Somaliland
Somaliland | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan لا إله إلا الله محمد رسول الله (Arapça) Lā ilāhā illā-llāhu; muḥammadun rasūlu-llāh "Allah'tan başka ilah yoktur, Muhammed Allah'ın elçisidir" | |||||||||||||
.svg) Kontrol edilen bölge İhtilaflı bölge | |||||||||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Hargeisa 9°33′K 44°03′D / 9.550°K 44.050°D | ||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Somalice | ||||||||||||
| İkinci dil | Arapça,[1] İngilizce | ||||||||||||
| Resmî din | İslam | ||||||||||||
| Demonim | |||||||||||||
| Hükûmet | Üniter başkanlık sistemli cumhuriyet | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Yasama organı | Parlamento | ||||||||||||
| Ayan Meclisi | |||||||||||||
| Temsilciler Meclisi | |||||||||||||
| Somali'den tanınmayan bağımsızlık | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||
• Toplam | 76.000 km2[a] | ||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||
• 2024 tahminî | 6.200.000[4] (109.) | ||||||||||||
• Yoğunluk | 28,27[3]/km2 | ||||||||||||
| GSYİH (nominal) | 2022 tahminî | ||||||||||||
• Toplam | $3,782 milyar[5] | ||||||||||||
• Kişi başına | $852[5] | ||||||||||||
| Para birimi | Somaliland şilini | ||||||||||||
| Zaman dilimi | UTC+3 (DAS) | ||||||||||||
| Tarih formatı | g/a/yy | ||||||||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||||||||
| Telefon kodu | +252 (Somali) | ||||||||||||
Somaliland, resmî adıyla Somaliland Cumhuriyeti, Afrika Boynuzu'nda yer alan ve kısmen tanınan bir devlettir. Aden Körfezi'nin güney kıyısında bulunur; kuzeybatıda Cibuti, güney ve batıda Etiyopya, doğuda ise Somali ile sınır komşusudur.[6] Hak iddia ettiği toprakların yüzölçümü 176.120 kilometrekare (68.000 sq mi),[7] nüfusu ise 2024 itibarıyla yaklaşık 6,2 milyondur.[8] Başkenti ve en büyük şehri Hargeisa'dır.
İslam'ın ilk dönemlerinden itibaren bölgede çeşitli Somali Müslüman devletleri kuruldu. Bunlar arasında 14. ve 15. yüzyıllarda Zeyla merkezli Adal Sultanlığı öne çıktı.[9][10] Erken modern dönemde ise Adal Sultanlığı'nın halefi olan siyasi yapılar ortaya çıktı; bunların başında 18. yüzyılın ortalarında kurulan İshak Sultanlığı geliyordu.[11][12] 19. yüzyılın sonlarında Birleşik Krallık, bölgedeki çeşitli klanlarla yaptığı anlaşmalar sonucunda Somaliland Protektorası'nı kurdu.[6][13] Bu yönetim, 26 Haziran 1960'ta Somaliland Devleti adıyla Birleşik Krallık tarafından resmen bağımsızlığa kavuşturuldu. Somaliland Devleti, bağımsızlığından beş gün sonra eski İtalyan Somalisi olan Somali İtalyan Vesayet Bölgesi ile gönüllü olarak birleşerek Somali Cumhuriyeti'nin kuruluşuna katıldı.[14] Ancak bu birleşme kısa sürede yapısal sorunlar doğurdu.[15] Siad Barre yönetiminin Somaliland'daki baskın klan ailesi olan İshak'a yönelik sert politikaları, özellikle Ogaden Savaşı'nın yıkıcı sonuçlarının ardından silahlı direnişi körükledi.[6] On yıl süren çatışmaların ardından, 1991'de Somaliland bağımsızlığını ilan etti. Günümüzde Somaliland hükûmeti, kendisini Britanya Somalisi'nin siyasal ve hukuki halefi olarak tanımlamaktadır.[16]
1991 yılından bu yana bölge, Somaliland Cumhuriyeti hükûmeti adı altında uluslararası tanınma arayışını sürdüren ve demokratik yollarla seçilmiş yönetimler tarafından idare edilmektedir.[17][18][19] Merkezi hükûmet, Hargeisa'ya heyet gönderen bazı yabancı devletlerle resmî olmayan ilişkiler yürütmekte;[20] Somaliland ise Etiyopya ve Tayvan dâhil olmak üzere birçok ülkenin temsilciliklerine ev sahipliği yapmaktadır.[21][22] 26 Aralık 2025'te İsrail, Somaliland'ı bağımsız ve egemen bir devlet olarak resmen tanıyan ilk ve o tarihteki tek Birleşmiş Milletler üyesi devlet oldu.[20][23] Ayrıca Somaliland, üyeleri yerli halklar, azınlık toplulukları ile tanınmayan ya da işgal altındaki bölgelerden oluşan Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu'nun üyesidir.[24] Bununla birlikte, 2022'de patlak veren Las Anod çatışmalarının ardından Somaliland, doğu bölgelerinin önemli bir kısmında denetimini, SSC-Khaatumo yönetimini kuran birlik yanlısı güçlere kaptırdı.[6]
Coğrafi konumu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Toplam yüzölçümü 137.600 kilometrekare olup Somali topraklarının % 21,5'ini kaplamaktadır. Aşağı yukarı eski Britanya Somalisi (1884 - 1960) olarak bilinen koloniyle aynı sınırlara sahiptir. Batıda Cibuti, güneyde Etiyopya, doğuda Puntland ve kuzeyde Aden Körfezi ile çevrelidir. Başkenti Hargeisa'dır. Berbera eski bir liman kentidir. 3,5 milyon kişinin yaşadığı Somaliland'ın resmî dilleri Somalice, Arapça ve İngilizcedir.
Komşuları
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ İddia edilen bölge 177.000 km'dir2,[3] ancak çeşitli çatışmalar nedeniyle kontrolün tam boyutu zaman içinde değişmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ website, Somallilandlaw.com – an independent non-for-profit. "Somaliland Constitution". www.somalilandlaw.com. 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2017.
- ^ "Ministry of Foreign Affairs Unveils The Somaliland Country Profile". somalilandchronicle.com. 21 Haziran 2021. 14 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022.
- ^ a b "Republic of Somaliland – Country Profile 2021" (PDF). March 2021. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2024.
- ^ "Somaliland's population reaches 6.2 million". Horn Diplomat. 19 Nisan 2024. 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2024.
- ^ a b "Budget outlook paper for FY2024" (PDF). Somaliland Ministry of Finance Development. 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2024.
- ^ a b c d Stafford, J. H.; Collenette, C. L. (1931). "The Anglo-Italian Somaliland Boundary". The Geographical Journal. 78 (2): 102-121. doi:10.2307/1784441. ISSN 0016-7398.
- ^ Lansford, Tom (24 Mart 2015). Political Handbook of the World 2015 (İngilizce). CQ Press. ISBN 978-1-4833-7155-9.
- ^ "Somaliland's population reaches 6.2 million". Horn Diplomat. 19 Nisan 2024. 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2024.
- ^ Lewis, I.M. (1955). Peoples of the Horn of Africa: Somali, Afar and Saho. International African Institute. s. 140.
- ^ Pankhurst, Richard (1997). The Ethiopian Borderlands: Essays in Regional History from Ancient Times to the End of the 18th Century. The Red Sea Press. ISBN 978-0-932415-19-6.
- ^ Ylönen, Aleksi Ylönen (28 December 2023). The Horn Engaging the Gulf Economic Diplomacy and Statecraft in Regional Relations. Bloomsbury. s. 113. ISBN 9780755635191.
- ^ J. A. Suárez (2023). Suárez, J. A. Geopolítica De Lo Desconocido. Una Visión Diferente De La Política Internacional [2023]. s. 227. ISBN 979-8393720292.
- ^ Issa-Salwe, Abdisalam M. (1996). The Collapse of the Somali State: The Impact of the Colonial Legacy. London: Haan Associates. ss. 34-35. ISBN 1-874209-91-X.
- ^ "Somalia". 9 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2011.
- ^ Salih, Mohamed Abdel Rahim Mohamed; Wohlgemuth, Lennart (1 Ocak 1994). Crisis Management and the Politics of Reconciliation in Somalia: Statements from the Uppsala Forum, 17–19 January 1994. Nordic Africa Institute. ISBN 9789171063564.
- ^ The New Encyclopædia Britannica (2002), p. 835.
- ^ "De Facto Statehood? The Strange Case of Somaliland" (PDF). Journal of International Affairs. Yale University. 2008. 18 Nisan 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2010.
- ^ Schoiswohl, Michael (2004). Status and (Human Rights) Obligations of Non-Recognized De Facto Regimes in International Law. University of Michigan: Martinus Nijhoff Publishers. s. 351. ISBN 978-90-04-13655-7.
- ^ Schoiswohl, Michael (2004). Status and (Human Rights) Obligations of Non-Recognized De Facto Regimes in International Law. University of Michigan: Martinus Nijhoff Publishers. s. 351. ISBN 978-90-04-13655-7.
- ^ a b Lacey, Marc (5 Haziran 2006). "The Signs Say Somaliland, but the World Says Somalia". The New York Times. Erişim tarihi: 2 Şubat 2010.
- ^ "Trade office of The FDRE to Somaliland- Hargeysa". mfa.gov.et. 26 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2012.
- ^ Asia West and Africa Department. "Republic of Somaliland". Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.
- ^ "İsrail, Somaliland'ı "ülke" olarak tanıdı". Anadolu Ajansı. 26 Aralık 2025. Erişim tarihi: 28 Aralık 2025.
- ^ "UNPO REPRESENTATION: Government of Somaliland". UNPO.org (İngilizce). 1 Şubat 2017. Erişim tarihi: 12 Mart 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Somaliland hükûmeti resmî sitesi14 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Hint Okyanusu'na kıyısı olan ülkeler ve bölgeler | ||
|---|---|---|
| Afrika |
|  |
| Asya |
| |
| Diğer | ||
Somali'deki bölgeler ve devletler | |
|---|---|
Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu (UNPO) üyeleri | |
|---|---|
| Afrika | |
| Asya |
|
| Avrupa | |
| Kuzey Amerika | |
| Güney Amerika | |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
