Satrap Lahdi
Satrap Lahdi, MÖ 5. yüzyıla ait adı bilinmeyen bir Pers Satrabına ait lahittir. Lahit Sayda kral mezarlarından Osman Hamdi Bey tarafından 1887 yılında çıkarılmış (Sayda Kral Nekropolü 6 numaralı mezar odası) ve İstanbul'a getirilmiştir. Günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde sergilenmektedir.
.jpg)
Pentelikon mermerinden yapılmış olan lahdin iç yüzü insan biçimlidir. İki uzun ve bir kısa yüzündeki kompozisyonların merkezinde yer alan Pers kıyafetli figürün "satrap" (eyalet valisi) olarak yorumlanması nedeniyle Satrap Lahdi diye adlandırılmıştır. Ancak söz konusu figürün Pers büyük kralına bağlı bir yerli kralı temsil etmesi de ihtimal dâhilindedir.[1]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Sayda lahitlerinin önemli bir parçası olan bu lahdin üzerinde Pers dünyasına ait olduğunu gösteren motifler vardır. Pers dünyasında günlük hayatın en önemli olayları av, savaş ve cenaze ziyafetleridir. Persler geleneklerine o kadar bağlıdırlar ki, ölümlerinden sonra da günlük hayatlarındaki bu alışkanlıklarını anlatabilmek ve devam ettirmek için eserlerin üzerlerine bu konuları işletirlerdi. Pers kralı tarafından atanan Satraplardan biri tarafından yaptırıldığı tahmin edilmektedir.[2] Lahdin dört yüzünde sakallı betimlenen satrap ava, harbe çıkarken ve cenaze ziyafetinde göstermektedir. Kapak ve alınlıkta motifler yoktur, sadece işlemeler bulunmaktadır.
Eserin üzerindeki işçilikten MÖ 5. yüzyılın ilk yarısında yapıldığı anlaşılmıştır.[2]
Betimlemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Lahdin uzun yüzlerinden birinde satrap/kral, sarayında ve muhtemelen av hazırlığı içindedir. Seyisler ve hizmetkârlar, tahtında oturmakta olan şahsın vereceği talimatı beklemektedir. Satrap/kralın önünde bir quadriga (dört atlı araba) durmaktadır. Arabanın atları, zarif betimleriyle safkan Doğu atlarının özelliklerini taşır. Arabanın kasasında bir seyis ayakta betimlenmiştir. Satrap veya kral figürünün gösterilmediği kısa yüzde uşak veya ava yardımcı hizmetkârlar olarak yorumlanan dört genç erkek mevcuttur.[1] Satrap veya Kral olan kişi eliyle atı istemektedir. Atları tutan hizmetçiler satrabın emirlerini yerine getirmeğe hazırlanmaktadırlar. Diğer uzun yüzde bir av sahnesi görülür. Orta yerde satrap bir dişi geyik vurmuş ve geyik yere düşmüştür. Ancak satrap o esnada karşısına çıkan bir pars ile mücadeleye hazırlanmaktadır. Atlar parstan ürkmüş vaziyette, süvariler atları zapt etmeye çalışmaktadır. Sağ uçtaki süvari attan düşmüş vaziyette tasvir edilmiştir. Dar yüzlerinden birinde dört hizmetkâr tasvir edilmiş, diğer yüzünde ise satrap karısı ve yakınları arasında bir ziyafet sahnesinden gösterilmiştir.[3]
Kabartmalarına dayanarak geniş bir tarihlendirmeyle MÖ 440-370 yılları arasına yerleştirilen lahdin sahibinin kimliği kesin bir biçimde belirlenememekle birlikte, Sidon Kralı II. Baalsillem'e ait olabileceği öne sürülmüştür.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c İstanbul Arkeoloji Müzeleri, “Satrap Lahdi” bilgi panosu, erişim tarihi = 15 Kasım 2025.
- ^ a b Mimarlar Odası Dergisi 8 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İstanbul arkeoloji müzesi III, Arkeolog. Mehmet t. TUNAY, (30 Nisan 2012'de erişildi)
- ^ www.myturkiye.info 17 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2 Mayıs 2012'de erişildi