Seyyide Şirin
| Seyyide Şirin | |
|---|---|
| Doğum | 10.Yüzyıl Elburz Dağları, İran |
| Ölüm | 1028 Rey, İran |
| Eş(ler)i | Fahrüddevle |
| Çocuk(lar)ı | Mecdüddevle |
| Babası | II. Rüstem |
Seyyide Şirin (Farsça: سیده ملک خاتون) Seyyide olarak da bilinen), Rey'in Büveyhî hükümdarı Fahrüddevle'nin (h. 984-997) eşi olan Büveyhî prenses. Oğlu Mecdüddevle (h. 997-1029) döneminde Rey'in fiili hükümdarıydı.
Kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]
Orta Çağ tarihçisi Hilal es-Sabi'ye ve modern tarihçi Madelung'a göre Sayyide Şirin Büveyhi hükümdarı el-Merzuban'ın kız kardeşiydi.[1] Bununla birlikte, Ziyari hükümdarı Keykâvus (Büveyhilerin ve Büveyhi kökenli bir olan) tarafından yazılan Kabusnâme'ye göre Seyyide Şirin, Merzuban'ın yeğeniydi.[1] Hugh N. Kennedy, Taberistan'ın Şervin adında, Merzuban'ın kardeşi olan Büveyhi hükümdarı III. Şervin olabilecek belirli bir Büveyhi hükümdarının (spahbed) kızı olarak adlandırmaktadır. Seyyide Şirin'in oğlu Muhammed bin Rüstem Düşmanziyar'ın [2][3]Kakuyid hanedanının kurucusu olduğu Rüstem Düşmanziyar adında bir erkek kardeşi vardı.
Sayyide bazı kaynaklarda[4] Kürt olarak adlandırılsa da, genellikle o zaman Deylemi kökenli olan Büveyhi[3] hanedanından olduğu kabul edilir.[5] İran Ansiklopedisi'nde ayrıca; “10-11. Yüzyılların kaynaklarındaki “Kürt'ün, Lurlara dahil Zagros bölgesinin tüm yaylacılarına atıfta bulunduğu unutulmamalıdır.” [6]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bilinmeyen bir tarihte Seyyide Şirin, Fahrüddevle ile evlendi ve 990'larda Ebu Talib Rüstem ve Ebu Tahir adında iki oğlu oldu. Fahrüddevle daha sonra 997'de öldü ve Rey'ın yerine Mecdüddevle lakabını veren Ebu Talib Rüstem geçti. Bu arada Ebu Tahir'e "Şems ed-Devle" lakabı verildi ve Hemedan'ın hükümdarı oldu. Her iki kardeş de reşit çağda olduğundan, iktidar Seyyide tarafından üstlenildi. Her iki oğul da başlangıçta kendi bağımsızlıklarını ilan ettiler ve Şah unvanını aldılar, ancak en geç 1009 veya 1010'da Fars ve Irak'ı kontrol eden akrabaları Baha ed-Devle'nin otoritesini tanıdılar.
1006 veya 1007'de vezir Ebu Ali bin Ali'nin yardımıyla Mecdüddevle, Seyyide'yı iktidardan düşürmeye teşebbüs etti. Ancak Seyyide, Kürt Ebu Necr Bedr bin Hasani'ye kaçtı ve Şems ed-Devle ile birlikte Rey'i kuşatma altına aldı. Birkaç çatışmadan sonra şehir alındı ve Mecdüddevle yakalandı. Şems ed-Devle, Rey'de iktidara gelirken, Tabarak kalesinde Seyyide tarafından hapsedildi. Bir yıl sonra Mecdüddevle serbest bırakıldı; Şems ed-Devle Hemedan'a döndü. İktidar, annesindeydi (Seyyide). Ancak Şems ed-Devle daha sonra Rey'i Mecdüddevle'den almaya çalıştı, ancak Seyyide tarafından durduruldu. Sayyide daha sonra 1028'de öldü.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b Madelung 1975.
- ^ Huart 1993, s. 667-668.
- ^ a b Kennedy 2004, s. 244.
- ^ Meisami 1999, s. 200.
- ^ Kennedy 2004.
- ^ Ch. Bürgel & R. Mottahedeh 1988.
- ^ Bosworth 1975.
- Genel
- Bosworth, C. E. (1975). "Iran under the Buyids". Frye, R. N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 250-305. ISBN 0-521-20093-8. 20 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- Nagel, Tilman (1990). "BUYIDS". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 6. London u.a.: Routledge & Kegan Paul. ss. 578-586.
- Kennedy, Hugh (2004). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (İngilizce) (İkinci bas.). Harlow: Longman. ISBN 978-0-582-40525-7.
- Madelung, W. (1975). "The Minor Dynasties of Northern Iran". Frye, R.N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 198-249. ISBN 978-0-521-20093-6. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- Madelung, W. (1984). "ĀL-E BĀVAND (BAVANDIDS)". Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 7. London u.a.: Routledge & Kegan Paul. ss. 747-753. ISBN 90-04-08114-3.
- Frye, R. N. (1986). "Bāwand". The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Leiden and New York: BRILL. s. 1110. ISBN 90-04-08114-3.
- Bosworth, C. E. (1975). "The early Ghaznavids". Frye, R. N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 162-198. ISBN 0-521-20093-8. 20 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- Huart, CL. (1993). "Kākōyids". E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, Volume IIII. Leiden: BRILL. s. 667-668. ISBN 9789004097902.
- Meisami, Julie Scott (1999). Persian Historiography to the End of the Twelfth Century. Edinburgh University Press. ss. 1-319. ISBN 9780748612765. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- Ch. Bürgel; R. Mottahedeh (1988). "ʿAŻOD-AL-DAWLA, ABŪ ŠOJĀʾ FANNĀ ḴOSROW". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 3. London u.a.: Routledge & Kegan Paul. ss. 265-269.