1916 Ankara Yangını
| 1916 Ankara Yangını | |
|---|---|
 1917'de Bentderesi | |
| Tarih | 13 Eylül 1916 - 15 Eylül 1916 |
| Konum | Altındağ, Ankara, Türkiye |
| Diğer adı | Büyük Ankara Yangını |
| Neden | Kesin değil |
| Can kaybı | 5 kişi |
| Maddi hasar | 1000 ev, 935 dükkân, 7 kilise, 2 cami ve 3 sağlık kurumu yandı |
Büyük Ankara Yangını; 1916 yılının Eylül ayında, Ankara'nın merkez mahallelerinde başlamış ve kısa süre içerisinde tüm şehre yayılarak kentin büyük çoğunluğunun yok olmasına sebep olmuştur. 13 Eylül gecesi başlamış, 15 Eylül sabahına dek sürmüştür.[1] Yangın Hisarönü Mahallesi'nde çıkmış; Çıkrıkçılar Yokuşu, Saraçlar Çarşısı, Bedesten ve Atpazarı bölgelerine kadar sıçramıştır.[2] 5 kişinin hayatını kaybettiği olayda çoğu gayrimüslimlere ait yaklaşık 1000 ev, 935 dükkân, 7 kilise, 2 cami ve 3 sağlık kurumu tamamen yanmıştır.[3] Yangının etkisini büyük oranda yabancı nüfusun yaşadığı bölgede göstermesi, felaketten en çok zarar gören kısmın Ermeni ve Rum vatandaşların olmasına yol açmıştır. Olay hakkında yeterince resmî belgenin olmaması ve yangın sonrasında durumun pek az esere yansımasının sonucu olarak, yangının nedeni hakkında kesin bir bilgi yoktur. Konu üzerine çalışmalar yapan bazı araştırmacılar, yangının kasten çıkartılmış olabileceği konusunda hemfikir olmuşlardır.[4][5]
Kundaklama ihtimali
[değiştir | kaynağı değiştir]Felaketten önce Ankara'da azımsanmayacak oranda Yahudi, Ermeni ve Rum vatandaş yaşamaktaydı. Şehirdeki ticarete ezici bir nüfuzla Ermeniler yön vermekteydi. Sarraflık, kuyumculuk, bankerlik, müteahhitlik gibi meslek alanlarının yanı sıra; o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun dünyada lider olduğu ve Ankara'yla özdeşleşmiş olan tiftik üretimi ve ticareti de Ermenilerin elindeydi.[6] Maddi yönden oldukça güçlü olan Ermeniler, şehrin en zengin kesimlerinde yaşıyorlardı. Türkler ve Yahudiler ise daha yoksul bir yaşam sürmekteydiler. Başlarda toplumu oluşturan bu çeşitli unsurlar arasında herhangi bir anlaşmazlık veya sorun yaşanmadıysa da, I. Dünya Savaşı'nın başlaması ve takriben Ermeni Kırımı'nın gerçekleşmesiyle beraber Türkler ve Ermeniler arasında çatışmalar başlamıştır. Ermenilerin ülke genelinde Türklere karşı başlattıkları silahlı ayaklanmaların ve Türk topraklarında ayrı bir Ermeni devleti kurma emelleri, Türklerin tepkisini çekmiş ve toplumda bir yabancı düşmanlığı doğmasına sebep olmuştur. Yangında çoğunlukla yabancılara ait konut ve iş yerlerinin yanarak zarar görmesi ise ortaya yangının azınlık mahallelerini yok etmesi ve Ermenilerin Ankara'yı terk etmelerine sebep olması için kasıtlı bir şekilde çıkartılmış olabileceği kanısını doğurmuştur.[7][8][9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Karay, Refik Halit (1939). Deli. İstanbul: Semih Lütfi Kitabevi.
- ^ Bağlum, Kemal (1992). Beşbin Yılda Nereden Nereye Ankara. Ankara.
- ^ Resmi tarihin yazmadığı 1916 Ankara Yangını, Radikal, 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi9 Temmuz 2019
- ^ Soykırımın tamamlayıcı unsuru olarak 'yangın', Agos Gazetesi, 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi9 Temmuz 2019
- ^ 1916 Ankara Yangını, İletişim Yayınevi, 12 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi9 Temmuz 2019
- ^ Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- ^ 1916 Büyük Ankara Yangını, Hafıza Kaydı, 18 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi9 Temmuz 2019
- ^ Ankaralı Gayrimüslimlerin Trajedisi: Büyük Ankara Yangını, Gazete Bilkent, 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi9 Temmuz 2019
- ^ Mastrudi, Androniki Karasuli (1966). Kayıp Vatanımdan Hatıralar (Ankara’daki Hayatım). Atina.