Tiit Vähi

Tiit Vähi (2016)

Tiit Vähi (d. 10 Ocak 1947), 1995-1997 yılları arasında Estonya Başbakanı olan bir Estonya politikacısı. Geçici hükûmet uyarınca 1992 boyunca birkaç ay boyunca Başbakanlık görevini de yürüttü.

Yaşamı ve kariyeri

Estonya'nın Valga kentinde doğan Vähi, Tallinn Teknoloji Üniversitesi'nden Mühendislik diplomasını aldı. 1992'ye kadar mezun olduktan sonra Valga Trucking Company ile üst düzey idari görevde bulundu.

Estonya ulusal bağımsızlık hareketi sırasında Vähi, Estonya Halk Cephesi organizatörleri arasında yer aldı ve Valga ilindeki bölgesel komitere önderlik etti. 1989'da Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı olarak atandı, Ocak 1992'ye kadar bu görevde kaldı. Ulaştırma Bakanı olarak göreve devam ederken, İskandinav ülkelerinin ulaştırma bakanlıklarıyla yakın ilişkiler kurdu ve taşımayla ilgili diğer iki Baltık Devletiyle olan ilişkilerini geliştirdi. Estonya'nın hava limanları, demiryolları ve deniz limanlarındaki kontrolü Moskova'nın kontrolünde Estonya makamlarına devretti.

Estonya'nın 1991'de bağımsızlığa kavuşmasından kısa süre sonra Vähi, Hükûmetin kuzeydoğu Estonya, etnik Rusların çoğunlukta yaşadığı bir bölge için özel temsilcisi olarak atandı.

30 Ocak 1992'de Vähi, Edgar Savisaar'ın ardından, Estonya'nın ikinci Başbakanı oldu. Başbakan olarak bu ilk görev süresince, ülke ekonomisini merkezi olarak kontrol edilen varlıktan daha serbest piyasa ekonomisine dönüştürmek için geniş bir program başlattı. Hükûmeti ayrıca Haziran 1992'de Estonya para birimi olan Kron'u tanıttı. Ayrıca devlete ait varlıkların özel sektöre özelleştirilmesine başlanan Estonya Özelleştirme İdaresi'ni kurdu.

Vähi, hükûmetin geçiş sürecinde Başbakanlık görevini üstlendiğinde kabul ettiği üzere, 20 Eylül 1992'deki parlamento seçimlerine katılmadı.

1993'te Estonya Koalisyon Partisi'nin Yönetim Kurulu Başkanlığına seçildi. Mart 1995 parlamento seçimleri, Estonya Koalisyon Partisi ve Estonya Halkı Birliği'nden oluşan KMÜ koalisyonuna zafer kazandırdı. Estonya Koalisyon Partisi'nin lideri olarak, Başkan Lennart Meri tarafından hükûmet kurması istendi. Kariyerinde ikinci kez Başbakan seçilen KMÜ ve Estonya Merkez Partisi'nin koalisyon hükûmeti 17 Nisan 1995'te yemin etti.

Başbakan olarak ikinci dönemi oldukça sert geçti. 11 Ekim 1995'te çeşitli bakanlar kabineden istifa ederek Estonya Merkez Partisinin hükûmet koalisyonundan çekilmesine neden oldu. 7 Kasım 1995 tarihinde, Estonya Reform Partisi'nin yardımıyla hükûmeti reform yaptı. Bu işbirliği bir yıldan az sürdü; 20 Kasım 1996'da o zamanki Dışişleri Bakanı Siim Kallas da dahil olmak üzere altı bakan İstifa ederek Koalisyon Partisi ve Reform Partisi arasındaki işbirliğinin çökmesine neden oldu. Vähi 1 Aralık 1996'da hükûmete bir kez daha reform yaptı; Ancak bu sefer yalnızca kendi partisinin üyelerini kullandı ve böylece gücü koruma kabiliyeti büyük ölçüde azaldı. Kendi partisi içinde baskı hissederek 25 Şubat 1997'de istifa etti. Üç gün sonra, 27 Şubat'ta Başkan Lennart Meri, Mart Siimann'ı yeni Başbakan olarak seçti. 2001 yılına gelindiğinde, Vähi'nin kurmasına yardım ettiği ve 1995-1999 yılları arasında Estonya hükûmetine başkanlık eden Estonya Koalisyon Partisi dağıldı.