Yaşar Alişan Konağı
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Laz evi |
| Mimari tarz | Geleneksel Laz mimarisi |
| Konum | Hara Köyü, Fındıklı, Rize |
| Ülke | Türkiye |
| Mevcut kullanan | Konut |
| Tamamlanma | 19. yüzyıl |
| Yenileme | 2016 (restorasyon süreci devam ediyor) |
| Yükseklik | |
| Çatı | Kırma çatı, alaturka kiremit |
| Teknik ayrıntılar | |
| Yapı sistemi | Yığma sistem, taş ve ahşap karışımı |
| Malzeme | Taş ve ahşap (ağırlıklı olarak Kestane) |
| Kat sayısı | 2 (bodrum dahil) |
| Diğer bilgiler | |
| Oda sayısı | 5 oda, 2 salon |
Yaşar Alişan Konağı, Rize ilinin Fındıklı ilçesine bağlı Hara Köyü'nde yer alan, geleneksel Laz evi mimarisine sahip tarihî bir konuttur.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapı, 19. yüzyılda Hacı Mustafa Alişan tarafından inşa edilmiştir. Konağın ismi, günümüzde onun torununun çocuğu olan Yaşar Alişan’dan gelmektedir. Yapı halen konut olarak kullanılmaktadır. 2016 yılından itibaren yapının orijinal dokusunu koruyacak şekilde restorasyon çalışmaları sürdürülmektedir. Restorasyon sürecinde orijinal malzeme ve biçim korunmaya özen gösterilmiştir.
Mimari özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yığma yapım sistemiyle inşa edilen konakta taş ve ahşap malzeme kullanılmıştır.[2] Yapının ahşap kısımlarında ağırlıklı olarak kestane ağacı tercih edilmiştir. Konağın inşasında kullanılan taşlar ise vadide bulunan Arılı Deresi'nden temin edilmiştir.[3]
Yapı bir bodrum kat ve bir zemin kattan oluşmaktadır. Bodrum kat cephelerinde (doğu cephesi hariç) moloz taş, zemin katta ise "göz dolma" tekniği kullanılmıştır. Güney ve batı cephesinin bazı kısımlarında ahşap bindirme tekniği görülür. Yapının çok sayıda ahşap kasalı giyotin penceresi bulunmaktadır.
Ana giriş güney cephesindedir; bodrum girişi kuzeydedir. Giriş katına güneydeki altı basamaklı ve batıdaki dört basamaklı taş merdivenle ulaşılır. Konak, sosyal toplanma alanı olarak da işlev gören geniş, çim bir avluya sahiptir.
Çatı kırma tipindedir ve alaturka kiremit ile kaplanmıştır. Geniş saçaklara sahiptir, saçak altları kapatılmamıştır.
Bodrum kat büyük odunların ve bahçe malzemelerinin depolandığı alan olarak kullanılmıştır. Üst kat yaşam alanıdır ve toplamda 5 oda ile 2 salon barındırır. Konakta iki adet şömine bulunmaktadır.
Zemin, orijinalinde toprak iken sonraki dönemlerde ahşap kaplama ile değiştirilmiş, son yıllarda ise ahşap görünümlü seramik döşemeyle yenilenmiştir. Çatı başlangıçta açıktı ve duman çıkışı doğrudan sağlanıyordu; günümüzde ahşap kaplamayla kapatılmıştır. Bu durum, geçmişte evin içinde açık ateş yakıldığı dönemlere işaret etmektedir.
Evin dış ve iç cephelerinde geleneksel Laz kültürüne özgü motifler ve bazı Osmanlıca yazılar ile eski matematiksel işlem notları yer almaktadır. Yapının yanında, bölge mimarisine özgü ve gıda depolamak için kullanılan bir serender (nayla) bulunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Konut (Yaşar Alişan)". karadeniz.gov.tr. Erişim tarihi: 24 Ekim 2025.
- ^ "Konut (Yaşar Alişan)". karadeniz.gov.tr. Erişim tarihi: 24 Ekim 2025.
- ^ "Fındıklı Kültür Envanteri" (PDF). Fındıklı Belediyesi. s. 152. Erişim tarihi: 24 Ekim 2025.