Radyo yayıncılığı
Radyo yayıncılığı, sesin (bazen ilgili metadatalar) geniş bir kitleye ulaşması amacıyla radyo dalgalarıyla iletilmesidir. FM yayını (FM radyo) ve AM yayını en yaygın yayınlardır.[1] İstasyonlar, radyo yayınlarına ortak bir radyo formatı yayınlamak için bağlanabilir veya yayın sendikasyonunda kullanılabilir. Sinyaller analog ses veya sayısal ses olabilir. Televizyon yayıncılığında da radyo frekansları kullanılır, ancak video sinyalleri de bulunur.
Yayın türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]FM
[değiştir | kaynağı değiştir]FM'nin açılımı frequency modulationdur, Türkçeye frekans modülasyonu olarak çevrilmiştir. Radyo dalgalarının VHF (Very high frequency - Çok yüksek frekans) bölümünü kullanır. Dünyanın Japonya ve Rusya hariç tamamında 87,5-108 MHz frekans aralıkları kullanılır. Japonya'da 76-90 MHz, Rusya'da ise 65,9-74 MHz frekans aralıkları kullanılmaktadır.
Çalışma mantığı
[değiştir | kaynağı değiştir]FM yayıncılıkta sinyalin frekansı, gönderilecek ses bilgisine göre genellikle ±75 kHz civarında olacak şekilde değiştirilir. Böylece ses bilgisi alıcıya aktarılır.[2]
Avantajlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ses kalitesi yüksektir.
- Yüksek frekanslı olduğundan çevredeki parazitlerden (Güneş gibi) daha az etkilenir.
- Ses, stereo kalitesinde duyulabilir.
- RDS gibi ek özellikleri destekler. [3]
Dezavantajlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çalışma mantığından dolayı kanallar arasında en az 200 kHz'lik bant genişliği gerektirir.
- Sinyalin menzili maksimum ufuk çizgisi ile sınırlıdır, dağlar ve binalar da sinyali önemli ölçüde zayıflatır.
AM
[değiştir | kaynağı değiştir]AM'nin açılımı amplitude modulationdur, Türkçeye genlik modülasyonu olarak çevrilmiştir. FM'den farklı olarak bu yöntemde ses, sinyalin frekansı değil genliği (şiddeti) değiştirilerek aktarılır. Genellikle 520-1710 kHz MW (orta dalga) ve 1,6-30 MHz SW (kısa dalga) aralıkları kullanılır. [4]
Avantajlar
- Frekansı çok düşük olduğundan dalgalar atmosferden yansıyarak çok geniş kapsama elde edebilir. Özellikle geceleri kıtalararası yayın yapmak mümkündür.
- Alıcı devresi FM ve dijital radyoya göre çok daha basittir.
- Yer şekillerinden neredeyse hiç etkilenmez.
- FM yayına göre çok daha düşük bant genişliği (10 kHz civarı) gereklidir.
Dezavantajlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çalıştığı frekans aralığı ve çalışma mantığı sebebiyle gürültüye ve parazite açıktır. Örneğin elektrik hatları ve güneş, bu frekanslarda elektromanyetik gürültü üretir. Bu yüzden AM radyo yayınları gündüzleri pek uzağa gidemez. [5][6]
- Ses kalitesi FM ve dijital yayınlara göre düşüktür.
Dijital radyo
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu yayın türünde gönderilen ses paketleri dijital olarak kodlanarak alıcıya iletilir. Bu şekilde tek bir frekans üzerinden birden fazla radyo kanalı aynı anda yayın yapabilir. [7]
HD Radio
[değiştir | kaynağı değiştir]HD Radio'nun açılımı Hybrid Digital Radiodur. Buradaki "hibrit" ifadesi, sinyalin halihazırda kullanılan analog FM ve AM sinyallerinin üzerine eklenebilmesinden gelir. Bu yöntemde yayınlar analog yayınların yan bantlarında dijital olarak kodlanır ve gönderilir. Analog alıcılar ana yayını alırken dijital uyumlu alıcılar hem ana yayını hem de dijital yayınları alabilir. [8]
DAB+
[değiştir | kaynağı değiştir]DAB'ın açılımı Digital Audio Broadcastingdir. Bu yayın türünde ses sinyali, tamamen farklı bir frekans aralığından (174-240 MHz) dijital olarak kodlanarak gönderilir.
Avantajlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dijital yayın olduğundan seste cızırtı/parazit olmaz.
- Tek bir frekanstan birçok radyo kanalı yayın yapabilir.
- Ses kalitesi analog yayına göre yüksektir.
- Radyo yayınının yanında dinleyici albüm kapağı, logo, yayın akışı gibi bilgileri görebilir.
- HD Radio olmasa da DAB+ yayınlar SFN sistemi için uygundur. Böylece aynı frekanstan yayın yapan farklı vericiler birbirini güçlendirir ve kör noktalar giderilebilir.
Dezavantajlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dijital yayınlar dağ, tepe, bina gibi fiziksel engellere karşı daha hassastır. Özellikle DAB+ yayınların frekansı daha yüksek olduğundan engellerden çok kolay etkilenir. Araya giren bir tepe veya binalar dahi sinyali tamamen kesebilir. Bu sorunun önlenmesi için genellikle şehirlerin farklı bölgelerine birçok verici kurulması gerekmektedir.[9]
- Hâlihazırda kullanılan radyoların çoğunluğu dijital uyumlu değildir. Bu yüzden dijital radyoları dinlemek isteyen birçok kişinin yeni cihaz alması gerekir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ "Radyonun Çalışma Mantığı". 2013-11-24. Erişim tarihi: 2025-11-29.
- ^ "FM Radio Explained: How It Works and Why It Matters". Erişim tarihi: 29 Kasım 2025.
- ^ Webtekno (2024-07-24). "FM ve AM Radyo Arasında Hangi Farklar Nelerdir?". Webtekno. Erişim tarihi: 2025-11-29.
- ^ "AM vs FM - Difference and Comparison | Diffen". www.diffen.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-29.
- ^ direncnet (2022-02-25). "FM ve AM Radyo Dalgaları Nedir? Arasındaki Farklar Nelerdir?". Blog.direnc.net. Erişim tarihi: 2025-11-29.
- ^ Paköz, Ömer Faruk (2019-03-08). "Dijital Radyo teknolojisi DAB nedir? - ShiftDelete.Net". Teknoloji Haberleri - ShiftDelete.Net. Erişim tarihi: 2025-11-29.
- ^ antrak (2009-09-07). "HD Radyo". Ankara Telsiz ve Radyo Amatörleri Kulübü Derneği. Erişim tarihi: 2025-11-29.
- ^ "Norveç FM radyoyu terkeden ilk ülke oluyor". DonanımHaber. 2017-01-08. Erişim tarihi: 2025-11-29.
