi kendine yerlilik modeli olarak Rehovot'un kurulmasına yardımcı oldu ve İbranice yayıncılık şirketi Achiasaf'ı kurdu.[29]
Politik etkisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ginsberg'in siyasi etkisi, yayınladığı eserlerin etkisi ve yaygınlığıyla karşılaştırıldığında nispeten küçüktü. Tarafsız, apolitik bir yorumcu olarak görülme arzusu onu siyasi olayların kenarında kalmasına neden oldu. Birçok konferansta konuşmalar yaptı ve önde gelen liderlere danışmanlık yaptı ancak sorumluluk ve liderlik fırsatları önüne çıktığında bunlardan kaçınırdı.[30]
Ginsberg'in ilk önemli siyasi eylemi, 1889'da gizli bir siyasi örgüt olan Bnei Moshe'yi kurmak ve liderliğini üstlenmekti. Ayrıca, 1891'den 1895'e kadar, Bnei Moshe'deki birçok kardeşiyle birlikte Yahudilerin İsrail'e göçünü savunan Odessa komitesine katıldı.[30]
Ahad Ha'am'ın siyasi alanda etkisi, sahip olduğu resmi görevlerden çok siyasi liderler üzerindeki etkisi ve manevi otoritesinden kaynaklanıyordu. Kültürel Siyonizmi savunan bir parti olan "Demokratik Fraksiyon" (1901'de Chaim Weizmann tarafından kuruldu) için, "hareketin kültürelcileri için bir sembol, fraksiyonun en tutarlı kişisi" olarak hizmet etti. Ancak, bu grubun üyeleri, özellikle de Chaim Weizmann'ın daha sonra iddia edeceği kadar hareketin başlıca ideolojik lideri değildi. Parti, Ahad'ın katılımı ve hatta desteğini istemesine rağmen o bu hareketle ilgilenmedi.[30][31]
Ahad Ha'am yetenekli bir müzakereciydi. Hayfa Teknik Üniversitesi'nin (bugün: Technion) kuruluşundaki "dil tartışması" sırasında ve Balfour Deklarasyonu ile sonuçlanan müzakerelerde uzlaşma becerilerini kullandı. Ahad Ha'am, müzakereler sırasında Chaim Weizmann ve diğer İngiliz Siyonistlerin yakın danışmanıydı. Balfour Deklarasyonu'ndan sonra Siyonist "Siyasi Komite"de görev aldı ve aynı zamanda İngiliz Siyonistlerin anti-Siypnist çabalarla mücadelesinde güçlü bir danışmanı oldu.[30]
Ahad Ha'am ve Theodor Herzl
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahad Ha'am, Basel'deki Birinci Siyonist Kongresi'nden sonra Theodor Herzl'e siyasi bir alternatif olabilecek potansiyele sahipti. Kongreye yönelik eleştirileri ve Tüm Rusya Siyonizm Konferansı'nın 160 delegesini kendi inançlarını desteklemeye ikna etmedeki başarısı, Herzl'in vizyonuna karşı bir karşı hareket için güçlü bir temel oluşturdu. Bu güçlü desteğe rağmen Ahad'ın ikinci kongreye katılmamayı ve pozisyonunu savunmayı tercih etmesi, ayrıca 1895 ve 1897'dek Bnei Moshe'nin feshini talep etmesi, Herzl'in düşüncelerinin baskın yaklaşım haline gelmesine neden oldu.[30][32] Ahad Ha'am ve Theodor Herzl yıllarca rakip olarak kalacak ve çelişen görüşleri yirminci yüzyılın başlarında Doğu ve Batı siyonistleri arasında anlaşmazlıklara yol açacaktı.[33]
Miras ve anma
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrail'deki birçok şehirde Ahad Ha'am'ın adını taşıyan sokaklar vardır. Petah Tikva'da onun adını taşıyan bir lise vardır. Beit Ariela Kütüphanesi'nde de onun adını taşıyan bir oda vardır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Zipperstein, Steven J. "Ahad Ha-Am". YIVO. 9 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2018.
- ^ a b Goldstein, Yossi (December 2010). "Eastern Jews vs. Western Jews: the Ahad Ha'am–Herzl dispute and its cultural and social implications"
. Jewish History (İngilizce). 24 (3–4). ss. 355-377. doi:10.1007/s10835-010-9119-6. ISSN 0334-701X.
- ^ a b Noveck, Simon, (Ed.) (1969). Great Jewish thinkers of the twentieth century. Edited with introductory essays by Simon Noveck. B'nai B'rith, Dept. of Adult Jewish Education. OCLC 9860316.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Simon, Leon (2002). Ahad ha-am : Asher Ginzberg: a biography. Varda Books. ISBN 1-59045-411-1. OCLC 1243580984.
- ^ Ha'am, Ahad (2015). Words of Fire: Selected Essays of Ahad Ha'am. Notting Hill Editions. ISBN 978-1-910749-41-8. OCLC 962854479.
- ^ a b "Ahad Ha'am: Nationalist with a Difference:A Zionism to Fulfill Judaism". Commentary Magazine (İngilizce). 1 Haziran 1951. 21 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
- ^ a b Encyclopedia of Zionism and Israel, vol. 1, Ahad Ha'am, New York, 1971, pp. 13–14
- ^ Smollett, Brian Matthew (2014). Reviving enlightenment in the age of nationalism: the historical and political thought of Hans Kohn in America. City University of New York. ISBN 978-1-303-74091-6. OCLC 878960512.
- ^ "YIVO | Ahad Ha-Am". yivoencyclopedia.org. 9 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ David B. Green (8 Temmuz 2016). "1824: A Man Whose Name Makes Israelis Think of 'Tea' Is Born". Haaretz (İngilizce). Erişim tarihi: 26 Ocak 2020.
- ^ Shalom Spiegel, Hebrew Reborn,(1939) Meridian Books, Cleveland, New York 1962 p.271
- ^ Shalom Spiegel, Hebrew Reborn, ibid. pp.286–289
- ^ S J Zipperstein, "Ahad Ha'am and the Politics of Assimilation, p.350
- ^ Ha'am, Ahad (1922). Ten Essays on Zionism and Judaism (İngilizce). London, United Kingdom: GEORGE ROUTLEDGE & SONS, LTD. ss. 70-78. ISBN 978-1-7178-3913-8.
- ^ a b c El-Rahman Attia, Ali Mohamed Abd (1979). The Hebrew Periodical Ha-Shiloah From 1896 to 1919 and its Role in the Development of Modern Hebrew Literature. London: Phd Thesis, SOAS. ss. 51-105.
- ^ a b c Ginsburg, Shai (2009). "Politics and Letters: On the Rhetoric of the Nation in Pinsker and Ahad Ha-Am". Prooftexts. 29 (2). s. 173. doi:10.2979/pft.2009.29.2.173. ISSN 0272-9601.
- ^ a b Ha'am, Ahad (October 2000). "Truth From Eretz Israel". Israel Studies. 5 (2): 160–181. doi:10.2979/isr.2000.5.2.160. ISSN 1084-9513.
- ^ Anita Shapira, Land and power: The Zionist resort to force, 1881–1948, Oxford University Press, 1992 p.42
- ^ variant translation in Tom Segev, One Palestine, Complete: Jews and Arabs Under the British Mandate, Metropolitan Books, 2000 p.104
- ^ Ginsburg (2009). "Politics and Letters: On the Rhetoric of the Nation in Pinsker and Ahad Ha-Am". Prooftexts. 29 (2): 173. doi:10.2979/pft.2009.29.2.173. ISSN 0272-9601.
- ^ Ginsburg (2009). "Politics and Letters: On the Rhetoric of the Nation in Pinsker and Ahad Ha-Am". Prooftexts. 29 (2): 173. doi:10.2979/pft.2009.29.2.173. ISSN 0272-9601.
- ^ Kundnani, Hans (25 June 2011). "Herzl's German adventure". 8 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ahad Ha am (1856 1927)". 2009-01-05 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ אחד העם Ahad Ha'am (Asher Zvi Ginzberg), על פרשת דרכים At the Crossroads (Selected Essays) (February 19, 2009) LibriVox recording of at the Crossroads (Selected Essays), by Ahad Ha'am. Read by Omri Lernau (in Hebrew)
- ^ Herzl to Nordau; Zipperstein, p.344
- ^ Vital, The People Apart, p.348
- ^ (Slavery in Freedom) published in 1891
- ^ Who's who in Jewish History. David McKay. 2002. s. 15. ISBN 0-415-26030-2.
- ^ Ahad Ha'am (1856 – 1927)
- ^ a b c d e Goldstein, Yossi (1990). "Ahad Ha-'Am: A Political Failure?". Jewish History. 4 (2): 33–48. doi:10.1007/BF01668650. ISSN 0334-701X. JSTOR 20101080.
- ^ Steven J. Zipperstein, Elusive Prophet: Ahad Ha'am and the Origins of Zionism, London: Peter Halban 1993, p. 144
- ^ GOLDSTEIN, YOSSI (2010). "Eastern Jews vs. Western Jews: the Ahad Ha'am-Herzl dispute and its cultural and social implications". Jewish History. 24 (3/4): 355–377. doi:10.1007/s10835-010-9119-6. ISSN 0334-701X. JSTOR 40864858.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:82isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
İleri okumalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Frankell, J; Zipperstein, J (1992). Assimilation and Community. Cambridge University Press.
- Kipen, Israel (2013). Ahad Ha-am: The Zionism of the Future. Hybrid Publishers. ISBN 978-1-74298-244-1.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Moses": Zionist pamphlet by Achad ha-Am (1904), translated into English by Leon Simon. Jewish Miscellanies website.
- Ahad Ha'am (Asher Ginsburg)
- Micha Goodman,Hillel the Elder meets Ahad Ha'am, Eretz Acheret Magazine
- Internet Archive'daki Ahad Ha'am tarafından oluşturulan ya da hakkındaki eserler
