Raf ömrü
Raf ömrü, bir malın kullanıma, tüketime veya satışa uygun olmayan hâle gelmeden depolanabileceği süre veya son kullanım tarihi belli olan bir ürünün satışta kalabileceği süredir. Raf ömrü bir ürünün işlevi veya normal yapısı bozulmadan kullanılmasını öneren süredir.[1] Kozmetikler, yiyecek ve içecekler, tıbbi cihazlar, ilaçlar, patlayıcılar, farmasötik ilaçlar, kimyasallar, lastikler, piller ve diğer birçok çabuk bozulan ürün için geçerlidir.[2] Son kullanma tarihi veya ilaç son kullanma tarihi kavramı ilişkilidir, ancak bazı yargı bölgelerinde yasal olarak farklıdır.
Arka Plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Raf ömrü, ürünlerin veya taze (hasat edilmiş) ürünlerin, dağıtım, depolama ve teşhir için beklenen (veya belirtilen) koşullar altında belirli bir mal oranının tanımlanmış kalitesinin kabul edilebilir kaldığı, depolanabileceği önerilen maksimum süredir.[3]
Tarım Bakanlığı (Amerika Birleşik Devletleri)'na (USDA) göre, "konserve yiyecekler, donma sıcaklıklarına veya 90 °F (32,2 °C) üzerindeki sıcaklıklara maruz kalmadıkları sürece süresiz olarak güvenlidir". Kutular iyi görünüyorsa, kullanmak güvenlidir. Ezik, paslı veya şişmiş kutuları atın. Çok asitli konserve yiyecekler (domates, meyveler) kalitelerini 12 ila 18 ay, az asitli konserve yiyecekler (etler, sebzeler) 2 ila 5 yıl boyunca korur.[4]
"Tarihe göre satış", genellikle "son kullanma tarihi" denilen konu için daha az belirsiz bir terimdir. Çoğu gıda son kullanma tarihinden sonra bile yenilebilir.[5] Raf ömrü dolmuş bir ürün hala güvenli olabilir, ancak kalite artık garanti edilemez. Çoğu gıda mağazasında, en erken son kullanma tarihli ürünleri depodan satış alanına ve ardından raf önüne taşımayla stok dönüşü kullanılarak atık en aza indirilir, böylece çoğu alışveriş yapan önce bunları alır ve böylece raf ömürleri dolmadan satılmaları muhtemeldir. Bazı mağazalar tarihi geçmiş ürünler sattıkları için para cezasına çarptırılabilir; çoğu, hatta hepsi bu tür ürünleri israf olarak işaretlemek zorunda kalır ve bu da mali kayba neden olur.
Raf ömrü, belirli ürünün bozulma mekanizmasına bağlıdır. Çoğu, çeşitli faktörlerden etkilenebilir: Işığa, ısıya, neme, gazların iletimine, mekanik streslere maruz kalma ve mikroorganizmalar gibi şeylerle kirlenme. Ürün kalitesi genellikle bir parametre (kimyasal bir bileşiğin konsantrasyonu, mikrobiyolojik bir endeks veya nem içeriği) etrafında matematiksel olarak modellenir.[6]
Bazı gıdalar için sağlık sorunları raf ömrünü belirlemede önemlidir. Bakteriyel kirleticiler her yerdedir ve çok uzun süre kullanılmayan gıdalar genellikle önemli miktarda bakteri kolonisince kirletilir, yenmesi tehlikeli hale gelir ve gıda zehirlenmesine yol açar. Ancak, raf ömrü tek başına gıdanın güvenli bir şekilde ne kadar süre saklanabileceğinin doğru bir göstergesi değildir. Örneğin, pastörize süt uygun şekilde soğutulursa son kullanma tarihinden sonra beş gün boyunca taze kalabilir. Ancak, sütün uygunsuz şekilde saklanması son kullanma tarihinden önce bakteriyel kirliliğe veya bozulmaya neden olabilir.[7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ Gyesley, S. W. (Ocak 1991). "Total System Approach to Predict Shelf Life of Packaged Food Products". Henyon, DK (Ed.). Total Systems Approach to Predict Shelf Life of Packaged Foods. ASTM International.: Food Packaging Technology. ss. 46-50. doi:10.1520/STP14842S. ISBN 978-0-8031-1417-3. ASTM STP 1113-EB.
- ^ "Food_Product_Dating". 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2015.
- ^ See "Expiration dates". Consumer Affairs. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2011.
- ^ Azanha, A.B.; Faria (Temmuz 2005). "Use of mathematical models for estimating the shelf-life of cornflakes in flexible packaging". Packaging Technology and Science. 18 (4). ss. 161-222. doi:10.1002/pts.686.
- ^ "Can You Drink Milk Past Its Sell-by Date?". Dairy Council of California. 19 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2017.