Salerno Olayı
Salerno Olayı veya Salerno dönüm noktası, 1944 yılı Nisan ayında İtalyan Komünist Partisi lideri Palmiro Togliatti öncülüğünde başlayan uzlaşı sürecinin adıdır.
Uzlaşı süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]Sürmekte olan II. Dünya Savaşı sırasında Nazi işgali altında olan ülkede gelişen direnişle beraber savaşın ardından idare biçimi tartışmaya başlanmıştı. Salerno dönüm noktası ile anti-faşist direniş unsurlarıyla monarşi yanlıları arasında uzlaşı sağlanarak ulusal birlik hükûmetinin kurulması yolunda önemli adımlar atılmıştır. Bu kapsamda aşağıdaki kararlar alınmıştır:
- Ülkenin idare biçimine dair anlaşmazlıklar ikinci plana atılmıştır.
- Monarşiyle yapılan temaslarda Enrico De Nicola'nın arabuluculuğu kabul edilmiştir.
- Kraliyet makamı III. Vittorio Emanuele'den alınarak naip unvanıyla oğlu Prens Umberto'ya verilecektir.
- Ülkenin idare biçimi savaşın ardından halkoylamasıyla belirlenecektir.
- Yine savaşın ardından Kurucu Meclis seçimleri yapılacaktır.
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Faşizm sonrası ilk hükûmet Mareşal Pietro Badoglio başbakanlığında kurulur. Hükûmete komünistler de dahil olmak üzere Ulusal Kurtuluş Komitesinde yer alan altı siyasi parti katılır. 22 Nisan 1944 günü Salerno'da kurulan hükûmet, Roma 4 Haziran 1944 günü Nazi işgalinden kurtarılıncaya kadar orada kalır.
Savaşın ardından yapılan 1946 İtalya Genel Seçimlerinde İtalyanlar idare biçimi olarak cumhuriyeti tercih eder. ayrıca yapılan Kurucu Meclis seçimlerinde Hristiyan Demokratlar birinci parti olarak çıkarlar. Ancak komünistler ve sosyalistler de hatırı sayılır derecede destek alırlar.
Seçimlerden sonra başbakanlık görevini yürüten De Gasperi, ABD tarafından doğrudan desteklenmiştir. II. Dünya Savaşı'nın ardından kamuoyunda prestiji yükselen Sovyetler Birliği ve komünistlerin İtalya'da da etkili olması, özellikle halk nezdinde İtalyan Komünist Partisinin saygınlığının artması ABD tarafından tehlike olarak tanımlanmıştır. 1947 yılı Ocak ayında yaptığı ABD ziyarette ülkenin acil ihtiyacı olan ekonomik yardımı karar altına aldıran De Gasperi, büyük sermaye çevreleriyle temasıyla dikkat çekmiştir.[1] De Gasperi ziyareti sırasında 100 milyon USD mertebesinde bir Eximbank kredisi almış, bu yardım yaklaşan Soğuk Savaş döneminde İtalyan Hükûmetine ABD tarafından verilen bir güvenoyu olarak yorumlanmıştır. De Gasperi değişmekte olan ABD dış politikasını da iyi analiz ederek ülkede hükûmet ortağı konumunda olan komünist ve sosyalistleri 1947 Mayıs krizi adı verilen süreçte hükûmetten tasfiye etmiştir.
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Salerno Olayı, savaşın ardından anti-faşist cephe siyaseti açısından eleştirilmiştir. Komünistlerin monarşiyle uzlaştıkları ve iktidarı almadıkları için eleştirilmişlerdir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 10 gün süren ziyaret medya patronu ve Time dergisinin sahibi Henry Luce tarafından ayarlanmıştır.