İvrindi

İvrindi
İlçe
Türkiye'deki konumu
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Balıkesir
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Umut Pazarcı
• Belediye başkanı	Önder Lapanta (İYİ Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	751 km²
Rakım	190 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	32.758
• Kır	-
• Şehir	32.319
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	0266
İl plaka kodu	10
Resmî site http://www.ivrindi.bel.tr/

İvrindi, Balıkesir ilinin bir ilçesidir. Kelle peyniri ve loru ile ünlüdür.

Doğuda Savaştepe ilçesi, güneydoğuda Manisa ve güneyde İzmir illeri, güneybatıda Burhaniye, batıda Havran ve kuzeyde Balya ilçeleri, kuzeydoğuda ise Balıkesir'in merkez ilçelerinden biri olan Altıeylül ile çevrilidir.

Coğrafi yapı

İlçe toprakları genellikle dağlıktır. Batısında Kaz Dağı, güneybatısında Madra Dağı bulunmaktadır. Dağlardan kaynaklanan suları, Madra Çayı toplar. Kocaçay, Madra Dağının alçak kesimlerinde vadisi genişleyerek verimli İvrindi Ovası'nı meydana getirir. Yeşilköy'de baraj gölü bulunmakta olup Yeşilköy, Sarıca, Kocaeli, Soğanbükü topraklarında sulu tarım yapılmaktadır. Genellikle domates, biber vb. sebze üretilmektedir. Ayrıca Kınık göleti, Karaçepiş göleti, Çarkaca göleti, Korucu belde göleti bulunmakta olup sulu tarım yapılmaktadır. Ardıç Tepe baraj inşaatı bitmiş olup bölge tarımı için önem teşkil etmektedir.

İlçenin yüzölçümü 818 km²’dir.

Tarihçe

İvrindi'nin yerleşme tarihi M.Ö. 3000-4000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Mysia bölgesi olarak bilinen bölge uzun süre Bergama Krallığı yönetiminde kalmıştır. Daha sonra Roma ve Bizans hakimiyetinde yaşayan bölge 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra büyük gruplar halinde Türk göçlerine sahne olmuştur. 1076 tarihinde Balıkesir ve çevresinin Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından fethinden sonra Türk egemenliği başlamıştır. Uç Beyi olarak Karesi Beyliğinin ömrü çok kısa sürdü ve 1345'te Osmanlı Beyliği'ne katıldı. 1923 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin bir ilçesi haline geldi.

Yunan ordusunun 26 Ağustos 1922'de başlayıp 30 Ağustos 1922'de meydana gelen genel bozgunu sonucu İvrindi'deki Yunan işgal kuvvetleri 7 Eylül 1922 tarihinde İvrindi'yi boşaltarak Akçay iskelesi yoluyla Anadolu'yu terk etmiştir.

Dadalar Deresi, Yunan işgali sırasında ilçenin ilk yerleşim yeri olan mevkide Yunan güçlerinin, erkeklerin millî mücadelede olmasıyla, savunmasız kalan kadın ve çocukları katletmesinden dolayı dereye Dadalar Deresi denilmektedir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında belde olan İvrindi 2 Ağustos 1944 tarihinde 4642 sayılı Kanun'la ilçe haline gelmiştir. Yunan ordusunun çekilmesiyle birlikte bölgede bulunan Rumlar gelecek endişesiyle kurtuluş güçlerinden kaçmaya başladılar. Yerel halka tarla ve mallarını satıp Anadolu topraklarını terk ettiler.

Antikçağ

İlçe sınırları içindeki Gömeniç (Gümeniç) civarında lokalize edilen Pionia (Πιονίαι) antik yerleşimi, Roma idari taksimatında Adramytteion yargı çevresine bağlıdır ve geç antikçağda Hellespontos eyaletinde bir piskoposluk merkezi olarak anılır. Yerleşim, günümüzde Katolik Kilisesi’nin “titular see” (itibarî piskoposluk) listelerinde “Pionia” adıyla yer almaktadır.

Adın kökeni

Adının nereden geldiği kesin olarak bilinmemekle beraber İvrindi kelimesinin "Aya Rindi" kelimesinden ya da Rumca pınar anlamına gelen "avrandi" kelimesinden geldiği sanılmaktadır. İsminin Yunan dilinde çevrede sıklıkla görülen bodur bitkilerden geldiği düşünülmektedir.

Ancak bu açıklamalar dilbilimsel açıdan tartışmalıdır. Modern Yunancada “pınar/kaynak” πηγή (piyí), “çeşme/fıskiye” κρήνη (kríni) olarak geçer; “avrandi” şeklinde bir “pınar” karşılığı bulunmamaktadır.

Benzer şekilde, Rumcada “bodur bitki” karşılığı νάνος (nános) sözcüğünden türemektedir; dolayısıyla “bodur bitkilerden geldiği” iddiası da sözlüklerle uyuşmamaktadır.

Öte yandan “Aya İrini” (Yunanca: Αγία Ειρήνη, Azize İrini/Barış) kültü ile bağlantı kurulması daha olasıdır. “Εἰρήνη (Eirēnē)” Yunancada “barış” anlamına gelir ve aynı zamanda yaygın bir kadın adıdır. İstanbul'daki Aya İrini Kilisesi de bu azizeye adanmıştır.

Bölgedeki Bizans Rum nüfusunun yoğunluğu düşünüldüğünde, yerleşim yerlerinin isimlendirilmesinde azizelerin ve kiliselerin etkisi olağan bir durumdur. Dolayısıyla, İvrindi adının, Aya İrini kültü ve azizesine duyulan saygı ile halk arasında dönüşerek bugünkü hâlini almış olması muhtemel görülmektedir. Bununla birlikte, bu ihtimal dilbilimsel veya belgesel açıdan kesin olarak kanıtlanmış değildir.

Nüfus

1842 yılında yapılan nüfus sayımında (1237 sayılı Nüfus Defteri) İvrindi'de deftere kayıtlı 70'ten fazla yerleşim yerinde Kıldonlu, Karakeçili, Kubaş, Söğütlü, Caferler, Akçakoyunlu yörüklerinden 683 hanede 1614 erkek (yaklaşık 3250 kişi) yaşamaktadır.

1256/1840 yılına ait 8276 nolu İvrindi Temettuat Defteri'nde İvrindi merkeziyle beraber 21 köyde 1408 hanede 7040 kişinin, 1304 (1906) tarihli Balıkesir Salnamesi'ne göre ise 1668 hanede 8291 kişinin yaşadığı bilinmektedir.

Yerleşik köylerle yörük köylerinin 1840'lardaki nüfus sayımları ayrı ayrı defterlere kaydedildiğinden iki sayım birlikte değerlendirilip İvrindi'nin 1840'lardaki nüfusunun 2091 hanede 10 binden fazla olduğu söylenebilir.

İlçe 69 mahalleden oluşmaktadır.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1945	26.679	1.932	24.747
1950	28.874	2.069	26.805
1955	26.373	2.612	23.761
1960	29.391	2.792	26.599
1965	29.472	3.267	26.205
1970	32.559	3.491	29.068
1975	33.120	3.730	29.390
1980	35.760	4.274	31.486
1985	36.652	5.247	31.405
1990	37.181	5.019	32.162
2000	37.891	5.772	32.119
2007	39.542	6.356	33.186
2008	38.072	6.357	31.715
2009	37.439	6.514	30.925
2010	36.606	6.368	30.238
2011	35.914	6.451	29.463
2012	35.209	6.487	28.722
2013	34.643	34.643	veri yok
2014	34.207	34.207	veri yok
2015	33.710	33.710	veri yok
2016	33.427	33.427	veri yok
2017	32.882	32.882	veri yok
2018	32.758	32.758	veri yok
2019	32.492	32.492	veri yok
2020	32.319	32.319	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ekonomi

Ekonomisi tarıma dayanır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, mısır ve baklagillerdir. Ayrıca az miktarda üzüm, elma, susam ve ayçiçeği yetiştirilir. Hayvancılık ekonomide önemli bir yer tutar. En çok koyun ve sığır beslenir. Arıcılık gelişmiştir. Son yıllarda tavuk besiciliği de oldukça gelişmiştir. Köylerde el dokumacılığı yapılır. İlçe topraklarında bakır, taşkömürü, linyit, antimon, kaolin ve mermer yatakları bulunmaktadır. İlçeye bağlı Büyükyenice Beldesi'nde önemli miktarda kireç üretimi yapılmaktadır. Yörede yıllardan beri tütüncülük önemli gelir kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Mevsimlik olarak pamuk ve zeytin toplama işlerine giden çok sayıda insan vardır. Süt ve süt ürünlerine ağırlık verilerek sanayileşmeye gidilmelidir. İlçede üretilen kelle koyun peyniri ve höşmerim oldukça meşhurdur. İlçe sınırlarında bulunan Madra Dağı'nda yetişen kestane, ceviz ve kekik üretilen diğer önemli tarım ürünleri arasında sayılabilir.

Turizm

Deliktaş ilçesinin güneydoğusunda yer alan Deliktaş'a ne yazık ki yol olmadığı için keçi yollarından/patikalardan gidilmek zorundadır, bu ulaşım güçlüğü sebebiyle bugüne kadar önem verilmemiş bir mevkidir. Vadi yamacında yer alması nedeniyle yazın en sıcak günlerinde bile uzun süre kalındığında üşütebilir.

Eğitim

İvrindi ilçesine bağlı 4 belde (Korucu, Kayapa, Büyükyenice ve Gökçeyazı) 66 köy yerleşim merkezi vardır. Bu yerleşim birimlerinde toplam 40 ilköğretim okulu ve 4 lise ve dengi okul vardır. 30 yerleşim birimindeki ilköğretim okulu öğrencileri taşıma kapsamına alınmıştır. İlçe genelinde 5.294 ilköğretim öğrencisi ve 600 ortaöğretim okul öğrencisi vardır. İlköğretim okulu öğrencilerinin 2.229'u taşınmaktadır. İlçede 1 normal lise, 1 sağlık meslek lisesi ve 1 imam-hatip lisesi bulunmaktadır. Korucu Beldesi'nde 1 normal lise, Gökçeyazı Beldesi'nde 1 normal lise, ilçe merkezinde 1 sağlık meslek yüksek okulu bulunmaktadır. Ayrıca 8 sınıflı bağımsız 12 ilköğretim okulu vardır.

Kültür

İlçede her sene "Panayır" adı verilen etkinlik düzenlenir. Bu etkinlik genelde 19-22 Ağustos dönemindeki bir hafta sonuna denk gelir. Büyük şehirlerde görünen lunapark karakterinde olan bu etkinlikte ayrıca kıyafet ve yemek üzerine de stantlar bulunur. Ayrıca çeşitli kuruluşlar da bu alanda fuar gibi stantlarla hizmet vermektedir. Yer olarak İvrindi'nin 3 km kuzeyindeki "çetmi alan" adı verilen bir yaylada yapılmaktadır. 3 ya da 4 gün süren etkinlik fuar-lunapark-pazar havasındadır. Büyükşehirde her gün görebileceğiniz birçok unsur burada oldukça ilgi görmektedir. Çevre ilçe ve köylerden birçok ziyaretçi buraya gelmektedir. Ayrıca Büyük Yenice, Korucu ve Kayapa beldelerinde de eylül ayı içerisinde panayırlar kurulmaktadır.