Ankara Büyükşehir Belediyesi
 | Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için Ankara konusunda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Mayıs 2020) |
| Ankara Büyükşehir Belediyesi | |
|---|---|
 | |
 Belediye merkez binası | |
 | |
| Kısaltma | ABB |
| Kuruluş | 16 Şubat 1924 (101 yıl, 314 gün önce.) |
| Tür | Büyükşehir belediyesi |
| Merkez | Yenimahalle, Ankara |
| Büyükşehir Belediye Başkanı | Mansur Yavaş (CHP)[1] |
| Genel sekreter | Reşit Serhat Taşkınsu |
| Bütçe | 156 milyar 150 milyon₺ (2020)[2] |
| Resmî site | ankara.bel.tr |
Ankara Büyükşehir Belediyesi veya kısaca ABB, Ankara ilinin belediye işlerini yürüten kamu kurumudur. 2019 yerel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden aday gösterilen ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Mansur Yavaş, mazbatasını 8 Nisan 2019'da alarak göreve başlamıştır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]16 Şubat 1924 tarihinde 417 sayılı yasa ile Ankara Şehremaneti kurulmuştur. Şehremaneti Yasası 1930 yılında çıkarılan 1580 sayılı yasa ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Büyükşehir belediyelerinin kuruluşu, 23 Mart 1984 tarihinde kabul edilen Büyükşehir Belediyelerinin Kuruluşu Hakkındaki 195 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile olmuştur. Daha sonra bu kararname 9 Haziran 1984 tarihinde 3030 sayılı yasa ile değiştirilmiştir.
10 Haziran 2004 tarihinde çıkarılan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile belediyelere yeni düzenlemeler gelmiştir. 6 Aralık 2012 tarihinde çıkarılan 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre ilin bütün sınırları Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırlarına dahil edilmiştir.
Logo tartışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Mart 1994 tarihinde Büyükşehir Belediye başkanı olarak seçilen Melih Gökçek, 1995 yılında Hitit Güneş Kursu olan belediye logosunu Atakule-cami minaresi ve 3 yıldızlı logoya çevirdi. Bunun üzerine eski CHP Trabzon Milletvekili Avukat Rahmi Kumaş, Gökçek'in Hitit Güneş Kursu yerine belirlediği Atakule-cami minaresi ve 3 yıldızdan oluşan amblemini yargıya taşıdı. Ankara 2. İdare Mahkemesi, amblemi, “Belediyenin amblem belirleme yetkisi olmadığı" gerekçesiyle iptal etti. Dava, Ankara 3. İdare Mahkemesi'ne taşındı. 3. İdare Mahkemesi, "Ankara’yı temsil etmediği" gerekçesiyle amblemi bu kez esastan iptal etti. İdare Mahkemesi'nin kararında, "amblemde kullanılan simge ve işaretlerin anlamlarının ortalama bir bilinç ile doğrudan çıkarımını olanaklı kılan açıklık ve anlaşılırlık özelliğinin bulunmadığı, kullanılan sembol figürlerin, Ankara'yı tarihsel ve kültürel derinliği ve ağırlığı ile orantılı biçimde tanıtıcı öğe niteliği taşımadığı" belirtildi. Belediyenin, iptal kararının bozulması için Yargıtay 8. Dairesi'ne başvurusu reddedildi. Belediye, bunun üzerine karar düzeltme yöntemiyle kararın bozulmasını istedi, ancak Danıştay 8. Daire de belediyeyi haksız buldu. Danıştay 8. Daire, karar düzeltmeyi 4'e karşı 1 oyla reddetti. Rahmi Kumaş'ın, Melih Gökçek'in Atakule-cami minareli amblemin yıldız sayısını 25 Temmuz 2011'de[3], 3'ten 5'e çıkararak belirlediği yeni logoya ilişkin açtığı dava ise hala devam ediyor.
Kullanımdaki mevcut amblemde Atakule'ye eklenmiş iki minare ile hilâl ve beş yıldız yer almaktadır. Amblem kentin dönüşümünde temel etken olan cumhuriyetin çağdaş uygarlığı temel alan felsefesi ve dayandığı değerlere işaret etmektedir.[4][5]
-
Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 1995'ten önce kullandığı amblem -
Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 1995 yılından 2011 yılına kadar kullandığı üç yıldızlı amblem -
Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 2011 yılından beri kullandığı beş yıldızlı amblem
Organizasyon yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi ve Ankara Büyükşehir Belediye Encümeni olmak üzere üç ana gruba ayrılır.
Bağlı birimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 32 daire başkanlığı ve dört denetleyici ve düzenleyici kurumu bulunmaktadır.[6]
|
|
Bunun dışında Etik Komisyonu olmak üzere bir komisyon bulunmaktadır.
Zabıta
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara Büyükşehir Zabıtası (tam adıyla Ankara Büyükşehir Belediyesi Zabıta Teşkilatı), belediye hizmetlerinin icra ve denetiminden sorumlu olarak görevlendirilmiş teşkilattır.
1845 yılında genel kolluk işleriyle görevlendirilmek üzere kurulan Zaptiye Teşkilatı (Jandarma-Zabıta) Ankara'da da belediye hizmetlerinin uygulanması ve denetiminden de sorumlu olmuşlardır. 1924 yılında 417 Sayılı Kanun ile belediye zabıta hizmetlerinin polis teşkilatınca yürütülmesine karar verilmiştir. Daha sonra 1580 Sayılı Belediyeler Yasası'na göre Emniyet 4. Şube Müdürlüğü tarafından yürütülen zabıta hizmetlerini yeni kurulacak ayrı bir teşkilat ile yürütülmesi kararlaştırılmıştır. Ankara Belediyesi Zabıtası 15 Temmuz 1949 tarihli 9642 sayılı karar ile Polis Teşkilatı'ndan kaldırılan bu sorumluluk dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü tarafından onanmasıyla, dönemin belediye başkanı Ragıp Tüzün tarafından kurulan zabıta teşkilatına verilmiştir. 7 Kasım 1949 tarihli belediye meclisi oturumunda teşkilat kurulması kararı çıkarılmış ve teşkilat 1 Ocak 1950 itibarıyla göreve başlamıştır.
Bağlı iştirakiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 16 anonim şirketi, kamu kuruluşu olarak ise ASKİ ve EGO olmak üzere iki kuruluşu bulunmaktadır.
| Kurum | Kuruluş | Genel Müdür | Faaliyet Alanı/Ek Bilgi |
|---|---|---|---|
| Anonim ve limited şirketler | |||
| Anfa Ltd. Şti. | 1991 | Yıldırım Özer | Park ve bahçe işletimi, fuar ve kongre hizmetlerinin düzenlenmesi. |
| Anfa Güvenlik Ltd. Şti. | 1992 | Bektaş Arslan | Özel güvenlik hizmetleri. |
| Anket A.Ş. | 2000 | Hakan Türkoğlu | Kültür-sanat hizmetleri ve etkinlik tanıtımları. |
| BELKA A.Ş. | 1988 | Dursun Çiçek | Evsel, tıbbi ve katı atık toplanması ve bertarafı, elektrik enerjisi üretimi. |
| Belko A.Ş. | 1986 | Baki Kerimoğlu | Kömür dağıtımı, otobüs ve soğuk hava deposu işletmeciliği. |
| Belplas A.Ş. | 1989 | Adnan Demirci | Yol çizgi boyası, gübre ve temizlik malzemeleri üretimi. |
| BelPa A.Ş. | 1989 | Ferhan Özkara | Sosyal hizmetler, temizlik ve veterinerlik hizmetleri. |
| Beltema Ltd. Şti. | 2019 | Ali Çalışkan | Sigorta hizmetleri. |
| BELTAŞ A.Ş. | 1993 | Alparslan Yılmaz | Otopark işletmeciliği ve yol güvenlik hizmetleri. |
| BUGSAŞ A.Ş. | 1990 | Vecihi Halil İyigün | Raylı taşımacılık hizmetleri. |
| Ankara Halk Ekmek A.Ş. | 1979 | Tamer Eski | Unlu mamul gıda üretimi. |
| Metropol İmar A.Ş. | 1987 | Rıfat Menekşe | Toplu konut alanlarının yönetimi. |
| PORTAŞ | - | Mesut Özarslan | Toplu konut yapımı ve asfalt üretimi. |
| Seğmen Su A.Ş. | - | Merih Demirdelen | İçme suyu üretimi ve işletimi. |
| Başkent Finansal Teknolojiler A.Ş. | 2021 | Hamza Yıldız | Elektronik ödeme sistemleri. |
| Ankara İnovatif Teknoloji A.Ş. | 2020 | Bora Bezci | Bilgisayar ve bilişim. |
| Kamu kuruluşları | |||
| ASKİ | 1987 | Erdoğan Öztürk | Su ve kanalizasyon hizmetleri. |
| EGO | 1976 | Adem YILGIN | Toplu ulaşım hizmeti. |
Meclis
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi, Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin faaliyetleriyle ilgili kararları almak için oluşturulan bir organdır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 13. maddesine göre her ayın ikinci haftası birleşim gerçekleşmektedir.
Yerel seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Ankara Büyükşehir Belediyesi seçim sonuçları | |||
|---|---|---|---|
| Seçim | Belediye Başkanı | Parti | Oy Oranı |
| 1984 | Mehmet Altınsoy | ANAP | %53,2 |
| 1989 | Murat Karayalçın | SHP | %44,1 |
| 1994 | Melih Gökçek | RP | %27,3 |
| 1999 | Melih Gökçek | FP | %33,8 |
| 2004 | Melih Gökçek | AK Parti | %55,0 |
| 2009 | Melih Gökçek | AK Parti | %38,5 |
| 2014 | Melih Gökçek | AK Parti | %44,8 |
| 2017 | Mustafa Tuna | AK Parti | %44,8 |
| 2019 | Mansur Yavaş | CHP | %50,9 |
| 2024 | Mansur Yavaş | CHP | %60,38 |
Hizmet binası
[değiştir | kaynağı değiştir]
Belediyenin mevcut 3, kullanılan 2 binası vardır. Tandoğan, Kızılay, Ulus ve Varlık'taki binalar, eski terminal alanında yapılan belediyeye ait 23 katlı yeni yapının bitmesiyle 2009 yılında kullanımdan çıkarılmıştır. Anadolu Meydanı ve AKM arasındaki Ankara Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası 23 katlı olup 2008 yılı sonunda hizmete girmiştir. Zabıta, İtfaiye ve Çevre Koruma Daire Başkanlıkları hariç tüm birimler yeni binaya toplanmıştır.
Belediye başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Büyükşehir Belediye Başkanları (1984-günümüz) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| № | Büyükşehir Belediye Başkanı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
| 1 | Mehmet Altınsoy | 25 Mart 1984 | 26 Mart 1989 | Anavatan Partisi | |
| 2 | Murat Karayalçın | 26 Mart 1989 | 21 Eylül 1993 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |
| 3 | Vedat Aydın | 21 Eylül 1993 | 27 Mart 1994 | ||
| 4 | Melih Gökçek | 27 Mart 1994 | 18 Nisan 1999 | Refah Partisi | |
| Fazilet Partisi | |||||
| 18 Nisan 1999 | 28 Mart 2004 | ||||
| Bağımsız | |||||
| Demokrat Parti | |||||
| Adalet ve Kalkınma Partisi | |||||
| 28 Mart 2004 | 29 Mart 2009 | ||||
| 29 Mart 2009 | 30 Mart 2014 | ||||
| 30 Mart 2014 | 28 Ekim 2017 | ||||
| 5 | Mustafa Tuna | 6 Kasım 2017 | 8 Nisan 2019 | ||
| 6 | Mansur Yavaş | 8 Nisan 2019 | 31 Mart 2024 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 31 Mart 2024 | Görevde | ||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Mansur Yavaş mazbatasını aldı". NTV. ntv.com.tr. 8 Nisan 2019. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019.
- ^ "Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 2020 yılı bütçesi belli oldu". T24. t24.com.tr. 23 Kasım 2019. 2 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ ÖZDEMİR, Mahmut. "Ankara'nın Yeni Amblemi Belli Oldu…". ankara.bel.tr. 20 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024.
- ^ Demirtaş, Evin (26 Ocak 2014). "19 yıllık Ankara amblem savaşı!". Ankara: milliyet.com.tr. 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2014.
- ^ Arcak, Evren (Haziran 2010). "Ankara'nın Logosu". enverarcak.blogspot.com. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2010.
- ^ "Teşkilat Şeması". Ankara Büyükşehir Belediyesi. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]