Agiasos

Agiasos köyünün Olympos Dağı'ndan görüntüsü

Agiasos (Yunanca: Αγιάσος), Yunanistan’ın Kuzey Ege bölgesinde, Midilli adasında yer alan küçük bir kasaba ve eski bir belediyedir. 2019 yerel yönetim reformundan bu yana Midilli belediyesinin bir parçası olan bir belediye birimi haline gelmiştir. 2021 yılı sayımlarına göre nüfusu 1930 kişidir. Yıllık nüfus artış hızı -1.7% olarak belirtilmiştir. Belediye biriminin yüzölçümü 79,924 km²’dir. Olympos Dağı’nın yamaçlarında, 475 metre (1.558 ft) yüksekliktedir. Midilli adasının en önemli yerleşim birimi olan Mytilini'den 26 kilometre (16 mil) uzaklıkta yer almaktadır.

Tarihi

Bakire Meryem Kilisesi (Agia Sion Kilisesi)

Agiassos, Yunanistan’ın Midilli Adası’nda, Olimpos Dağı’nın yamaçlarında yer alan geleneksel bir yerleşim merkezidir. Yerleşim, kökenini 12. yüzyıla dayandırmaktadır. Bugünkü Agiassos’un çekirdeğini, yaklaşık 1170 yılında inşa edilen Panagia Vrefokratousa yani Meryem Ana Kilisesi oluşturur. Bu yapı, Yunanca’da Agia Sion (Aziz Sion) olarak adlandırılan kutsal bir ikonayı barındırmak amacıyla yapılmış olup, köyün isminin kaynağını da teşkil etmiştir.

Burası, ada genelinde yalnızca Tinos adasının ardından gelen ikinci önemli hac merkezidir. Geçmişte, Midilli adasının baş yerleşimi olan Mytilini'den eski taş yoldan yürüyerek gelen hacılar, Kudüs’ten Efesli imparatorluk rahibi Agathon tarafından 803 yılında buraya getirilen mucizevi ikonaya saygılarını sunarlardı. 1701 yılında, Osmanlı idarecilerinden birinin hastalığını iyileştiren Meryem Ana’nın mucizesi üzerine, sultan fermanıyla Agiassos’un Osmanlı hükümetine vergi ödeme yükümlülüğü kaldırılmıştır. Bu ayrıcalık 1783 yılına kadar sürmüş, bu dönemde birçok kişi buraya yerleşmiştir. Günümüzde de yıl boyunca, özellikle 15 Ağustos’taki Panagia Yortusu arifesinde çok sayıda hacı kasabaya gelir. Bazı hacılar günlerce kilisenin çevresinde bekler, bazıları ise adanın farklı bölgelerinden yürüyerek gelir. Ayin sonrası ikona görkemli bir törenle sokaklarda dolaştırılır. Törene katılmak amacıyla gelen ziyaretçilerin bir kısmı, Mytilini’den başlayan ve 25 kilometreyi bulan “patomeni” adı verilen geleneksel patika yolunu kullanarak Agiassos’a ulaşmaktadır. Bu güzergâh, tarih boyunca Ortodoks hacıların köyle özdeşleşen dini yolculuğunu temsil etmektedir.

Çevre ve mimari

Olimpos Dağı, Agiassos’un doğal çevresini şekillendiren en önemli unsurlardan biridir. Dağ, bölgenin ekolojik çeşitliliğini yansıtan kestane ve çam ormanlarıyla kaplıdır. Bunun yanında çok sayıda çınar, elma, armut ve kiraz ağacının yanı sıra çeşitli ağaç ve çalı türleri de vardır. Zirvesine ulaşan patika, ada coğrafyasının en karakteristik doğal manzaralarından ikisini, Lepetimno Körfezi ve Amali yarımadasını gözler önüne sermektedir.

Kasabanın kendisi, dar taş sokakları ve manzaralı geçitleriyle tamamen geleneksel bir köydür. Evlerin çoğunda sachnisia adı verilen çıkmalı üst katlar bulunur; ahşap balkonlar sardunya, begonya, karanfil ve diğer süs bitkileriyle dolu saksılarla süslenmiştir. Agiassos’un çalışkan kadınları hâlâ iplik eğirip dokuma yapmaktadır. Kasaba uzun yıllar çömlekçiliğiyle tanınmış ve bu gelenek günümüzde de sürdürülmektedir. Ayrıca ahşap oymacılığı da gelişmiştir; zanaatkârlar ahşap ikonalar ve mobilyalar üretmektedir.

Kasabanın toplumsal yaşamında kahvehaneler ve küçük işletmeler önemli rol oynamaktadır. Agiassos, Midilli’nin sahil bölgelerindeki yoğun turizmden görece uzak kalarak geleneksel kültürel yapısını korumuştur. Yakın çevredeki Karini yerleşimi, büyük çınar ağacı ve ressam Theofilos’un burada bir süre yaşadığına dair anlatılarla tanınmaktadır.

Agiassos, hem dini hem kültürel hem de doğal özellikleriyle Midilli’nin en önemli yerleşimlerinden biri kabul edilmektedir.