Türk Ortodoks Patrikhanesi
| Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi | |
|---|---|
 | |
| Kurucu | Papa Eftim |
| Bağımsızlık | 21 Eylül 1922 (İstanbul Ortodoks Patrikhanesi'nden) |
| Tanınma | Ortodoks |
| Başpiskopos | Papa IV. Eftim |
| Merkezi | Meryem Ana Türk Ortodoks Patrikhanesi (İstanbul Baş Episkoposluğu Anadolu Ortodoks Kilisesi), İstanbul |
| Alan | Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri |
| Dil | Türkçe |
| Liturji | Bizans Riti |
Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi, Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından tanınmayan bir Ortodoks kilisesidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1921 yılında Türk Bağımsızlık Mücadelesini destekleyen Pavlos Karahisaridis tarafından Kayseri'de kurulmuştur. Kurucu Karahisaridis daha 1912'de diyakoz 1915'te[1] papaz olup Akdağmadeni'ne atanmış ve Eftim adını almıştı. 23 Nisan 1920'de Ankara'da Millet Meclisi'nin açılış duasını okuyan din adamları arasında Papa Eftim de vardı. Kurtuluş Savaşı'nda “Umum-i Anadolu Türk Ortodoksları Cemaatleri” olarak yer aldılar.
Ocak 1923'te, Türk Ortodoks Kilisesi'ni üç ay sonra Rum Kırımı'nda öldürülen Prokobiyos Efendi ilan etmiştir. 1924 yılında Karahisaridis ayinleri yönetmeye başlamış ve adını daha sonra Zeki Erenerol olarak değiştirmiştir. Karahisaridis ailesi Türk hükûmeti tarafından nüfus mübâdelesinden muaf tutulmuştur.[2]
Patrikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Papa I. Eftim (1923-1962) - Pavlos Karahisaridis, daha sonra Zeki Erenerol ismini almıştır.
- Papa II. Eftim (1962-1991) - Turgut Erenerol,
- Papa III. Eftim (1991-2002) - Selçuk Erenerol,
- Papa IV. Eftim (2002-günümüz) - Paşa Ümit Erenerol,
Günümüzde
[değiştir | kaynağı değiştir]Patrikhanenin toplam üç kilisesi bulunmaktadır. Bunlar;
Meryem Ana Türk Ortodoks Kilisesi (İstanbul Baş Episkoposluğu Anadolu Ortodoks Kilisesi), Karaköy Aya Nikola Kilisesi ve Aziz Aya Yani Kiliseleridir.
Bu üç kilise, Kurtuluş Savaşı yıllarında Türk Ortodokslarına geçmiştir. O tarihten bu yana, Türk Ortodoks Patrikhanesinin kontrolündedir. İstanbul Ortodoks Patrikhanesi bu kiliselerin, Kurtuluş Savaşı yıllarında zorla alındığını iddia ederek, bu üç kiliseyi geri almak istemektedir.[3]
Günümüzde Patrikhanenin, 350 kişi civarında üyesi olduğu bilinmektedir.[kaynak belirtilmeli] Türk Ortodoks Patrikhanesi bugün Ali Paşa Değirmeni Sk. Beyoğlu/İstanbul'da varlığını sürdürüyorlar.
2008 yılında Patrik III. Eftim'in kızı Sevgi Erenerol, Ergenekon Operasyonları kapsamında gözaltına alınmış ve Türk Ortodoks Patrikhanesinin ise Ergenekon'un karargâhı olduğu iddia edilmiştir.[4]
Kilisesi bugün hâlâ aktiftir ve her pazar ibadet düzenlemektedir. Ancak vaftiz yapmamaktadır. Üye sayısı oldukça azdır.
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Türk Ortodoks Kilisesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Türk Ortodoks Kilisesi, Amerika Birleşik Devletleri'nde Patrikhane ile gevşek bağlara sahip olan ağırlıklı olarak Afrika kökenli kiliselerden oluşan eski bir Katolik grubuydu. 1966 yılında Afrika kökenli Amerikalı bir doktor olan Christopher M. Cragg tarafından kuruldu. 1966 yılında Papa II. Eftim tarafından Civet Kristof adıyla kutsanmıştır. Kilisenin varlığı 1980'de son bulmuştur.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2015.
- ^ "'87 yıl önce aldığınız kiliseyi geri istiyoruz'". Sabah. Erişim tarihi: 2025-11-28.
- ^ "Ergenekon’un karargahı Türk Ortodoks Kilisesi 21 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.," Milliyet, 28 Ocak 2008 (Türkçe)
- ^ Melton, J. Gordon (ed.). The Encyclopedia of American Religions: Vol. 1. Tarrytown, NY: Triumph Books (1991); pg. 135
- Genel
- Türk Ortodoks Patrikhanesi, Yeniçağ gazetesi
- http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/818/10376.pdf 26 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hikmet Yavuz Ercan, Fener ve Türk Ortodoks Patrikhanesi