Nardaran Kalesi
| Nardaran Kalesi | |
|---|---|
 | |
| Yerel ad | |
| Konum | Nardaran |
| En Yakın Şehir |  Bakü |
| Mimar | Mahmud ibn Sad |
Nardaran Kalesi — Bakü şehri, Sabunçu ilçesi, Nardaran mahallesi sınırları içinde yer alan tarihî ve mimari bir yapıdır. Kale, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından dünya önemi taşıyan bir eser olarak tescil edilmiştir.[1] 2001 yılında Nardaran Kalesi, diğer Hazar kıyısı savunma yapılarıyla birlikte UNESCO’nun Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir.[2]
Kale kulesinin cephesinde yer alan iki kitabe, yapının 1301 yılında mimar Mahmud ibn Sad tarafından inşa edildiğini bildirir. Bu mimar, aynı zamanda Bakü Körfezi’ndeki Bibiheybet Camii ve İçerişehir’de 1300 yılında inşa edilen ve kitabesinde mimarın adı belirtilen Molla Ahmet Camii’nin plan ve inşaat işlerini de gerçekleştirmiştir.
Nardaran Kalesi, plan olarak kare şeklinde bir avluya sahip olup kale duvarları ve avlunun merkezine yerleştirilmiş silindrik bir kuleden oluşur. Kalede yerel taşlar kullanılmıştır.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kale kulesinin cephesinde yer alan iki kitabe, yapının Hicri 700. yılda (Miladi 1301) mimar Mahmud ibn Sad[3] (veya Mahmud ibn Said[4]) tarafından inşa edildiğini bildirir.
Kulenin girişinin üzerinde, ikinci kat yüksekliğinde yer alan kitabelerden büyük olan birinci kitabe şöyle der:
Merhametli ve bağışlayıcı Allah’ın adıyla! Bu askeri kuleyi ... annesi ... kendi kişisel temiz imkânları ve parasıyla, Allah’ın adını yaşatmak ve O’nun rızasını kazanmak amacıyla inşa etmeyi buyurdu. Tarih: 700. yıl, Ramazan ayının başı.[3]
Birinci kitabenin biraz yukarısında ve doğu tarafında yer alan küçük boyutlu ikinci kitabe şöyle der: "Sad oğlu Mahmud’un eseri."[3]
Bu mimar, aynı zamanda Bakü Körfezi’ndeki Bibiheybet Camii ile İçerişehir’de 1300 yılında inşa edilmiş ve kitabesinde mimarın adı da belirtilmiş olan Molla Ahmet Camii’nin plan ve inşaat işlerini de gerçekleştirmiştir.[3]
Her üç eser, mimarın olağanüstü yeteneğini, kale yapılarının karakterini iyi bilmesini ve sanatsal hayal gücüne sahip olduğunu göstermektedir.[3]
Mimarlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Nardaran Kalesi, plan olarak kare biçimli bir avluya sahip kale duvarları ve avlunun merkezine yerleştirilmiş silindrik bir kuleden oluşmaktadır[4] . Kaleyi çevreleyen duvarların yüksekliği 6 metredir ve dört tarafından mazgallı kulelerle tamamlanmıştır.[4] Avlunun ortasındaki kule ise 12,5 metre yüksekliğindedir[4] . Kalede yerel taşlar kullanılmıştır.[4]
Silindrik formu, taş kubbelerle tamamlanmış üç kata bölünmesi, ikinci katın yüksek konumda bir girişe sahip olması ve diğer özellikleri Nardaran Kalesi’nin merkezi kulesini Dairesel Mardakan Kalesi’nin merkezi kulesine yaklaştırır.[5] Tüm bu benzer özelliklere rağmen, Nardaran Kalesi’nin donjonu birkaç ayırt edici özelliğe de sahiptir: örneğin, diğer Abşeron kalelerinin aksine, Nardaran Kalesi’nin donjon duvarları yukarı çıktıkça içe doğru eğimli olmayıp düzlüğünü korur.[5] Dairesel Mardakan Kalesi’nin donjon konsollarının aksine, Nardaran Kalesi donjonu dekoratif unsurlar olmadan sadece düz yontulmuş taşlardan inşa edilmiştir.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 Ağustos 2001. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Caspian Shore Defensive Constructions". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). unesco.org. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2022.
- ^ a b c d e Щеблыкин 1943.
- ^ a b c d e Мамед-заде 1983.
- ^ a b Мамиконов 1950, ss. 51.
- ^ Мамиконов 1950, ss. 52.
Kaynak
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ашурбейли, С. Б. (1992). История города Баку. Период средневековья. Баку: Азернешр. s. 408. ISBN 5-552-00479-5.
- Бретаницкий, Л. С. (1970). Баку. Ленинград-Москва: Искусство. s. 245.
- Мамед-заде, К. М. (1983). Строительное искусство Азербайджана (с древнейших времён до XIX века) / Научный редактор aкадемик АН Азерб. ССР А. В. Саламзаде. Баку: Элм.
- Щеблыкин, И. П. (1943). Памятники азербайджанского зодчества эпохи Низами (материалы) / Под ред. И. Джафарзаде. Баку: Издательство АзФАН.
- Мамиконов, Л. Г. (1946). К изучению средневековых оборонительных сооружений Апшерона. Москва-Баку: Государственное Архитектурное Издательство.