Tordovat Kalesi

Tordovat Kalesi veya Kalecik Kalesi, Rize'nin Pazar ilçesinde bulunan bir kaleydi.

Etimoloji

Kale, ismini Lazika Savaşı'nda çarpışan Laz komutan Theodore'dan almıştır. Tordovat aynı zamanda ilçedeki Sivrikale köyünün eski ismidir. Araştırmacı Murat Ümit Hiçyılmaz'a göre, köy adını köyde yaşayan Tordova sülalesinden almıştır. Kaleye aynı zamanda Sivrikale, Ceneviz Kalesi ve Rum Kalesi de denmekteydi.

Tarihçe

Justinianus döneminde yaptırıldığı düşünülen kale, Lazika kralı II. Gubaz'ın bir Bizans komutanı tarafından öldürülmesinden sonra bölgede isyan eden Lazlara karşı Bizans birliklerinin kullandığı kalelerden biriydi. Kalenin ana kısmı 1957 yılındaki yol yapım çalışmaları sırasında yıkıldı. Anthony Bryer ve Winfield'a göre, merkez kalenin güneyindeki duvarın bir kısmı ve dış surlar yol yapım çalışmalarından etkilenmedi.

Özellikleri

Duvarlar düzensiz taş bloklardan inşa edilmiştir, ancak bloklardan oluşan üst kısım daha düzenli bir inşaatın izlerini taşımaktadır. Kale en az üç katlıydı. Üst katta dikdörtgen pencereler, altta ise dışta yuvarlak kemerli, içte ise sonradan takviye edilmiş dikdörtgen pencereler yer almaktaydı. Kalenin yapıldığı alan, modern merkez karayoluna bir kilometre, doğrudan deniz kıyısına ise 70 ila 100 metre uzaklıktadır. Kale, derenin sol tarafındaki burnun üstüne inşa edilmiştir. Burunun güneybatıdaki üst kısmı nispeten geniştir. Yapının kuzeyi ise deniz kıyısına doğru gittikçe daralır ve dik eğimli kayalık yamaçlarda sona erer. Benzer kayalık arazi, burnun nehir kıyısına kadar olan doğu kesiminin karakteristiğidir. Kaleden Karadeniz, Kız Kalesi ve köyün geri kalanı net bir şekilde görülmektedir. Kale hem kara hem de deniz yollarını iyi kontrol edebiliyordu. Yerlilere göre, kale kalıntıları yakın zamana kadar iyi korunmuştu, ancak kalıntıların büyük kısmı, merkezi karayolu ve deniz kıyısındaki köye giden yolların yapımı sırasında yıkıldı. Nitekim burnun kuzey ve doğu kısımları ve bitişiğindeki kısımlar tahrip olmuştur. Bazı yollar için kesilen kayalık arazinin yüksekliği 25 ila 30 metreyi bulmaktadır. Kale yaklaşık 1 hektarlık alanı kaplamaktadır. Kalenin bulunduğu alanın tamamı uzun ağaçlar ve dikenlerle kaplıdır. Kayalık tepenin kuzeydoğu kesimindeki kalıntılar nispeten iyi korunmuştur. Geç Roma dönemi duvarlarının karakteristik özellikleri net bir şekilde görülmektedir. Bina, ince bir kireçtaşı tabakasının kullanıldığı iyi işlenmiş kumtaşı bloklarından inşa edilmiştir. Bu bölümde ayakta kalan duvarın maksimum yüksekliği 2,5 metredir.

Kalenin temel kalıntıları da tepenin kuzeybatı kesiminde ve burnun denize bakan kuzey kesiminde korunmuştur. Temel kalıntıları ve bir veya iki sıra duvar, burnun orta kısmında ve doğuda bulunabilir. Çok iyi işlenmemiş olan bölüm, farklı boyutlardaki kumtaşı bloklardan yapılmıştır. Bu yapı katının Bizans dönemine ait olması muhtemeldir. Kalenin alanı güneybatıya da uzanmaktadır. Kalenin geç Roma döneminde işlev görmeye başladığını ve Bizans öncesi dönemde aktif olarak kullanıldığı düşünülmektedir.